Góc nhìn trên báo Mỹ: Nếu Mỹ đứng ngoài cuộc chiến, có thể hàng ngàn người Ukraine sẽ không thiệt mạng

Trên nhật báo Le Figaro ở Paris tháng này, Henri Guaino, cố vấn hàng đầu của Nicolas Sarkozy khi ông còn là tổng thống Pháp, cảnh báo rằng các quốc gia châu Âu, dưới sự lãnh đạo thiển cận của Mỹ, đang "mộng du" trong cuộc chiến với Nga. Ông Guaino đang mượn một phép ẩn dụ mà sử gia Christopher Clark dùng để mô tả nguồn gốc của Thế chiến thứ nhất.

Đương nhiên, ông Guaino hiểu rằng Nga phải chịu trách nhiệm trực tiếp nhất trong cuộc xung đột hiện nay ở Ukraine. Chính Nga đã đưa quân ồ ạt đến biên giới vào mùa thu và mùa đông năm ngoái và - đã yêu cầu NATO một số đảm bảo an ninh liên quan đến Ukraine nhưng NATO đã từ chối - bắt đầu các cuộc pháo kích và tang tóc vào ngày 24.2.

Nhưng Mỹ đã giúp biến cuộc xung đột bi thảm, cục bộ và mơ hồ này thành một cuộc xung đột tiềm tàng trên thế giới. Ông Guaino lập luận rằng bằng cách hiểu sai logic của chiến tranh, phương Tây, dẫn đầu là chính quyền Biden, đang có thể tạo một động lực khiến cho xung đột không thể dừng lại.

Ông ấy đúng.

Vào năm 2014, Mỹ ủng hộ một cuộc nổi dậy - trong giai đoạn cuối của nó là một cuộc nổi dậy bạo lực - chống lại chính phủ Ukraine được bầu hợp pháp của Viktor Yanukovych, một tổ chức thân Nga. (Sự tham nhũng trong chính phủ của ông Yanukovych đã bị những người ủng hộ phe nổi dậy thêm thắt nhiều vào, nhưng tham nhũng là một vấn đề lâu năm của Ukraine, thậm chí là cả ngày nay). Đến lượt mình, Nga sáp nhập Crimea, một phần lịch sử của người nói tiếng Nga thuộc Ukraine kể từ thế kỷ 18, từng là nơi đóng quân của Hạm đội Biển Đen của Nga.

Người ta có thể tranh luận về các tuyên bố chủ quyền của Nga đối với Crimea, nhưng người Nga rất coi trọng chúng. Hàng trăm nghìn chiến binh của Nga và Liên Xô đã hy sinh để bảo vệ thành phố Sevastopol của Crimea khỏi các lực lượng châu Âu trong hai cuộc bao vây - một trong Chiến tranh Crimea và một trong Thế chiến thứ hai. Trong những năm gần đây, việc Nga kiểm soát Crimea dường như mang lại một dàn xếp ổn định trong khu vực: các nước láng giềng châu Âu của Nga, ít nhất, đã nhắm mắt cho xong chuyện.

Nhưng Mỹ không bao giờ chấp nhận sự sắp xếp. Vào ngày 10 tháng 11 năm 2021, Mỹ và Ukraine đã ký một “hiệp ước về quan hệ đối tác chiến lược” kêu gọi Ukraine gia nhập NATO, lên án “sự xâm lược đang diễn ra của Nga” và khẳng định “cam kết kiên định” đối với việc tái hòa nhập Crimea vào Ukraine.

Điều đó “thuyết phục Nga rằng họ phải tấn công hoặc bị tấn công”, ông Guaino viết. "Đó là quá trình không thể cưỡng lại của năm 1914 trong tất cả sự trần trụi đáng sợ của nó".

Đây là lời kể trung thực về cuộc chiến mà Tổng thống Vladimir Putin đã tuyên bố sẽ chiến đấu. Đề cập đến việc nước ngoài trang bị vũ khí cho Ukraine, ông Putin tại Lễ diễu hành Chiến thắng hàng năm của Nga vào ngày 9.5 cho biết: "Mối nguy hiểm đang tăng lên mỗi ngày."

Liệu ông ấy có đúng khi lo lắng về an ninh của Nga hay không tùy thuộc vào quan điểm của mỗi người. Các bản tin phương Tây có xu hướng xem nhẹ (mối quan tâm của) ông.

