WHO: 1.285 ca đậu mùa khỉ từ 28 nước, 72 người chết ở châu Phi, triệu chứng bệnh thay đổi

Nhịp đập khoa học - Ngày đăng : 10:22, 12/06/2022

Tính đến ngày 8.6, Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận 1.285 ca bệnh đậu mùa khỉ từ 28 quốc gia trong bốn khu vực, nơi bệnh này không thường xuất hiện hoặc chưa được báo cáo trước đó.

Điều này cho thấy sự gia tăng 505 ca bệnh đậu mùa khỉ so với thống kê trước đó của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tính đến ngày 4.6 (780 trường hợp).

Trong số này, phần lớn (87%) ca bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận ở khu vực châu Âu (1.112). Các trường hợp khác được báo cáo từ châu Mỹ (153), đông Địa Trung Hải (14) và tây Thái Bình Dương (6). 

Tính đến ngày 8.6, chưa có ca tử vong nào do bệnh đậu mùa khỉ được báo cáo ở bốn khu vực này.

who-ghi-nhan-1285-ca-dau-mua-khi-o-28-nuoc.jpg
Thống kê số ca bệnh đậu mùa khỉ ở các nước của WHO tính đến ngày 8.6

Điều đáng chú ý là biểu hiện lâm sàng của các ca bệnh đậu mùa khỉ liên quan đến đợt bùng phát này đã thay đổi. Cụ thể là nhiều ca không triệu chứng thường thấy ở bệnh đậu mùa khỉ trước đây (sốt, sưng hạch bạch huyết, sau đó là phát ban tập trung ở mặt và tứ chi).

Các triệu chứng không điển hình được mô tả ở một số bệnh nhân đậu mùa khỉ gần đây gồm: chỉ có vài tổn thương hoặc thậm chí chỉ một tổn thương đơn lẻ; các tổn thương bắt đầu ở bộ phận sinh dục hoặc vùng đáy chậu/quanh hậu môn và không lan rộng thêm; các tổn thương xuất hiện ở các giai đoạn phát triển bệnh khác nhau (không đồng bộ); các tổn thương xuất hiện trước khi bắt đầu sưng hạch bạch huyết, sốt, khó chịu hoặc các triệu chứng khác.

Các phương thức lây truyền bệnh đậu mùa khỉ khi quan hệ tình dục vẫn chưa rõ ràng. Dù biết rằng tiếp xúc gần gũi về cơ thể có thể dẫn đến lây truyền bệnh đậu mùa khỉ, nhưng vẫn chưa rõ các dịch nhờn sinh dục như tinh dịch và dịch âm đạo, có vai trò gì trong việc lây nhiễm bệnh này.

Đậu mùa khỉ đang lan rộng và WHO cho rằng sẽ có nhiều trường hợp mắc bệnh được xác định do giám sát được mở rộng ở tất cả khu vực, quốc gia.

Ngoài nhiều ca bệnh đậu mùa khỉ ở các nước mới bị ảnh hưởng, WHO tiếp tục nhận cập nhật thông tin về tình hình bệnh này đang bùng phát cũng như các trường hợp ở khu vực châu Phi thông qua các cơ chế giám sát đã được thiết lập, bao gồm cả Giám sát và Ứng phó với Dịch bệnh tổng hợp.

Kể từ đầu năm 2022, 1.536 ca mắc hoặc nghi ngờ bệnh đậu mùa khỉ với 72 trường hợp tử vong đã được báo cáo từ 8 quốc gia châu Phi tính đến ngày 8.6. Trong số này có các ca bệnh đậu mùa khỉ ở Ghana, nơi trước đây không báo cáo trường hợp ở người, dù đợt bùng phát bệnh này ở Mỹ vào năm 2003 liên quan đến các động vật có vú nhỏ được nhập khẩu từ Ghana.

Việc tăng cường xét nghiệm ở phòng thí nghiệm của các quốc gia có bệnh đậu khỉ là ưu tiên hàng đầu để xác nhận các trường hợp nghi ngờ.

Số ca tử vong do bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi nhấn mạnh sự cần thiết phải hỗ trợ cho tất cả yếu tố của ứng phó như không giới hạn, nâng cao nhận thức, truyền thông về tính rủi ro, giám sát, hỗ trợ chẩn đoán ở phòng thí nghiệm cũng như nghiên cứu và phân tích trong khu vực này.

WHO đã liệt kê các quốc gia châu Phi lưu hành bệnh đậu mùa khỉ là Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Congo-Brazzaville, Cộng hòa Dân chủ Congo, Liberia, Nigeria, Sierra Leone, Gabon, Bờ Biển Ngà, Ghana.

WHO đang cung cấp hướng dẫn và các biểu mẫu báo cáo cho các quốc gia có bệnh đậu khỉ từ lâu cũng như các nước mới bị ảnh hưởng. Gần đây, WHO đã triệu tập hơn 500 chuyên gia và hơn 2.000 người tham gia để thảo luận về những lỗ hổng kiến ​​thức về bệnh đậu mùa khỉ và các ưu tiên nghiên cứu.

Một số chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của các nghiên cứu lâm sàng về vắc xin và phương pháp điều trị để hiểu rõ hơn về hiệu quả của chúng, đồng thời kêu gọi nghiên cứu nhanh hơn về dịch tễ học và sự lây truyền bệnh này.

WHO cho biết: "Một số quốc gia đang báo cáo rằng các ca bệnh đậu mùa khỉ mới không chỉ xuất hiện trong số những người tiếp xúc với trường hợp trước đó, cho thấy các chuỗi lây truyền đang bị bỏ sót thông qua sự lưu hành chưa được phát hiện của vi rút".

"Dù nguy cơ hiện tại với sức khỏe con người và công chúng vẫn ở mức thấp, nhưng nguy cơ với sức khỏe cộng đồng có thể trở nên cao nếu loại vi rút này khai thác cơ hội để xác lập chính nó ở các quốc gia không lưu hành như một mầm bệnh lan rộng cho người. WHO đánh giá nguy cơ ở cấp độ toàn cầu là vừa phải vì đây là lần đầu tiên nhiều trường hợp và cụm bệnh đậu khỉ được báo cáo đồng thời ở các quốc gia không lưu hành và lưu hành vi rút", WHO cảnh báo.

Theo WHO, hầu hết ca bệnh đậu mùa khỉ đến nay đều được ghi nhận thông qua khám sức khỏe tình dục hoặc các dịch vụ y tế khác, và chủ yếu liên quan đến những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới.

Hôm 1.6, cơ quan này đã cảnh báo rằng sự bùng phát các bệnh đặc hữu như đậu mùa khỉ, sốt Lassa đang trở nên dai dẳng và thường xuyên hơn.

Khi biến đổi khí hậu góp phần làm thay đổi nhanh chóng các điều kiện thời tiết (chẳng hạn như hạn hán), động vật và cả con người đang thay đổi hành vi tìm thức ăn. Do đó, các bệnh thường lưu hành ở động vật đang ngày càng lây lan sang con người nhiều hơn, theo Mike Ryan - Giám đốc phụ trách xử lý các tình huống khẩn cấp của WHO.

Ông Mike Ryan nói thêm: "Thật không may, khả năng khuếch đại căn bệnh đó và lan truyền trong cộng đồng của chúng ta đang tăng lên. Do đó, cả sự xuất hiện của bệnh và các yếu tố khuếch đại bệnh đều tăng lên".

Sơn Vân