Viện Vật lý địa cầu công bố báo cáo về loạt động đất ở Kon Tum: Cần nghiên cứu thêm

Theo báo cáo của Viện Vật lý địa cầu vào sáng 11.5, kết quả kiểm tra, khảo sát, đánh giá ảnh hưởng của động đất, cho đến thời điểm hiện tại có thể kết luận các trận động đất xảy ra từ tháng 3.2021 đến 4.2022 có độ lớn M = 1,6 – 4,5 tại khu vực huyện Kon Plông, Kon Tum và lân cận gây chấn động lớn nhất là cấp V theo thang MSK-64. Với cường độ chấn động như vậy là chưa đến mức độ nghiêm trọng.

Báo cáo của Viện Vật lý địa cầu khẳng định: “Để khẳng định nguyên nhân phát sinh động đất và có cơ sở để dự báo xu thế hoạt động động đất và cường độ của động đất trong tương lai nhằm đánh giá khả năng gây thiệt hại cho các công trình dân sinh và thủy điện cần có những khảo sát, quan trắc và nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trong khu vực Kon Tum và lân cận”.

TS. Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cho biết các kết quả nghiên cứu trước đây về chế độ kiến tạo và hoạt động động đất tại khu vực Kon Tum và lân cận chưa đủ độ chi tiết để có thể đánh giá về nguyên nhân và mức độ nguy hiểm của động đất đối với các công trình dân sinh và thủy điện. Đồng thời, chưa có những nghiên cứu chi tiết về động đất kích thích trong khu vực.

Do vậy, ông Nguyễn Xuân Anh khẳng định cần có nghiên cứu chi tiết để phục vụ xác định nguyên nhân, mức độ nguy hiểm động đất và đề xuất các giải pháp ứng phó phù hợp, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương và các đơn vị quản lý khai thác thủy điện trên địa bành.

Từ kết quả bước đầu, Viện Vật lý địa cầu cho biết, sẽ làm việc với các bên liên quan thiết lập nhanh mạng trạm quan sát động đất địa phương (dự kiến gồm 8 trạm, trong đó có 3 trạm đã triển khai từ tháng 5.2021) tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận, phục vụ công tác báo tin động đất kịp thời.

Ngày 5.5, UBND tỉnh Kon Tum có văn bản về việc theo dõi, xử lý động đất tại huyện Kon Plông, trong đó đề nghị chủ đầu tư thủy điện lắp đặt thêm trạm quan sát động đất tại đây.

Cụ thể, Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh khẩn trương đầu tư, lắp đặt bổ sung mới 3 trạm quan sát động đất kết hợp với 3 trạm quan sát động đất hiện có do Viện Vật lý địa cầu đã lắp đặt; hỗ trợ kinh phí cho việc vận hành mạng trạm quan trắc động đất ở khu vực công trình thủy điện Thượng Kon Tum (6 trạm).

Công ty Cổ phần Thủy điện Đăk Đrinh khẩn trương đầu tư, lắp đặt mới và cấp kinh phí vận hành 2 trạm quan sát động đất ở khu vực công trình thủy điện Đăk Đrinh để kết nối vào hệ thống với 6 trạm quan sát động đất ở khu vực công trình thủy điện Thượng Kon Tum.

Trước đó, ngày 21.4, Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Văn Thành về xử lý động đất tại Kon Tum. Trong đó yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra, nghiên cứu, đánh giá cụ thể nguyên nhân, mức độ và nguy cơ ảnh hưởng của động đất và công bố để chính quyền và nhân dân biết chủ động ứng phó phù hợp, tránh gây tâm lý hoang mang trong nhân dân.

Trên cơ sở đó, Viện Vật lý địa cầu đề xuất trong thời gian sớm nhất với Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng nhiệm vụ "Nghiên cứu đánh giá hoạt động động đất khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận phục vụ công tác phòng tránh giảm nhẹ thiên tai do động đất gây ra" với các nội dung chính là làm rõ nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất xảy ra tại huyện Kon Plông và lân cận. Mối liên hệ giữa hoạt động động đất và tích nước hồ chứa; dự báo xu thế hoạt động động đất; đánh giá độ nguy hiểm và xây dựng các kịch bản ứng phó có thể xảy ra cho khu vực huyện Kon Plông và lân cận.

Đồng thời, đơn vị sẽ thực hiện ngay nhiệm vụ tuyên truyền và hướng dẫn các kỹ năng ứng phó khi động đất xảy ra cho nhà quản lý và người dân tại khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận.

Ngày 19.4, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu Nguyễn Xuân Anh nhận định, từ tháng 3.2021, Thủy điện Thượng Kon Tum bắt đầu tích nước để vận hành, sau đó liên tiếp xảy ra các trận động đất tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận nên đó là động đất kích thích. Động đất kích thích xảy ra khi có sự tác động của hồ chứa thủy điện tích nước lên đới đứt gãy hoạt động trong khu vực.

Khu vực huyện Kon Plông và lân cận nằm trên đới đứt gãy đang hoạt động có tên Rào Quán - A Lưới, đây là đới đứt gãy hoạt động rất mạnh, xuất phát từ nước Lào qua A Lưới (Thừa Thiên Huế) kéo dài tới thành phố Quy Nhơn (Bình Định). Trên đới đứt gãy này đã từng ghi nhận động đất kích thích xảy ra tại Thủy điện Sông Tranh 2 (Quảng Nam) và Thủy điện Đăk Hrinh (Quảng Ngãi) khi hồ chứa của các thủy điện này tích nước.