Biến chứng, cách phòng ngừa, điều trị hội chứng Ramsay Hunt làm Justin Bieber liệt nửa mặt
Nhịp đập khoa học - Ngày đăng : 10:50, 11/06/2022
Đăng video clip 2 phút rưỡi trên Instagram, Justin Bieber cho biết về loại vi rút khá nghiêm trọng làm anh bị liệt một nửa khuôn mặt và phải hủy bỏ các buổi diễn vào đầu tuần này.
Cụ thể hơn, Justin Bieber đã giải thích và chứng minh rằng anh đang mắc hội chứng Ramsay Hunt, loại vi rút hiếm gặp ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở mặt và có thể gây liệt mặt.
"Tôi muốn cập nhật cho các bạn về những gì đang diễn ra. Như các bạn có thể thấy khuôn mặt của tôi hiện tại, tôi mắc một hội chứng gọi là Ramsay Hunt. Một loại vi rút đã tấn công dây thần kinh trong tai và mặt của tôi, khiến khuôn mặt tôi bị tê liệt. Con mắt bên này không chớp được. Tôi không thể mỉm cười phía bên này khuôn mặt. Lỗ mũi bên này cũng không thể chuyển động. Thế nên tôi bị tê liệt hoàn toàn phía bên mặt này", ngôi sao nhạc pop người Canada 28 tuổi cho hay.
Justin Bieber đang nghỉ ngơi điều trị và thực hiện các bài tập để khuôn mặt trở lại bình thường. Anh thể hiện sự lạc quan rằng sẽ trải qua liệu pháp cùng các bài tập để vượt qua căn bệnh và đưa khuôn mặt của mình trở lại như bình thường.
"Nó sẽ trở lại bình thường. Sẽ mất thời gian và chúng tôi không biết sẽ mất bao nhiêu thời gian, nhưng sẽ ổn thôi. Tôi có hy vọng, tôi tin tưởng Chúa và tôi tin rằng tất cả đều có lý do. Tôi không chắc đó là gì ngay bây giờ. Nhưng trong thời gian chờ đợi, tôi sẽ nghỉ ngơi", anh thổ lộ.
Hội chứng Ramsay Hunt là rối loạn thần kinh hiếm gặp đặc trưng bởi liệt mặt, hoặc tê liệt, thường đi kèm với phát ban.
Ngoài phát ban zona gây đau đớn, hội chứng Ramsay Hunt có thể gây tê liệt mặt và giảm thính lực ở tai bị ảnh hưởng. Hội chứng Ramsay Hunt do vi rút varicella zoster - cùng một loại gây ra bệnh thủy đậu và bệnh zona, vẫn còn trong các dây thần kinh ngay cả khi bệnh thủy đậu đã khỏi và có thể kích hoạt lại thậm chí nhiều năm sau đó. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây tổn thương thính giác vĩnh viễn.
Ngay cả khi được điều trị sớm, hội chứng Ramsay Hunt kéo dài trong vài tháng và gây mất thính lực trong thời gian ngắn.
Theo Tổ chức Quốc gia về Rối loạn Hiếm gặp, ước tính 5 trong số 100.000 người ở Mỹ mắc hội chứng Ramsay Hunt hàng năm.
Định nghĩa
Hội chứng Ramsay Hunt là nhiễm trùng thần kinh mặt đi kèm với phát ban, một số các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm đau và yếu cơ mặt.
Nguyên nhân của hội chứng Ramsay Hunt là do varicella zoster, vi rút cùng gây ra bệnh thủy đậu và zona. Sau khi bệnh thủy đậu lành, vi rút này nằm im trong các dây thần kinh. Nhiều năm sau, nó có thể kích hoạt lại. Nếu vi rút lây nhiễm tái hoạt động với dây thần kinh mặt, kết quả là có hội chứng Ramsay Hunt.
Sự khởi đầu hội chứng Ramsay Hunt có thể đáng sợ với các triệu chứng làm một số người lo sợ sắp có một cơn đột quỵ. Đôi khi Ramsay Hunt có thể dẫn đến suy nhược cơ trên khuôn mặt và giảm thính lực. Việc điều trị có thể giảm nguy cơ biến chứng.
