Pfizer, Moderna sẵn sàng với vắc xin trị BA.4 và BA.5, đang chiếm 52% ca COVID-19 mới ở Mỹ

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết điều này hôm 28.6.

BA.4 và BA.5 chỉ chiếm hơn 1/3 ca mắc COVID-19 mới ở Mỹ trong tuần tính đến ngày 18.6.

Hai biến thể phụ này được thêm vào danh sách giám sát của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hồi tháng 3.2022. Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu đã chỉ định BA.4 và BA.5 là hai biến thể đáng lo ngại.

Một số nhà sản xuất vắc xin của Mỹ như Pfizer, Moderna và Novavax đang thử nghiệm các phiên bản vắc xin COVID-19 được cập nhật để chống lại biến thể Omicron.

Pfizer và Moderna cho biết vắc xin mới của họ dường như cũng có hiệu quả với các biến thể phụ Omicron, mặc dù khả năng bảo vệ đó không mạnh bằng chống lại BA.1 (biến thể Omicron ban đầu).

Các chuyên gia bên ngoài của Cơ quan Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Mỹ (FDA) đã họp để thảo luận xem có nên thay đổi thiết kế của vắc xin COVID-19 để chống lại các biến thể trong tương lai hay không.

Theo ước tính của CDC, BA.4 chiếm 15,7% số ca mắc COVID-19 mới tại Mỹ trong tuần tính đến ngày ngày 25.6, trong khi BA.5 chiếm 36,6%.

Số ca mắc COVID-19 trung bình ở Mỹ trong 7 ngày tính đến 25.6 ở mức 101.378, tăng 2,9% so với một tuần trước đó.

Hồi tháng 5.2022, các nhà khoa học Nam Phi phát hiện ra rằng BA.4 và BA.5 có thể né tránh các kháng thể từ nhiễm BA.1 trước đó đủ tốt để kích hoạt làn sóng dịch mới.

Cả BA.4 và BA.5 đều chứa các đột biến trong protein gai dường như mang lại đặc tính tránh miễn dịch tốt hơn và khả năng truyền nhiễm cao hơn so với BA.1 và BA.2 - hai biến thể từng gây ra làn sóng dịch vào đầu năm nay.

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết trên Tạp chí Nature rằng người nhiễm Omicron BA.1 đã tiêm 3 mũi vắc xin hiện tại vẫn có thể nhiễm BA.2.12.1, BA.4, BA.5. 

BA.2.12.1, BA.4, BA.5 chứa các đột biến không có trong BA.1 và BA.2, tránh được các kháng thể trung hòa do nhiễm SARS-CoV-2 trước đó hoặc nhờ tiêm vắc xin.

Không những thế, BA.2.12.1, BA.4 và BA.5 còn lây truyền mạnh hơn so với BA.1, BA.2.

Chiều 27.6, ông Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết BA.5 đã xâm nhập vào Việt Nam.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc COVID-19 hiện thấp với chủng chiếm ưu thế vẫn là BA.2 cùng biểu hiện nhẹ, trong khi tỷ lệ tiêm vắc xin dần mức cao hơn.

Theo trang The Healthsite, một số đặc điểm của BA.5 là có tốc độ lây lan cao; gây ra các triệu chứng nhẹ hơn Delta tương tự các dòng Omicron; tác động ở đường hô hấp trên (mũi) trong khi các chủng SARS-CoV-2 trước ảnh hưởng nhiều tới phổi

Các triệu chứng chính do BA.5 gây ra gồm sốt hoặc ớn lạnh, khó chịu, mất khứu giác, ho, mệt mỏi, nghẹt mũi, sổ mũi. Ngoài ra, người nhiễm BA.5 cũng có thể khó thở, thở gấp, đau cơ bắp, đau đầu, đau họng, buồn nôn hoặc nôn mửa, tiêu chảy.

Pfizer, Moderna sẵn sàng tung ra vắc xin nhắm BA.4 và BA.5

Hôm 28.6, Pfizer và Moderna cho biết sẽ sẵn sàng với vắc xin COVID-19 được thiết kế để chống lại BA.1, sớm hơn so với những loại được thiết kế để nhắm mục tiêu các biến thể phụ đang chiếm ưu thế.

