Những thay đổi trong thói quen ăn uống của người Việt Nam

Nghiên cứu “Cùng thương hiệu đón đầu những thay đổi trong thói quen ăn uống ở Việt Nam” được Vero và Decision Lab công bố cho thấy hơn 60% người tiêu dùng lựa chọn ăn uống lành mạnh để có sức khỏe tinh thần tốt hơn.  

Bà Kelly Phan, Quản lý Marketing Truyền thông tích hợp tại Vero cho biết: “Sau ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, người tiêu dùng Việt Nam dần chú ý hơn đến thực phẩm nạp vào cơ thể, cũng như giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe trong các sản phẩm mình sử dụng. Nhận thấy những thay đổi về lối sống trong bối cảnh bình thường mới, chúng tôi tiến hành nghiên cứu về hành vi của người tiêu dùng tại Việt Nam, tập trung vào hoạt động tiêu thụ thực phẩm và mối quan hệ của thực phẩm với sức khỏe tinh thần và thể chất”.

Theo đó, hai bên đã theo dõi các thảo luận trên mạng xã hội và tin tức về chủ đề này trong phạm vi bốn năm từ 2018–2022, và khảo sát 828 người tiêu dùng tại Việt Nam trong năm 2022 dựa trên bộ 31 câu hỏi. Từ đó, bản nghiên cứu có thể đúc kết những thông tin xác thực và khách quan nhất nhằm giúp các thương hiệu F&B kết nối hiệu quả hơn với người tiêu dùng hiện đại.

Lựa chọn ăn uống lành mạnh để có sức khỏe tinh thần tốt

Bản nghiên cứu cho thấy, hơn 60% người tiêu dùng lựa chọn ăn uống lành mạnh để có sức khỏe tinh thần tốt hơn.

Trên khắp Việt Nam, sức khỏe tâm lý đã trở thành một vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm ngay cả trước đại dịch. Gần 15% dân số Việt Nam mắc bệnh trầm cảm hoặc chứng rối loạn lo âu, đặc biệt với số ca ngày càng tăng ở giới trẻ.

Trong năm 2021, Việt Nam là một trong những quốc gia thực hiện cách ly khắt khe nhất thế giới. Từ tháng 6 đến tháng 9, người dân được yêu cầu thực hiện nghiêm túc việc ở nhà. Hoạt động trực tuyến do đó cũng trở nên sôi nổi hơn. Từ năm 2020 tới năm 2021, “sự cô đơn” là một trong những cụm từ có lượt tìm kiếm gia tăng mạnh nhất trên Google, trong khi đó “tăng cân” tiếp tục là mối lo ngại được tìm kiếm nhiều

Bắt nguồn từ đại dịch, người tiêu dùng đã nhận ra rằng ngoài việc giữ cho cơ thể khoẻ mạnh và cân đối, một lợi ích quan trọng khác mà thói quen ăn uống lành mạnh mang lại chính là nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần. Đã có rất nhiều nghiên cứu chứng minh rằng thực phẩm có thể giúp cải thiện tâm trạng và sức khỏe toàn diện của con người, và điều này đã trở thành một trong những chủ đề được người tiêu dùng thảo luận sôi nổi nhất.

Theo khảo sát, có đến 64,3% người thuộc thế hệ Z và 71,6% người thuộc thế hệ Y cho biết lý do chính để họ lựa chọn ăn uống lành mạnh hơn là vì những lợi ích sức khoẻ lâu dài. Ngoài ra, hơn 60% người tiêu dùng từ cả hai thế hệ cũng đồng tình rằng sức khoẻ tinh thần là một trong những động lực lớn để họ thay đổi thói quen ăn uống.