Các triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Ramsay Hunt gồm:
Mụn nước đau nổi mẩn đỏ đầy dịch ở màng nhĩ, ống tai ngoài, bên ngoài của tai, vòm miệng hoặc lưỡi.
Liệt mặt cùng bên tai bị ảnh hưởng.
Nhắm một mắt khó khăn.
Đau tai.
Nghe kém.
Ù tai.
Cảm giác chóng mặt hoặc di chuyển.
Thay đổi cảm nhận vị giác, mất vị giác.
Nếu trải nghiệm liệt nửa mặt hoặc nếu phát triển phát ban trong hoặc xung quanh tai hoặc trong miệng cùng với liệt mặt, bạn nên đến bệnh viện. Hội chứng Ramsay Hunt không phải là vấn đề yêu cầu chăm sóc khẩn cấp. Tuy nhiên, nếu chẩn đoán và điều trị trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày bắt đầu có dấu hiệu và triệu chứng thì có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.
Nguyên nhân
Nguyên nhân hội chứng Ramsay Hunt là kích hoạt vi rút varicella zoster.
Varicella zoster cùng chủng vi rút herpes, bao gồm các vi rút gây lở loét lạnh và herpes sinh dục. Nhiều trong số những loại vi rút này có thể nằm ẩn trong hệ thống thần kinh sau khi nhiễm đầu tiên và không hoạt động trong nhiều năm trước khi gây ra lần nhiễm khác.
Nếu hệ thống miễn dịch không tiêu diệt tất cả varicella zoster trong lần nhiễm ban đầu, vi rút này có thể kích hoạt lại sau đó và gây ra hội chứng Ramsay Hunt. Phản ứng của vi rút này cũng có thể gây ra các rối loạn khác, bao gồm cả bệnh zona.
Hội chứng Ramsay Hunt cũng được gọi là herpes zoster oticus.
Yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai bị bệnh thủy đậu có thể phát triển hội chứng Ramsay Hunt. Tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở người lớn tuổi, thường ảnh hưởng đến người lớn hơn tuổi 60. Hội chứng Ramsay Hunt hiếm gặp ở trẻ em.
Hội chứng Ramsay Hunt không phải là bệnh truyền nhiễm. Song, việc kích hoạt vi rút varicella zoster có thể gây ra bệnh thủy đậu ở người tiếp xúc với nó (nếu trước đó chưa bị bệnh thủy đậu). Bệnh có thể nghiêm trọng ở những người có khiếm khuyết hệ miễn dịch.
Cho đến khi mụn nước đóng vảy, người bị hội chứng Ramsay Hunt tránh tiếp xúc vật lý với:
Người chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu.
Bất cứ ai có một hệ thống miễn dịch yếu.
Trẻ sơ sinh.
Phụ nữ mang thai (vì nhiễm bệnh thủy đậu có thể nguy hiểm cho một em bé đang phát triển).
Các biến chứng
Nếu được điều trị trong vòng 7 ngày đầu tiên, hầu hết những người bị hội chứng Ramsay Hunt không có biến chứng lâu dài. Song trong một số trường hợp, ngay cả khi điều trị kịp thời, Ramsay Hunt có thể gây ra mất thính lực vĩnh viễn và liệt mặt.
Các biến chứng khác có thể có của hội chứng Ramsay Hunt bao gồm:
Bất thường trên khuôn mặt. Một vấn đề được gọi là mặt chuyển động bất thường có thể phát triển nếu các nhiễm trùng nghiêm trọng gây tổn thương dây thần kinh mặt và dây thần kinh phát triển trở lại không đúng chỗ. Điều này có thể gây ra dây thần kinh phản ứng không phù hợp, chẳng hạn như chớp mắt hay chảy nước mắt khi đang nói chuyện, cười hoặc nhai.
Tổn thương mắt. Liệt mặt được gây ra bởi hội chứng Ramsay Hunt có thể gây khó đóng mí mắt ở phía bên mặt ảnh hưởng. Đóng mí mắt không hoàn toàn có thể dẫn đến tổn thương mặt trước của mắt (giác mạc). Điều đó có thể gây đau mắt và mờ mắt.
Tổn thương các phần khác của cơ thể. Trong trường hợp hiếm hoi, vi rút varicella zoster có thể lan sang các dây thần kinh khác, đến não hoặc tủy sống, gây đau đầu, đau lưng, thờ ơ và yếu chân tay.