Moderna cho biết sẽ sẵn sàng với vài trăm triệu liều vắc xin lưỡng trị (hóa trị hai) được thiết kế nhắm đến BA.1 vào tháng 9.2022, nhưng sẽ là cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11 nếu công ty công nghệ sinh học Mỹ cần thiết kế loại vắc xin để chống lại BA.4 và BA.5, hai biến thể phụ Omicron đang chiếm ưu thế.

Pfizer cho biết đã sản xuất được một lượng đáng kể vắc xin nhắm đến BA.1 và đang chuẩn bị sản xuất một lượng lớn vắc xin chống lại BA.4, BA.5. Hãng dược phẩm Mỹ nói một trong hai loại vắc xin có thể sẵn sàng để triển khai vào đầu tháng 10.

Hôm 25.6, Pfizer và BioNTech cho biết liều tăng cường phiên bản cập nhật vắc xin COVID-19, được sửa đổi nhắm vào Omicron, tạo ra đáp ứng miễn dịch cao hơn chống lại biến thể đó.

Liên doanh Pfizer-BioNTech cho biết liều lượng 30 và 60 microgram của vắc xin chỉ nhắm đến BA.1 đã làm tăng 13,5 và 19,6 lần hiệu giá kháng thể trung hòa biến thể đó. Hai công ty tiết lộ phiên bản lưỡng trị của mũi tiêm chứa cả vắc xin được thiết kế lại (nhắm vào BA.1) và vắc xin ban đầu (nhắm đến chủng SARS-CoV-2 từ năm 2020 ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc) làm tăng 9,1 - 10,9 lần hiệu giá kháng thể trung hòa BA.1.

Kết quả thu được từ cuộc thử nghiệm trên 1.234 người từ 56 tuổi trở lên. Hãng dược phẩm Pfizer và công ty công nghệ sinh học BioNTech (Đức) cho biết các mũi tiêm này được dung nạp tốt ở những người tham gia.

Hai công ty thông báo rằng các nghiên cứu ban đầu trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng cả hai ứng cử viên vắc xin được sửa đổi nhắm vào BA.1 đều trung hòa BA.4 và BA.5, nhưng ở mức độ thấp hơn so với BA.1, với hiệu giá xấp xỉ thấp hơn 3 lần.

Pfizer và BioNTech cho biết đang tiếp tục thu thập dữ liệu về hiệu quả hoạt động của phiên bản cập nhật vắc xin tăng cường trước các chủng Omicron phụ lưu hành gần đây.

Hôm 22.6, Moderna thông báo phiên bản cập nhật vắc xin COVID-19 được thiết kế nhắm mục tiêu Omicron BA.1 cũng tạo ra đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ chống lại BA.4 và BA.5.

Vắc xin cập nhật mà Moderna đang hy vọng sẽ được phê duyệt để sử dụng như một mũi tiêm tăng cường vào mùa thu, là loại lưỡng trị. Nó chứa vắc xin được thiết kế để nhắm vào cả chủng SARS-CoV-2 ban đầu ở Vũ Hán từ năm 2020 và BA.1.

Moderna nói rằng dù vắc xin này tạo đáp ứng kháng thể chống BA.4 và BA.5 yếu hơn so với BA.1, dữ liệu cho thấy mũi tiêm có thể "bảo vệ lâu dài chống lại cả gia đình biến thể Omicron".

“Đây là một đáp ứng kháng thể mạnh mẽ. Nó có lẽ sẽ lâu dài và tôi nghĩ rằng kết luận tiêm tăng cường hoặc tiêm mũi chính với vắc xin đã được cập nhật thực sự có thể là một bước ngoặt trong cuộc chiến chống lại vi rút SARS-CoV-2 của chúng tôi", Giám đốc Y tế Moderna – tiến sĩ Paul Burton nói tại một cuộc họp báo.