Diễn biến khó khăn của cuộc chiến ở Ukraine cho đến nay đã chứng minh cho phỏng đoán của Putin, nếu không (muốn nói) là hành động của ông ấy. Mặc dù ngành công nghiệp quân sự của Ukraine rất quan trọng trong thời Liên Xô, nhưng đến năm 2014, quốc gia này hầu như không có một quân đội hiện đại nào. Các nhà tài phiệt, chứ không phải nhà nước, đã vũ trang và viện trợ cho một số dân quân được cử đến để chống lại phe ly khai do Nga hỗ trợ ở miền đông. Mỹ bắt đầu trang bị và huấn luyện quân đội Ukraine, lúc đầu dưới thời Tổng thống Barack Obama còn do dự. Tuy nhiên, trang thiết bị hiện đại đã bắt đầu chảy vào dưới thời chính quyền Trump và ngày nay đất nước này được trang bị vũ khí tận răng.

Kể từ năm 2018, Ukraine đã nhận được tên lửa chống tăng Javelin do Mỹ chế tạo, pháo của Czech và máy bay không người lái Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ và các loại vũ khí tương thích khác của NATO. Gần đây, Mỹ và Canada đã gửi những khẩu pháo M777 mới nhất do Anh thiết kế để bắn đạn pháo Excalibur trang bị dẫn đường bằng GPS. Tổng thống Biden vừa ký thành luật gói viện trợ quân sự trị giá 40 tỉ USD.

Dưới góc độ này, sự chế giễu về thành tích chiến trường của Nga là không đúng chỗ. Nga không bị cản trở bởi một quốc gia nông nghiệp kém may mắn chỉ bằng một phần ba diện tích (tác giả có lẽ nhầm, chính xác là dân số) của họ; ít nhất là hiện tại, Nga đang chống lại các vũ khí ở mặt trận kinh tế, mạng internet và cả trên chiến trường của NATO.

Và đây là nơi ông Guaino cáo buộc phương Tây mắc chứng mộng du là chính xác. Mỹ đang cố gắng duy trì giả thuyết rằng trang bị vũ khí cho các đồng minh không giống như việc tham gia chiến đấu.

Trong thời đại thông tin, sự phân biệt này ngày càng giả tạo. Mỹ đã cung cấp thông tin tình báo được sử dụng để sát hại các tướng lĩnh Nga. Họ thu thập thông tin nhắm mục tiêu mà đã giúp đánh chìm tàu ​​tuần dương tên lửa Moskva của Nga ở Biển Đen, một sự cố khiến khoảng 40 thủy thủ thiệt mạng.

Và Mỹ có thể đóng một vai trò trực tiếp hơn nữa. Có hàng nghìn chiến binh nước ngoài ở Ukraine. Một tình nguyện viên đã nói chuyện với Đài Phát thanh truyền hình Canada trong tháng này khi chiến đấu cùng với “những người bạn”, “xuất thân từ Thủy quân lục chiến, đến từ Mỹ”. Cũng thật dễ dàng vượt qua ranh giới giữa việc trở thành một nhà cung cấp vũ khí và trở thành một chiến binh, cũng dễ dàng vượt qua ranh giới từ tiến hành một cuộc chiến tranh ủy nhiệm sang tiến hành một cuộc chiến bí mật.

Nói một cách chi tiết hơn, một quốc gia đang cố gắng chống lại một cuộc chiến tranh như vậy có nguy cơ bị lôi kéo việc can dự từ một phần sang toàn bộ với lý luận đạo đức. Có lẽ các quan chức Mỹ biện minh cho việc xuất khẩu vũ khí theo cách mà họ biện minh cho việc lập ngân sách dành cho nó: Nó quá mạnh để cưỡng lại. Tiền được chi tiêu thoải mái vì nó mua được sự bình yên. Tuy nhiên, nếu những khẩu súng lớn hơn không thể làm khuất phục, chúng sẽ dẫn đến những cuộc chiến tranh lớn hơn.

Một số ít người đã chết trong cuộc tiếp quản Crimea của Nga vào năm 2014. Nhưng lần này, tương xứng về vũ khí - và thậm chí còn vượt trội trong một số trường hợp - Nga đã trở lại với một cuộc chiến bắn phá trông giống như Thế chiến thứ hai.