Đau dây thần kinh. Đau dây thần kinh sau tổn thương thần kinh do vi rút có thể phát triển như hậu quả tổn thương sợi thần kinh. Sợi thần kinh bị hư hỏng không thể gửi tin nhắn từ da đến não như thường làm. Thay vào đó, các thông tin trở nên bối rối và phóng đại, gây ra đau đớn có thể kéo dài lâu sau khi các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Ramsay Hunt đã thuyên giảm.
Xét nghiệm và chẩn đoán
Các bác sĩ thường có thể xác định hội chứng Ramsay Hunt dựa trên lịch sử y tế, khám và các dấu hiệu phân biệt của rối loạn này cùng các triệu chứng khác. Để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ phát ban trong tai và xét nghiệm PCR. Xét nghiệm này có thể phát hiện vi rút varicella zoster. Xét nghiệm PCR cũng có thể được thực hiện trên mẫu máu hoặc nước mắt. Thế nhưng, xét nghiệm dịch từ tai cung cấp kết quả đáng tin cậy hơn.
Phương pháp điều trị và thuốc
Điều trị hội chứng Ramsay Hunt có thể giảm đau và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài. Để điều trị Ramsay Hunt, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc sau đây:
- Thuốc kháng vi rút như acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir) hoặc valacyclovir (Valtrex).
- Corticosteroid, chẳng hạn như prednisone, để làm giảm sưng và đau.
- Diazepam (Valium) để làm giảm chóng mặt.
- Thuốc giảm đau.
Nếu liệt mặt còn tồn tại sau khi điều trị, vật lý trị liệu bằng các bài tập mặt có thể giúp cải thiện hoặc kiểm soát các cơ mặt.
Nếu gặp vấn đề nhắm mắt vì liệt mặt, bác sĩ có thể khuyên nên tiêm botulinum type A (Botox) vào mi mắt trên, cho phép nó đóng kín và bảo vệ mắt.
Tùy thuộc vào mức độ tổn thương, phục hồi dây thần kinh mặt từ hội chứng Ramsay Hunt có thể mất từ vài tuần đến vài tháng. Nếu tổn thương nghiêm trọng hoặc điều trị chậm, phục hồi đầy đủ có thể không được tốt.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Có thể giúp làm giảm sự khó chịu của hội chứng Ramsay Hunt như sau:
Giữ vùng bị ảnh hưởng (phát ban) sạch.
Làm mát giảm đau.
Sử dụng thuốc giảm đau không kê toa hoặc thuốc chống viêm như ibuprofen (Advil, Motrin hay những loại khác).
Nếu liệt mặt, sử dụng bên miệng không bị ảnh hưởng để nhai.
Thực hành tốt vệ sinh răng miệng, đặc biệt là sau khi ăn.
Nghỉ ngơi nhiều.
Nếu liệt mặt gây khó đóng mắt, thực hiện các bước sau đây để bảo vệ tầm nhìn:
Sử dụng thuốc nhỏ mắt giữ ẩm suốt cả ngày nếu mắt khô.
Vào ban đêm, bôi thuốc mỡ vào mắt và mí mắt, hoặc đeo một miếng áp mắt.
Phòng chống
Không có cách nào để ngăn chặn hội chứng Ramsay Hunt khi vi rút varicella zoster ở trong cơ thể. Tuy nhiên, vắc xin ngừa thủy đậu (Varivax) có thể làm giảm nguy cơ nhiễm vi rút varicella zoster.
Vắc xin này thường được tiêm cho trẻ em, được chỉ định giữa 12 tháng và 18 tháng tuổi.
Varivax cũng đề nghị dùng cho trẻ lớn và người lớn chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu.
Varivax ngăn ngừa thủy đậu cho hầu hết mọi người. Nếu bệnh thủy đậu phát triển sau khi tiêm vắc xin thì thường ít nghiêm trọng.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược Phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt vắc xin Zostavax để giúp ngăn ngừa bệnh zona và các vấn đề khác liên quan đến vi rút varicella zoster, như hội chứng Ramsay Hunt ở người lớn 60 tuổi trở lên. Vắc xin này được dùng một liều tiêm duy nhất, tốt nhất ở cánh tay trên. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là đỏ, đau và sưng ngứa nơi tiêm.