Nga đã hóa giải các lệnh trừng phạt của Mỹ, đủ sức duy trì cuộc chiến lâu dài
Góc nhìn - Ngày đăng : 13:03, 18/06/2022
Khi đưa ra quyết định phát binh tấn công Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể không ngờ rằng phương Tây sẽ áp dụng một chế độ trừng phạt kinh tế thống nhất, có phối hợp và mạnh mẽ như vậy đối với đất nước của ông. Nhưng phương Tây có thể không lường được rằng Nga sẽ có thể giữ vững kinh tế ở mức độ mà họ có. Bốn tháng sau chương trình trừng phạt khắc nghiệt nhất chống lại một nền kinh tế lớn kể từ Thế chiến thứ hai, người ta có thể đưa ra sự việc hợp lý rằng kết quả đã được rửa sạch.
Về mặt mình, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã thực hiện các biện pháp bất thường để đảm bảo chính phủ Nga đang cảm thấy đau đớn vì tấn công một nước láng giềng. Các biện pháp trừng phạt một phần được thiết kế để trở thành một cơ chế có hoạch định, một thông điệp gửi tới Putin và những người có thể tác động đến cuộc chiến không thể lý giải này rằng nếu không dừng tay sẽ gây ra những hậu quả chính trị và kinh tế. Nhưng các hình phạt cũng được đưa ra nhằm gây khó khăn hơn cho Điện Kremlin trong việc duy trì nguồn lực cho chiến dịch quân sự của mình. Tốt nhất, họ nên thuyết phục chính Putin đánh giá lại chiến lược của mình để Nga ngừng chiến và rút lực lượng của mình.
Bạn không thể đổ lỗi cho chính phủ Nga vì đã ngạc nhiên về khoảng thời gian mà phương Tây đàn áp tài chính với họ. Nếu bạn hỏi Putin rằng liệu ông có nghĩ rằng Mỹ, cùng với Liên minh châu Âu và Nhật Bản, sẽ trừng phạt Ngân hàng Trung ương Nga và đóng băng khoảng một nửa trong số 643 tỉ USD dự trữ ngoại hối của Nga hay không, ông có thể đã bác bỏ bằng cách đánh giá đó là một sự kiện khó có khả năng xảy ra. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov chắc chắn đã rất ngạc nhiên. Ông Putin cũng có thể đã đánh giá thấp khả năng của EU, một khối gồm 27 quốc gia trong quá khứ đã chia rẽ về chính sách của Nga, lại nhất trí trong việc cấm tất cả các hoạt động nhập khẩu dầu thô của Nga vào cuối năm nay (mặc dù có một ngoại lệ đối với Hungary).
Danh sách các biện pháp trừng phạt chống lại Nga còn dài và có khả năng sẽ dài hơn khi chiến tranh tiếp tục. Một số ngân hàng lớn của Nga đã được khởi động hệ thống thanh toán SWIFT. Bộ Tài chính Mỹ không còn cho phép Nga sử dụng tiền của mình trong các tài khoản tại Mỹ để trả nợ. Các doanh nghiệp thường hoạt động tại thị trường Nga đang kềm chế một cách hết sức thận trọng, trong khi những doanh nghiệp khác đang thu hồi cổ phần để tránh nguy cơ chịu vạ lây. Theo Trường Quản lý Yale, 1.000 công ty đã rời khỏi Nga hoặc đang thu hẹp hoạt động của họ. Hàng hóa đang trở nên đắt hơn đối với giới bình dân Nga, với Chỉ số Giá tiêu dùng được báo cáo tăng 17% trong 12 tháng qua.
Tuy nhiên, Mỹ và các đồng minh của họ đang hiểu rằng các biện pháp trừng phạt mất nhiều thời gian để phát huy tác dụng — nếu chúng có hiệu quả. Việc áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một quốc gia chắc chắn sẽ tác động đến điểm mấu chốt của quốc gia đó. Nhưng những quốc gia đó không đứng yên và chịu trận. Thay vào đó, họ thích nghi và cố gắng vượt qua các lệnh trừng phạt, giảm thiểu tác động.
