Nga cho rằng Ukraine đã chọn giá sai trong đề nghị trao đổi tù binh Azov

Điện Kremlin lần đầu tiên lên tiếng về đề nghị trao đổi tù binh của Ukraine sau khi Nga tuyên bố bắt hơn 2.300 tù binh cố thủ ở nhà máy thép Azovstal tại thành phố Mariupol. Trong khi phía Nga mô tả các chiến binh Ukraine, gồm cả binh sỹ trong tiểu đoàn cực hữu Azov ra đầu hàng thì Ukraine gọi đó là một cuộc sơ tán.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky giải thích rằng Ukraine cần những anh hùng còn sống nên các binh sỹ có thể rời nơi cố thủ để bảo toàn tính mạng và chờ đón về hậu phương thông qua chương trình trao đổi tù binh.

Con át chủ bài của Ukraine theo chương trình trao đổi được truyền thông phương Tây đưa tin là chính trị gia đối lập Viktor Medvedchuk.

Cơ quan An ninh Quốc gia Ukraine cho biết họ đã bắt giữ ông Medvedchuk - lãnh đạo đảng đối lập lớn nhất ở Ukraine  hồi cuối tháng 4 vừa qua. Một số nhà bình luận phương Tây cho rằng, nhân vật này là “đồng minh” thân cận nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Ukraine. 

Trước đó, Tổng thống Ukraine Zelensky đã đề nghị Nga trao đổi các tù binh bị lực lượng Nga giam giữ lấy chính trị gia đối lập Medvedchuk. Tuy nhiên, Tổng thống Nga đã bác bỏ đồn đoán, đồng thời mô tả ông Medvechuk là một “người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine”.

Và đến ngày 23.5, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, các cuộc thảo luận về việc trao đổi chính trị gia người Ukraine Viktor Medvedchuk lấy các binh sỹ đầu hàng tại nhà máy thép Azovstal rất khó có khả năng diễn ra. Đồng thời, cho rằng phía Ukraine đang đánh giá sai tình hình.

Phát biểu với hãng thông tấn TASS, ông Peskov cho biết: “Chúng tôi đã nói rõ rằng ông Medvedchuk là công dân của Ukraine, không liên quan gì đến Nga và không phải là quân nhân, trong khi những người đã đầu hàng tại Azovstal là những quân nhân và thành viên của các tổ chức dân tộc chủ nghĩa. Đây là những cá nhân hoàn toàn khác nhau, vì thế việc thảo luận về bất cứ cuộc trao đổi nào cũng rất khó xảy ra”

Bên cạnh đó, ông Peskov khẳng định. “Nhìn chung, các cuộc trao đổi tù binh đã diễn ra thường xuyên" và “Bộ Quốc phòng Nga đã xử lý các quy trình này”.

Nói cách khác, Nga vẫn thực hiện trao đổi tù binh với Ukraine nhưng trong trường hợp các chiến binh thuộc tiểu đoàn Azov vừa đầu hàng thì lại khác. Nga không coi đây là các chiến binh như quy ước mà coi là tội phạm chiến tranh. Đặc biệt với các chiến binh Lê dương nước ngoài mà phương Tây gọi là chiến binh tình nguyện thì Nga coi là lính đánh thuê nên cũng không cho hưởng quy chế về tù binh.

Dự kiến vào ngày 26.5, Tòa án Tối cao Liên bang Nga ​​sẽ ra phán quyết về việc chỉ định Tiểu đoàn Azov là "tổ chức khủng bố" hay không. Nếu bị khép là khủng bố thì họ sẽ bị đem ra xét xử. Văn phòng Tổng công tố Nga được cho là đang tổ chức các cuộc họp bàn kín về một bản luận tội.

Chủ tịch Duma Quốc gia, Vyacheslav Volodin tuyên bố rằng không thể giao nộp các tù nhân chiến tranh Ukraine - người mà ông mô tả là "tội phạm phát xít”.

Còn Leonid Slutsky - chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế của Duma đồng thời cũng là thành viên trong đoàn của Nga đang đàm phán với Kyiv - đã đề nghị đưa các thành viên của Tiểu đoàn Azov ra xét xử cũng như áp dụng lại án tử hình vốn không được áp dụng từ năm 1996. "Cả thế giới nên thấy rằng những người theo chủ nghĩa cực hữu tại Ukraine đáng bị hành quyết", ông nêu quan điểm.

Trong khi đó, người đứng đầu Ủy ban điều tra của Nga Aleksandr Bastrykin cho biết họ đã tiến hành các cuộc điều tra hình sự đối với những người được Nga coi là “lính đánh thuê” nước ngoài chiến đấu cho Ukraine.

“Dựa trên dữ liệu có sẵn, đã củng cố hồ sơ khởi tố hình sự với 75 lính đánh thuê đang tham gia vào các hoạt động thù địch bên phía Ukraine. Chúng tôi biết rằng họ đến từ Vương quốc Anh, Mỹ, Na Uy, Canada, Georgia và các quốc gia khác”, ông Bastrykin tuyên bố hồi thượng tuần tháng 4.

Các nước phương Tây đều cho rằng việc Nga đem xét xử các tù binh Azov cũng như các chiến binh tình nguyện là không phù hợp với công ước Geneva.