Moderna đã tự sản xuất vắc xin cập nhật trước khi có bất kỳ quyết định phê duyệt nào và Giám đốc điều hành Stéphane Bancel cho biết công ty công nghệ sinh học Mỹ có thể bắt đầu cung cấp vắc xin này vào tháng 8.

Ông Stéphane Bancel nói trong cuộc phỏng vấn: “Mục tiêu của chúng tôi là sớm nhất vào tháng 8 vì chúng tôi sẽ nộp tất cả dữ liệu vào tháng 6, khoảng cuối tháng 6... Hy vọng rằng trong khoảng thời gian tháng 8, vắc xin được cấp phép.

Chúng tôi có thể bắt đầu giao hàng trong khung thời gian tháng 8. Ở một số quốc gia thì có thể là tháng 9, nhưng đó thực sự sẽ là một quyết định theo quy định. Điểm nghẽn hiện nay là quy định. Chúng tôi đang sản xuất vắc xin".

Tiến sĩ Paul Burton cho biết vắc xin mới của Moderna đã nâng kháng thể lên đến mức có thể đủ cho một lần tiêm nhắc lại mỗi năm, trừ khi một biến thể SARS-CoV-2 khác yêu cầu vắc xin phải được thiết kế lại lần nữa.

Ông chia sẻ: “Dữ liệu chúng tôi thể hiện hôm nay thực sự quan trọng vì nhận được đáp ứng kháng thể thực sự mạnh mẽ chống lại Omicron. Lần đầu tiên chúng tôi thực sự có thể xem xét tiềm năng của việc tiêm vắc xin COVID-19 tăng cường chỉ một lần trong một năm, bởi chúng tôi có thể đưa người dân lên cấp độ cao đến mức kháng thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để suy giảm”.

Vắc xin mới của Moderna kết hợp 25 microgram vắc xin COVID-19 ban đầu với 25 microgram vắc xin nhắm mục tiêu cụ thể vào biến thể Omicron. Trong thử nghiệm giai đoạn 2/3, vắc xin 50 microgram của Moderna đã được tiêm cho 437 người từng nhận 2 liều chính và 1 mũi nhắc lại của vắc xin Moderna ban đầu.

Moderna chưa công bố dữ liệu đầy đủ từ cuộc thử nghiệm, nhưng theo một thông cáo báo chí, ở những người được tiêm vắc xin mới (liều thứ tư), mức kháng thể chống lại Omicron đã tăng gấp 8 lần trong 4 tuần đầu tiên.

Khoảng 1/4 những người tham gia thử nghiệm trước đây đã nhiễm SARS-CoV-2 và trong những trường hợp này, mức độ kháng thể còn tăng cao hơn nữa. Ông Paul Burton cho biết mức độ kháng thể trên 400 đơn vị dường như đủ để ngăn ngừa nhiễm SARS-CoV-2 và trong thử nghiệm, mức này tăng lên đến 6.000 ở những người chưa mắc COVID-19 trước đó và lên 9.500 ở những người từng nhiễm SARS-CoV-2.

Giám đốc Y tế Moderna nói: “Cả hai nhóm đều có mức độ kháng thể tăng rất tốt, nhanh chóng và mạnh mẽ”.

Nếu cung cấp khả năng bảo vệ kéo dài cả năm chống lại COVID-19, mũi vắc xin tăng cường có thể mở đường cho việc đối phó với căn bệnh này theo cách tương tự như bệnh cúm, nơi các chủng vi vi rút được theo dõi liên tục để xác định loại nào sẽ được tiêm theo mùa năm tới.

“Để có thể vượt lên phía trước, chúng ta cần đến được một thế giới như đang làm với bệnh cúm, nơi chúng ta nhìn thấy chủng mới, đưa nó vào vắc xin mới. Chúng ta có thể làm điều đó khá nhanh và có thể thích ứng nhanh hơn rất nhiều”, theo Paul Burton.

Moderna có kế hoạch nộp đơn lên các cơ quan quản lý trong những tuần tới để yêu cầu phê duyệt vắc xin mới có tên mRNA-1273.214 vào mùa thu.

Sơn Vân