Vắc xin mới của Moderna tạo kháng thể mạnh mẽ chống lại cả các dòng phụ Omicron lây lan nhanh

Vắc xin cập nhật mà Moderna đang hy vọng sẽ được phê duyệt để sử dụng như một mũi tiêm tăng cường vào mùa thu, là loại lưỡng trị (hóa trị hai). Nó chứa vắc xin được thiết kế để nhắm mục tiêu hai biến thể SARS-CoV-2 khác nhau – chủng ban đầu ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc từ năm 2020 và Omicron BA.1 từng được lưu hành rộng rãi vào mùa đông năm ngoái.

Moderna nói rằng dù vắc xin này tạo đáp ứng kháng thể chống BA.4 và BA.5 yếu hơn so với BA.1, dữ liệu cho thấy mũi tiêm có thể "bảo vệ lâu dài chống lại cả gia đình biến thể Omicron".

“Đây là một đáp ứng kháng thể mạnh mẽ. Nó có lẽ sẽ lâu dài và tôi nghĩ rằng kết luận tiêm tăng cường hoặc tiêm mũi chính với vắc xin đã được cập nhật thực sự có thể là một bước ngoặt trong cuộc chiến chống lại vi rút SARS-CoV-2 của chúng tôi", Giám đốc Y tế Moderna – tiến sĩ Paul Burton nói tại một cuộc họp báo.

Moderna đã tự sản xuất vắc xin cập nhật trước khi có bất kỳ quyết định phê duyệt nào và Giám đốc điều hành Stéphane Bancel cho biết công ty công nghệ sinh học Mỹ có thể bắt đầu cung cấp vắc xin này vào tháng 8.

Ông Stéphane Bancel nói trong cuộc phỏng vấn: “Mục tiêu của chúng tôi là sớm nhất vào tháng 8 vì chúng tôi sẽ nộp tất cả dữ liệu vào tháng 6, khoảng cuối tháng 6... Hy vọng rằng trong khoảng thời gian tháng 8, vắc xin được cấp phép.

Chúng tôi có thể bắt đầu giao hàng trong khung thời gian tháng 8. Ở một số quốc gia thì có thể là tháng 9, nhưng đó thực sự sẽ là một quyết định theo quy định. Điểm nghẽn hiện nay là quy định. Chúng tôi đang sản xuất vắc xin".

Moderna có kế hoạch nộp đơn lên các cơ quan quản lý trong những tuần tới để yêu cầu phê duyệt vắc xin mới có tên mRNA-1273.214 vào mùa thu.

BA.4 và BA.5 đã được thêm vào danh sách theo dõi của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào tháng 3. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Âu đã chỉ định BA.4 và BA.5 là biến thể đáng lo ngại. Hai dòng phụ của Omicron này chiếm hơn 1/3 ca mắc COVID-19 mới ở Mỹ vào tuần trước.

Tháng 5, các nhà khoa học Nam Phi phát hiện ra rằng BA.4 và BA.5 có thể né tránh các kháng thể từ nhiễm BA.1 trước đó đủ tốt để kích hoạt làn sóng dịch mới.

Cả BA.4 và BA.5 đều chứa các đột biến trong protein gai dường như mang lại đặc tính tránh miễn dịch tốt hơn và khả năng truyền nhiễm cao hơn so với BA.1 và BA.2 - hai biến thể từng gây ra làn sóng dịch vào đầu năm nay.

Tuy nhiên, bằng chứng thực tế từ các quốc gia khác chứng minh rằng nhiễm BA.4 và BA.5 có thể không bị bệnh nặng hơn so với các dòng Omicron trước đó.

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết trên Tạp chí Nature rằng người nhiễm Omicron BA.1 đã tiêm 3 mũi vắc xin hiện tại vẫn có thể nhiễm BA.2.12.1, BA.4, BA.5. 

Omicron BA.2.12.1 (đang gây ra hầu hết ca mắc COVID-19 ở Mỹ), BA.4 và BA.5 chứa các đột biến không có trong BA.1, BA.2.

Đáng chú ý là ba dòng phụ mới hơn vẫn tránh được các kháng thể trung hòa do nhiễm SARS-CoV-2 và nhờ tiêm vắc xin, các nhà nghiên cứu phát hiện điều này trong các thí nghiệm trong ống nghiệm. Không những thế, BA.2.12.1, BA.4 và BA.5 còn lây truyền mạnh hơn so với BA.1, BA.2.