Ngay cả khi chúng ta không chấp nhận tuyên bố của ông Putin rằng việc Mỹ trang bị vũ khí cho Ukraine là lý do khiến chiến tranh xảy ra ngay từ đầu, thì đó chắc chắn là lý do khiến cuộc chiến diễn ra ở dạng leo thang, bùng nổ, chết chóc như đang có. Vai trò của chúng ta trong việc này không phải là thụ động hay ngồi chờ. Chúng ta đã đưa ra lý do để người Ukraine tin rằng họ có thể thắng trong một cuộc chiến leo thang.

Hàng nghìn người Ukraine đã thiệt mạng, những người có khả năng sẽ không bị thế nếu Mỹ đứng sang một bên. Điều đó tự nhiên có thể tạo ra cho các nhà hoạch định chính sách Mỹ ý thức về nghĩa vụ đạo đức và chính trị - đi đúng hướng, leo thang xung đột, chiến đấu với bất kỳ cái giá nào.

Mỹ đã cho thấy mình không chỉ có khả năng tạo leo thang mà còn có ý như thế. Vào tháng 3, ông Biden đã cầu khẩn Chúa trước khi nhấn mạnh rằng ông Putin “không thể tiếp tục nắm quyền”. Vào tháng 4, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin giải thích rằng Mỹ đang tìm cách “chứng kiến ​​Nga suy yếu”.

Noam Chomsky đã cảnh báo về những tác động nghịch lý của những “tuyên bố anh hùng” như vậy trong một cuộc phỏng vấn vào tháng Tư. Ông nói: “Có thể cảm thấy giống như việc đóng vai Winston Churchill, rất thú vị. Nhưng những gì họ truyền tải lại thành là: Hủy diệt Ukraine".

Vì những lý do tương tự, việc ông Biden đề nghị ông Putin bị xét xử vì tội ác chiến tranh là một hành động vô trách nhiệm hoàn toàn. Cái giá nghiêm trọng đến mức, một khi đã sát ván, không khuyến khích được sự kiềm chế; Rốt cuộc, một nhà lãnh đạo phạm một tội ác sẽ không kém gì tội phạm chiến tranh so với kẻ phạm tội cả nghìn lần. Hiệu quả, có dự định hay không, là ngăn cản mọi hoạt động nhờ đến đàm phán hòa bình.

Tình hình trên chiến trường Ukraine đã chuyển sang một giai đoạn khó xử. Cả Nga và Ukraine đều bị tổn thất nặng nề. Nhưng mỗi bên cũng đều thu lợi. Nga có một cầu nối đất liền với Crimea và kiểm soát một số vùng đất nông nghiệp màu mỡ nhất và các mỏ năng lượng của Ukraine, và trong những ngày gần đây đã giữ vững đà phát triển trên chiến trường. Ukraine, sau khi bảo vệ vững chắc các thành phố của mình, có thể mong đợi thêm sự viện trợ, đồng cảm và vũ khí của NATO - một động lực mạnh mẽ để không sớm kết thúc chiến tranh.

Nhưng nếu chiến tranh không sớm kết thúc, những nguy hiểm của nó sẽ ngày càng gia tăng. Cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger cảnh báo vào tuần trước: “Các cuộc đàm phán cần phải bắt đầu trong hai tháng tới, trước khi nó tạo ra những biến động và căng thẳng sẽ không dễ dàng vượt qua”. Ông ấy còn kêu gọi quay trở lại nguyên trạng: "Theo đuổi cuộc chiến vượt quá thời điểm đó không phải vì quyền tự do của Ukraine mà chính là một cuộc chiến mới chống lại nước Nga".

Trong cảnh báo này, ông Kissinger cùng quan điểm với ông Guaino. Ông Guaino cảnh báo: “Nếu nhượng bộ Nga sẽ là chấp nhận việc gây hấn. Nhưng không làm ra thế thì là chấp nhận sự điên rồ”

Mỹ không nhượng bộ. Như vậy sẽ rất mất mặt. Sắp có một cuộc bầu cử. Vì vậy, chính quyền đang đóng cửa các con đường đàm phán và làm việc để tăng cường chiến tranh. Chúng ta đang chui vào đó để giành chiến thắng. Cùng với thời gian, việc nhập khẩu vũ khí sát thương khổng lồ, bao gồm cả từ khoản phân bổ 40 tỉ USD mới được ủy quyền, có thể đưa cuộc chiến lên một cấp độ khác. Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine đã cảnh báo trong một bài phát biểu trước các sinh viên trong tháng này rằng những ngày đẫm máu nhất của cuộc chiến đang đến.

Anh Tú (dịch)