Người từng nhiễm Delta có thể tránh tái nhiễm BA.2.12.1, biến thể SARS-CoV-2 đang lây nhanh nhất

Tại sao? Vì BA.2.12.1 kết hợp các thuộc tính của cả Omicron và Delta, biến thể thống trị Mỹ vào giữa năm ngoái.

BA.2.12.1 được cho lây truyền nhanh hơn BA.2 đến 30%. Tiến sĩ Amesh A. Adalja, học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins (Mỹ), cho biết: “Đây là dạng lây truyền mạnh nhất của SARS-CoV-2”.

Tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và là giáo sư tại Trường Y Đại học Vanderbilt (Mỹ), cho biết BA.2.12.1 có một số đột biến nhất định trong protein gai khiến nó dễ lây nhiễm hơn.

Tiến sĩ Wesley Long, nhà nghiên cứu bệnh học tại Bệnh viện Giám lý Houston ở bang Texas, cho biết: “Một đặc điểm di truyền bắt nguồn từ quá khứ của đại dịch, được gọi là đột biến Delta, cho phép BA.2.12.1 thoát khỏi khả năng miễn dịch hiện có từ tiêm vắc xin và nhiễm SARS-CoV-2 trước đó, đặc biệt là nếu bạn từng nhiễm Omicron".

Chịu trách nhiệm cho 58% ca mắc COVID-19 mới ở Mỹ vào tuần trước, BA.2.12.1 không phải là trường hợp duy nhất bị ảnh hưởng bởi đột biến Delta. Sự thay đổi di truyền cũng xuất hiện trong BA.4 và BA.5, hai biến thể phụ Omicron đang cùng thống trị Nam Phi. Chúng có đột biến giống hệt Delta, trong khi BA.2.12.1 có một đột biến gần như giống hệt Delta.

Sự thay đổi di truyền này là tin xấu với những người từng nhiễm chủng Omicron ban đầu (BA.1) và nghĩ rằng điều đó khiến họ không thể sớm bị tái nhiễm. Dù hầu hết mọi người không biết chắc chắn biến thể nào gây bệnh cho họ, BA.1 đã gây ra một làn sóng ca mắc COVID-19 khổng lồ vào cuối năm ngoái và đầu năm nay.

Tiến sĩ Wesley Long nói dữ liệu trong phòng thí nghiệm cho thấy nhiễm BA.1 không có khả năng bảo vệ chống lại tái nhiễm các biến thể mới, dù nguy cơ tái nhiễm còn tùy thuộc từng người và tình huống.

Tuy nhiên, những người từng nhiễm Delta có thể có thêm áo giáp để ngăn nhiễm các biến thể phụ Omicron mới. Theo nghiên cứu sơ bộ của các nhà nghiên cứu tại Đại học Bang Ohio (Mỹ), bệnh nhân COVID-19 được chăm sóc đặc biệt khi nhiễm Delta tạo ra kháng thể có khả năng vô hiệu hóa các biến thể phụ Omicron mới như BA.2.12.1, BA.4, BA.5 tốt hơn so với những ai nhiễm BA.1.

Tiến sĩ Shan-Lu Liu, tác giả nghiên cứu đồng chỉ đạo chương trình vi rút và mầm bệnh mới nổi tại bang Ohio (Mỹ), cho biết: “Kháng thể được tạo ra do nhiễm Omicron dường như không bảo vệ tốt chống lại các biến thể phụ so với Delta”.

Thế nhưng, Shan-Lu Liu cho biết mức độ bảo vệ mà nhiễm Delta cung cấp một phần phụ thuộc vào thời gian ai đó mắc bệnh. Đó là bởi khả năng miễn dịch suy giảm theo thời gian.

Những người nhiễm Delta không nên nghĩ mình là bất khả xâm phạm với các biến thể phụ Omicron mới, đặc biệt nếu họ chưa được tiêm vắc xin, tiến sĩ Wesley Long nói.

"Tôi sẽ không nói rằng bất cứ ai an toàn”, ông nhấn mạnh.

Một điểm sáng? Shan-Lu Liu cho biết thêm, các liều vắc xin tăng cường có thể cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ trước các biến thể phụ Omicron mới.

Nói chung, tiêm vắc xin và từng nhiễm SARS-CoV-2 trước đó có thể bảo vệ chúng ta khỏi những kết quả tồi tệ nhất do COVID-19. Tại thời điểm này, các nhà khoa học nói còn quá sớm để biết liệu biến thể phụ Omicron mới có gây gia tăng đáng kể số ca nhập viện và tử vong ở Mỹ hay không.