Các thí nghiệm cũng cho thấy những loại thuốc kháng thể đơn dòng bebtelovimab của Eli Lilly và cilgavimab, một thành phần của kháng thể đơn dòng Evusheld do AstraZeneca sản xuất, vẫn có thể vô hiệu hóa hiệu quả BA.2.12.1, BA.4 và BA.5.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) có kế hoạch tổ chức cuộc họp với các chuyên gia bên ngoài vào tuần tới để thảo luận về sự kết hợp tốt nhất cho mũi tiêm vắc xin COVID-19 tăng cường vào mùa thu.

Pfizer-BioNTech cũng đang thử nghiệm một số loại vắc xin COVID-19 có thể điều chỉnh theo biến thể, bao gồm cả một ứng cử viên lưỡng trị tương tự như Moderna.

Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) tuần trước đã đưa ra đánh giá tổng hợp các ứng viên vắc xin COVID-19 dù các công ty vẫn chưa công bố bất kỳ dữ liệu nào về mức độ hoạt động của chúng. Trong tháng này, BioNTech nói việc bán loại vắc xin COVID-19 mới ra thị trường có thể đến sớm nhất vào tháng 8 nhưng cũng có thể kéo dài đến tháng 9 hoặc muộn hơn vào mùa thu.

Moderna: Vắc xin COVID-19 mới tăng kháng thể lên mức có thể chỉ cần tiêm 1 lần/năm

Tiến sĩ Paul Burton cho biết vắc xin mới của Moderna đã nâng kháng thể lên đến mức có thể đủ cho một lần tiêm nhắc lại mỗi năm, trừ khi một biến thể SARS-CoV-2 khác yêu cầu vắc xin phải được thiết kế lại lần nữa.

Ông chia sẻ: “Dữ liệu chúng tôi thể hiện hôm nay thực sự quan trọng vì nhận được đáp ứng kháng thể thực sự mạnh mẽ chống lại Omicron. Lần đầu tiên chúng tôi thực sự có thể xem xét tiềm năng của việc tiêm vắc xin COVID-19 tăng cường chỉ một lần trong một năm, bởi chúng tôi có thể đưa người dân lên cấp độ cao đến mức kháng thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để suy giảm”.

Vắc xin mới của Moderna kết hợp 25 microgram vắc xin COVID-19 ban đầu với 25 microgram vắc xin nhắm mục tiêu cụ thể vào biến thể Omicron. Trong thử nghiệm giai đoạn 2/3, vắc xin 50 microgram của Moderna đã được tiêm cho 437 người từng nhận 2 liều chính và 1 mũi nhắc lại của vắc xin Moderna ban đầu.

Moderna chưa công bố dữ liệu đầy đủ từ cuộc thử nghiệm, nhưng theo một thông cáo báo chí, ở những người được tiêm vắc xin mới (liều thứ tư), mức kháng thể chống lại Omicron đã tăng gấp 8 lần trong 4 tuần đầu tiên.

Khoảng 1/4 những người tham gia thử nghiệm trước đây đã nhiễm SARS-CoV-2 và trong những trường hợp này, mức độ kháng thể còn tăng cao hơn nữa. Ông Paul Burton cho biết mức độ kháng thể trên 400 đơn vị dường như đủ để ngăn ngừa nhiễm SARS-CoV-2 và trong thử nghiệm, mức này tăng lên đến 6.000 ở những người chưa mắc COVID-19 trước đó và lên 9.500 ở những người từng nhiễm SARS-CoV-2.

Giám đốc Y tế Moderna nói: “Cả hai nhóm đều có mức độ kháng thể tăng rất tốt, nhanh chóng và mạnh mẽ”.

Nếu cung cấp khả năng bảo vệ kéo dài cả năm chống lại COVID-19, mũi vắc xin tăng cường có thể mở đường cho việc đối phó với căn bệnh này theo cách tương tự như bệnh cúm, nơi các chủng vi vi rút được theo dõi liên tục để xác định loại nào sẽ được tiêm theo mùa năm tới.

“Để có thể vượt lên phía trước, chúng ta cần đến được một thế giới như đang làm với bệnh cúm, nơi chúng ta nhìn thấy chủng mới, đưa nó vào vắc xin mới. Chúng ta có thể làm điều đó khá nhanh và có thể thích ứng nhanh hơn rất nhiều”, theo Paul Burton.

Sơn Vân