Bà Kelly Phan cũng cho biết theo nghiên cứu, mặc dù người tiêu dùng ngày càng nỗ lực theo đuổi thói quen ăn uống lành mạnh, nhưng cả Gen Y và Gen Z đều tin rằng họ khó có thể ăn uống lành mạnh vào những ngày lễ hoặc dịp tụ tập bạn bè. Khi tụ tập với bạn bè và gia đình trong bầu không khí vui vẻ, ăn uống lành mạnh quả thực là một thử thách và không phải là mối ưu tiên hàng đầu với họ. Chỉ khi ăn một mình, họ mới có thể tập trung hơn vào mục tiêu và thực hiện nghiêm túc chế độ ăn uống lành mạnh của mình. “Nội dung ăn uống lành mạnh không nhất thiết phải là chủ đề truyền thông trọng tâm trong mọi thời điểm . Trong những ngày lễ đặc biệt hay dịp ăn uống và tụ tập với gia đình và bạn bè, những nội dung về “chia sẻ niềm vui” hoặc “tự chiêu đãi bản thân” sẽ hiệu quả hơn “lựa chọn thực phẩm lành mạnh”.

Hơn 50% người tiêu dùng Việt Nam tìm kiếm thông tin về ăn uống lành mạnh qua mạng xã hội

Các chuyên gia không còn là nguồn tham khảo đáng tin cậy duy nhất đối với khách hàng. Mạng xã hội, bạn bè, gia đình và người có tầm ảnh hưởng là những nguồn thông tin ngày càng được tín nhiệm để tham khảo về chế độ ăn uống lành mạnh.

Theo nghiên cứu, hơn 50% người tiêu dùng Việt tìm kiếm các thông tin về chế độ ăn uống lành mạnh qua mạng xã hội, hơn 24% chọn theo dõi những người có sức ảnh hưởng trong lĩnh vực này, và hơn 36% tham khảo những thông tin này qua bạn bè và người thân.

Nghiên cứu cũng cho thấy, hơn 70% người tiêu dùng Việt Nam bổ sung vitamin và thực phẩm chức năng vào thói quen hàng ngày

Đại dịch đã đẩy nhanh tốc độ đưa vitamin trở thành một phần quan trọng của lối sống và thói quen sinh hoạt. Thói quen bổ sung vitamin hiện nay được xem là biểu hiện của việc “tự chăm sóc bản thân”. Bên cạnh việc tập thể dục thường xuyên, gần 50% người tiêu dùng sử dụng vitamin và các thực phẩm chức năng để xây dựng lối sống lành mạnh hơn. Hơn 23% người được khảo sát cho biết họ dùng các thực phẩm chức năng mỗi ngày hoặc cứ 2–3 ngày/lần.  

Tuy vậy, đối với một số người, chi phí và thời gian vẫn còn là những rào cản cho việc chuyển sang nấu ăn lành mạnh tại nhà.

Cần những thực phẩm, sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, minh bạch

Đối với người tiêu dùng Việt Nam, hơn 27% cho rằng giá trị dinh dưỡng cũng như lợi ích sức khỏe của thực phẩm và đồ uống là những yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn một sản phẩm. Ngoài ra, một phần không nhỏ người tiêu dùng thuộc thế hệ Z và Y cũng cho biết họ đề cao sự minh bạch về nguồn gốc của thực phẩm khi xem bảng danh sách các thành phần chính; kế đến là thông tin liên quan đến việc giảm căng thẳng, lo lắng hoặc các vấn đề về giấc ngủ.

“Để quảng bá tới thế hệ Z về những sản phẩm F&B tốt cho sức khỏe, các nhãn hàng nên cung cấp những lựa chọn tiêu thụ sản phẩm dễ dàng hơn, tiện lợi hơn, với khẩu phần nhỏ hơn. Họ có thể tạo ra những sản phẩm ăn sáng hoặc đồ ăn vặt tốt cho sức khỏe phục vụ thế hệ Z. Còn đối với thế hệ Y, nhãn hàng nên có thông điệp rõ ràng về lợi ích sức khỏe và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm”, bà Lê Linh Đan – Cố vấn Nghiên cứu thị trường Cấp cao tại Decision Lab cho biết.

Đối với những thương hiệu đang kinh doanh những mặt hàng thực phẩm mà được tạm xếp vào nhóm thực phẩm “kém lành mạnh” thì có thể tận dụng những thông tin về nguồn gốc nguyên liệu và yếu tố đảm bảo về sinh an toàn thực phẩm, tính bền vững của sản phẩm để bắt nhịp với sự thay đổi trong hành vi ăn uống của người tiêu dùng hiện nay.

Nhật Hạ