Vì sao Nga dùng động vật có vú phòng thủ trên biển trong cuộc chiến với Ukraine?

H.I. Sutton (nhà phân tích tàu ngầm) cho biết hai chuồng cá heo có thể vận chuyển đã được chuyển đến cảng Sevastopol (Nga) vào tháng 2.2022, cùng tháng Nga tấn công Ukraine.

Theo nhà phân tích, các động vật có vú có thể được sử dụng để ngăn chặn các thợ lặn của đối phương xâm nhập vào bến cảng và phá hoại các tàu chiến của Nga.

Trước đây, Nga có dùng các loài động vật có vú ở biển cho mục đích quân sự?

Theo tờ Moscow Times, Nga đã huấn luyện động vật biển có vú từ thời Liên Xô. Vào cuối những năm 1960, Liên Xô đã sử dụng cảng Sevastopol làm căn cứ để huấn luyện cá heo và cá voi tham gia vào các hoạt động như tìm mìn và đặt chất nổ. Người ta cũng tin rằng Liên Xô đã huấn luyện các sinh vật biển này để tiêu diệt các mục tiêu dưới nước. Tuy nhiên, chương trình này được cho đã bị bỏ quên khi Liên Xô sụp đổ vào những năm 1990.

Năm 2012, Nga bác bỏ một báo cáo cho rằng họ đang phát triển một chương trình huấn luyện quân sự cho cá heo tấn công thợ lặn đối phương bằng vũ khí gắn trên đầu.

Trước khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, thủy cung ở Sevastopol - khi đó là một phần của Ukraine - đã huấn luyện cá heo bơi với những trẻ em có nhu cầu đặc biệt và được sử dụng trong nhiều buổi trị liệu khác nhau. Song sau khi khu vực này bị lực lượng do Nga lãnh đạo chiếm giữ, một công nhân tại thủy cung nói với hãng thông tấn nhà nước RIA Novosti (Nga) rằng những con cá heo và hải cẩu một lần nữa được huấn luyện quân sự.

Nhân viên này cho biết các kỹ sư đang làm việc để phát triển chương trình. Chương trình này sẽ sử dụng các loài động vật có vú ở biển để tìm các vật thể bị chìm và thợ lặn của đối phương bằng cách sử dụng hệ thống liên lạc sonar của họ.

Viktor Baranets, đại tá dự bị của Nga, đã xác nhận với một đài truyền hình Nga vào năm 2019: "Chúng tôi có cá heo quân sự cho vai trò chiến đấu; chúng tôi không che đậy điều đó. Ở Sevastopol, chúng tôi có một trung tâm quân sự cho cá heo, được huấn luyện để giải quyết nhiều nhiệm vụ khác nhau, từ phân tích đáy biển đến bảo vệ một vùng nước, tiêu diệt thợ lặn nước ngoài, gắn mìn vào thân tàu nước ngoài”.

Năm 2016, Bộ Quốc phòng Nga đã mua 5 con cá heo mũi chai. Các loài động vật có vú được mua với giá 26.000 USD (5.200 USD mỗi con) và không được tiết lộ vai trò của chúng.

Hai năm sau, một báo cáo của đài truyền hình Zvezda (Nga), thuộc sở hữu của Bộ Quốc phòng, tiết lộ rằng hải quân đã huấn luyện cá voi beluga, cá heo và hải cẩu ở vùng biển Bắc Cực, tờ Guardian đưa tin.

Báo cáo cho biết những chú cá voi beluga đã bị loại khỏi chương trình vì chúng bắt đầu bị ốm sau khi bơi một thời gian dài trong vùng nước đóng băng, theo tờ Siberian Times.

Song có vẻ như nó đã không bị hải quân Nga bỏ rơi khi vào năm 2019, một con cá voi beluga được tìm thấy ngoài khơi bờ biển Na Uy.

Con cá voi, đang đeo dây nịt có túi để đựng một chiếc GoPro ghi dòng chữ Thiết bị của St.Petersburg, được ngư dân phát hiện sau khi nó bắt đầu quấy rối tàu của họ. Các chuyên gia hàng hải tin rằng hành động kỳ lạ của cá voi beluga có thể do nó được huấn luyện quân sự.

“Nếu con cá voi này đến từ Nga và có lý do chính đáng để tin vào điều đó, không phải các nhà khoa học Nga mà chính là hải quân đã làm điều này”, Martin Biuw, thuộc Viện Nghiên cứu Biển ở Na Uy, nói với Guardian.

Thế nhưng, Viktor Baranets bác bỏ liên kết của cá voi beluga với Nga khi nói vào thời điểm đó: "Nếu chúng tôi sử dụng con vật này để làm gián điệp, bạn có thực sự nghĩ rằng chúng tôi sẽ đính kèm số điện thoại di động với thông điệp ‘Vui lòng gọi số này’ không?".

Các nước khác đã làm như vậy chưa?

Có hai cơ sở huấn luyện cá heo quân sự được biết đến trên thế giới, một ở Sevastopol và một tại NIWC Pacific (hoặc Trung tâm tác chiến thông tin hải quân Thái Bình Dương ở thành phố San Diego, Mỹ).

Hải quân Mỹ đã huấn luyện cá heo và sư tử biển từ lâu. Năm 1969, một dự án thử nghiệm của hải quân Mỹ mang tên Project Deep Ops đã chứng kiến ​​hai con cá voi sát thủ và một con cá voi hoa tiêu được huấn luyện để lấy lại những vật thể bị mất trong đại dương mà máy móc và thợ lặn không thể tiếp cận. Các loài động vật như sư tử biển California và cá heo mũi chai đã được sử dụng để dò mìn dưới đáy biển.

Tại sao lại sử dụng cá heo, sư tử biển và cá voi?

Có một số lý do tại sao các loài động vật có vú ở biển như cá heo, sư tử biển và cá voi sẽ được sử dụng cho mục đích quân sự. Do có hệ thống liên lạc bằng sóng siêu âm và khả năng lặn sâu, các loài động vật này hoạt động hiệu quả hơn nhiều so với bất kỳ công nghệ nào gần đây.

Andrew Lambert, Giáo sư lịch sử hải quân tại Đại học Hoàng gia London (Anh), nói với NBC News: “Không có gì đáng ngạc nhiên khi nhiều người nghĩ rằng Tổng thống Vladimir Putin nghĩ rằng cá heo là vũ khí chiến tranh. Giống như những gì chúng ta đang thấy ở Ukraine, đó là công việc của Liên Xô đang được tái hiện bởi chính phủ Nga hiện tại”.

“Đây là thế giới của chúng và chúng sẽ tìm thấy bạn dưới nước rất nhanh”, Andrew Lambert nói thêm về cá heo.

Sơn Vân