Các nhà khoa học vẫn đang cố gắng tìm hiểu mức độ độc hại của BA.2.12.1, BA.4, BA.5.

Wesley Long nói ông chưa thấy bất cứ điều gì trả lời câu hỏi đó, nhưng Shan-Lu Liu cho biết dữ liệu mới cho thấy chúng gây bệnh nghiêm trọng hơn. Shan-Lu Liu nói các biến thể phụ Omicron mới có các đặc tính cho thấy chúng lây lan hiệu quả hơn từ tế bào này sang tế bào khác.

Shan-Lu Liu nói: “Vi rút ẩn trong tế bào và lây lan qua tiếp xúc giữa tế bào với tế bào. Điều đó đáng sợ hơn vì vi rút không xuất hiện để kháng thể hoạt động”.

Tiến sĩ Eric Topol, người đứng đầu Viện Scripps Research Translational (Mỹ), cho biết các biến phụ mới chắc chắn không có vẻ gì kém độc hại hơn so với các phiên bản Omicron trước và liệu chúng có độc hơn hay không “sẽ trở nên rõ ràng trong những tháng tới”.

Trong khi đó, các nhà khoa học cho rằng BA.2.12.1, BA.4, BA.5 sẽ lan truyền nhanh chóng vì chúng dễ lây lan hơn.

Dù việc xét nghiệm nhanh tại nhà khó theo dõi tất cả ca mắc COVID-19, dữ liệu từ Đại học Johns Hopkins cho thấy Mỹ có trung bình gần 107.000 trường hợp mỗi ngày, tăng so với khoảng 87.000 ca hai tuần trước.

Số bệnh nhân nhập viện vì COVID-19 ở Mỹ đang có xu hướng tăng kể từ khoảng giữa tháng 4.2022, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).

Wesley Long nói: “Tôi hy vọng rằng chúng ta không thấy sự gia tăng tương tự về số ca nhập viện như từng gặp phải trong các đợt dịch trước. Song với COVID-19, bất cứ khi nào có nhiều người mắc bệnh, đó là trò chơi với con số. Một số người trong đó sẽ bị nặng. Một số người trong đó sẽ cần nhập viện. Thật đáng tiếc là một số người trong số họ sẽ qua đời".

Theo tiến sĩ Thomas Russo, giáo sư và trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo ở New York (Mỹ), có một vài lý do khác nhau giải thích cho sự gia tăng ca mắc COVID-19 do BA.2.12.1 ở Mỹ. Một là nó lây nhiễm như thế nào, ông nói.

Thomas Russo giải thích: “BA.1 có khả năng lây nhiễm cao hơn các biến thể trước đó. BA.2 được cho là có khả năng lây nhiễm cao hơn khoảng 30% so với BA.1 và BA.2.12.1 được cho có khả năng lây nhiễm cao hơn 30% so với BA.2”.

Ông nói rằng sự lan truyền nhanh chóng của BA.2.12.1 cũng xảy ra cùng lúc khi những hạn chế được nới lỏng ở khắp mọi nơi trên nước Mỹ.

“Cả hai điều đó thực sự là những gì đang thúc đẩy sự lây lan của nó”, Thomas Russo nhấn mạnh.

Theo tiến sĩ Amesh A. Adalja, có một thực tế đơn giản là BA.2.12.1 đang đánh bại các biến thể khác để khiến nhiều người mắc bệnh.

Ông nói: “Nó đang phát triển theo các nguyên tắc đơn giản của Darwin — lây truyền hiệu quả hơn và đang cạnh tranh với các dòng SARS-CoV-2 khác”.

Các triệu chứng của BA.2.12.1 là gì?

Các bác sĩ và quan chức y tế công cộng vẫn đang tìm hiểu thêm về BA.2.12.1 nhưng hiện tại, tiến sĩ William Schaffner nói rằng nó được cho gây ra các triệu chứng tương tự như các biến thể SARS-CoV-2 khác. Theo CDC, các triệu chứng đó gồm:

Sốt hoặc ớn lạnh

Ho

Thở gấp hoặc khó thở

Mệt mỏi

Đau nhức cơ hoặc cơ thể

Đau đầu

Mất vị giác hoặc khứu giác

Viêm họng

Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi

Buồn nôn hoặc nôn mửa

Bệnh tiêu chảy

Sơn Vân