Đây chính xác là những gì Nga đang làm. Để đối phó với sự gián đoạn chuỗi cung ứng và các hạn chế xuất khẩu của Mỹ, Moscow đang cố gắng thay thế hàng hóa sản xuất ở nước ngoài bằng các sản phẩm nội địa. Các biện pháp thay thế nhập khẩu như vậy có thành công ở mức khác nhau, và chất lượng của sản phẩm sẽ kém hơn so với hàng hóa thường có sẵn trước đây. Nhưng những bản vá lỗi ngắn hạn như thế này sẽ giúp ông Putin có vài năm để đương đầu và cho phép ông hạn chế phần nào sự thất vọng của công chúng.
Moscow cũng đang định hướng lại các mô hình thương mại của mình để đáp lại các lệnh trừng phạt của phương Tây. Dầu thô, mặt hàng sinh lợi nhất của Nga, đang được chuyển hướng từ châu Âu sang châu Á, nơi người mua không có vấn đề gì khi mua nhiên liệu hóa thạch của Nga nếu giá cả hấp dẫn. Với việc Nga giảm giá từ 30 đến 35 USD một thùng, dầu của Nga rẻ hơn đáng kể so với giá chuẩn khoảng 120 USD một thùng (vì giá dầu quá cao nên Nga vẫn kiếm được lợi nhuận kếch xù so với trước, ngay cả khi giảm giá). Đối với các quốc gia đói năng lượng như Ấn Độ và Trung Quốc, dầu thô rẻ hơn của Nga tốt hơn nhiều so với các lựa chọn thay thế khác. Và điều đó đã thể hiện; Trong tháng 5, Ấn Độ đã mua lượng dầu thô của Nga nhiều gấp 8 lần so với tháng 2.
Giá cả toàn cầu cao cũng đang làm suy giảm nghiêm trọng những gì phương Tây hy vọng đạt được với các lệnh trừng phạt. Trong khi số lô dầu thô xuất khẩu của Nga có thể giảm, nhưng giá dầu lại cao đồng nghĩa với việc Moscow đang thu về lợi nhuận thậm chí còn cao hơn trước. Xuất khẩu dầu của Nga đã thu về gần 100 tỉ USD trong 100 ngày đầu tiên của cuộc chiến ở Ukraine. Nếu giá dầu không đổi và Moscow có thể duy trì tốc độ xuất khẩu, thì Viện Tài chính Quốc tế ước tính rằng Nga có thể nhận được hơn 300 tỉ USD trong năm nay từ việc bán năng lượng.
Đối với Washington, điều này đặt ra một vấn đề rõ ràng. Nhưng giải pháp không rõ ràng như người ta nghĩ. Mỹ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga như đã làm với Iran, cho phép các nước lựa chọn tiếp tục mua dầu thô của Nga hoặc duy trì quyền truy cập vào hệ thống tài chính của Mỹ. Nhưng một kế hoạch như vậy sẽ có những hậu quả ngoại giao đáng kể và sẽ làm tổn hại đến các chính sách đối ngoại ưu tiên khác mà chính quyền Biden hy vọng sẽ đạt được. Liệu Mỹ có sẵn sàng trừng phạt Ấn Độ vì nhập khẩu dầu của Nga, khi điều đó đồng nghĩa với việc làm suy yếu mối quan hệ chiến lược mà nhiều đời tổng thống Mỹ đã vun đắp từ đầu thế kỷ nay? Việc nghiền nát nền kinh tế Nga có quan trọng hơn đối với các nhà hoạch định chính sách của Mỹ so với việc thực hiện chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, vốn phụ thuộc vào các đối tác như Ấn Độ để hỗ trợ các nỗ lực của Mỹ nhằm cạnh tranh với Trung Quốc? Hay Mỹ sẵn sàng phá hoại một kế hoạch trung tâm của chiến lược đó để xoay trục kinh tế chống lại Moscow?
Liệu các lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu có đạt được hiệu quả mong muốn hay không phụ thuộc vào một người đàn ông: Vladimir Putin. Đánh giá về hành động của mình cho đến nay, nhà lãnh đạo người Nga dường như sẵn sàng chịu đựng những chi phí của suy thoái nếu điều đó có nghĩa là đạt được các mục tiêu quân sự của mình ở Ukraine.Mỹ