Báo Mỹ viết về Thủ tướng Anh mất ghế: Ơn giời, cậu đi rồi

Việc Johnson từ chức thủ tướng Anh hôm thứ Năm là một cú sốc đối với liên minh Washington-London, chưa kể đến quan hệ đối tác phương Tây ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Nhà lãnh đạo Anh tóc xù hay tính toán, một người có tham vọng to lớn, đã tuyên bố rằng ông sẽ từ chức sau một loạt các vụ bê bối khiến hầu hết các đồng minh trong đảng Bảo thủ từ bỏ ông, mặc dù ông hy vọng sẽ tiếp tục làm thủ tướng cho đến khi có người thay thế được chọn.

Bề ngoài, các quan chức Mỹ đang tỏ ra bình thản cả khi việc từ chức đã khiến Vương quốc Anh lo lắng.

Charles Kupchan, một cựu quan chức cấp cao của Mỹ người phụ trách các vấn đề châu Âu chỉ ra: “Johnson đã lẩn quẩn từ cuộc khủng hoảng chính trị này sang cuộc khủng hoảng chính trị khác. Washington có thể sử dụng một bàn tay vững chắc hơn ở London để giúp định hướng cộng đồng xuyên Đại Tây Dương trong bối cảnh Nga đang tiếp tục xung đột với Ukraine, xuất hiện sự cạnh tranh với Trung Quốc và mức độ lạm phát cao và sự bất ổn về kinh tế”.

Các tổng thống Mỹ có xu hướng tránh can thiệp vào chính trị nội bộ của các đồng minh và chính quyền Biden phần lớn tránh bình luận trực tiếp về hiểm họa chính trị đã nhấn chìm Johnson trong những ngày gần đây. Trên thực tế, trong một tuyên bố đưa ra ngay sau thông báo của Johnson hôm thứ năm, Biden đã không đề cập trực tiếp đến người đồng nghiệp sắp mãn nhiệm.

Ông Biden nói: “Tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với chính phủ Vương quốc Anh, cũng như các đồng minh và đối tác của chúng tôi trên toàn thế giới, về một loạt các ưu tiên quan trọng. Điều đó bao gồm việc duy trì một cách tiếp cận mạnh mẽ và đoàn kết để hỗ trợ người dân Ukraine khi họ tự bảo vệ mình trước cuộc chiến khốc liệt của (Tổng thống Nga Vladimir) Putin đối với nền dân chủ của họ và buộc Nga phải chịu trách nhiệm về các hành động của mình”.

Ngay cả khi Mỹ tỏ ra tò mò hơn về sự hỗn loạn chính trị nội bộ của Anh, Johnson cũng khó có thể tìm thấy nhiều sự an ủi từ Biden.

Hai người đàn ông trong quá khứ có sự khác biệt về cả phong cách và bản chất, và một số định kiến đã có từ rất lâu trước khi Biden làm tổng thống.

Quý ngài người Anh được đào tạo tại Oxford từng đặt câu hỏi liệu cựu Tổng thống Barack Obama, sếp một thời của Biden, có khuynh hướng không thích quá khứ đế quốc của Anh vì một phần gốc gác người Kenya. Ông cũng ví cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton như một “y tá tàn bạo trong bệnh viện tâm thần”.

Và tất nhiên, Johnson đã thân với Trump, người ủng hộ chiến dịch  của ông nhằm rút Anh ra khỏi Liên minh châu Âu. Trên thực tế, Biden mô tả Johnson là "một bản sao về thể xác và tâm hồn" của Trump, người mà trong nhiệm kỳ thất thường và đầy tai tiếng ở Nhà Trắng cũng không làm sáng tỏ mối quan hệ giữa Mỹ và Vương quốc Anh.

Ý tưởng về Brexit chưa bao giờ phổ biến trong giới Biden, và hậu quả từ cuộc chia tay đó đã dẫn đến căng thẳng kéo dài giữa Biden và Johnson về tác động đối với Bắc Ireland và thỏa thuận Good Friday vốn đã duy trì hòa bình ở đó. Sau Brexit, Anh cũng đã không thuyết phục được nhóm Biden cấp cho mình một thỏa thuận thương mại song phương. Đó là một sự thất vọng sâu sắc đối với một chính phủ ở London vốn cần Mỹ hơn bao giờ hết một khi họ đã rời EU.

Johnson, trong khi đó, dè dặt với Biden về việc rút quân vội vàng khỏi Afghanistan và cuối cùng là chết chóc của Mỹ.

Tuy nhiên, Biden và Johnson đã cố gắng hợp tác trên các mặt trận khác, không ít trong số đó là tập hợp sự ủng hộ ở châu Âu và hơn thế nữa cho Ukraine khi nước này  chiến đấu chống lại cuộc tấn công khốc liệt. Biden cũng đưa Vương quốc Anh tham gia một hiệp ước quốc phòng với Úc, khiến “đồng minh lâu đời nhất” của Mỹ là Pháp tức giận. Hai nhà lãnh đạo cũng có cùng quan điểm về tầm quan trọng của việc chống lại biến đổi khí hậu.

Các cựu quan chức và nhà phân tích nói rằng tác động trước mắt hoặc thậm chí lâu dài của việc Johnson ra đi đối với mối quan hệ giữa chính phủ Mỹ và Anh sẽ là rất nhỏ. Hệ thống, chủ yếu được điều hành bởi các công chức, được thiết kế để được bảo đảm ổn định trước những cú sốc chính trị như vậy. Điều đó đặc biệt đúng với hợp tác quân sự và tình báo, nơi hai nước gần gũi một cách bất thường.

Biden và Johnson đều “dễ thương” và “hòa thuận” khi họ gặp nhau, một người quen thuộc với mối quan hệ này cho biết.

Người này lưu ý rằng cả hai lãnh đạo đều đánh giá cao lịch sử và họ phần nào gắn bó khi cùng nhau lần xem bản sao của Hiến chương Đại Tây Dương. Điều lệ năm 1941, được ban hành bởi Tổng thống Franklin D. Roosevelt và Thủ tướng Winston Churchill lúc bấy giờ, đã đặt ra một tầm nhìn cho thế giới sau chiến tranh. Biden và Johnson đã ký một phiên bản thế kỷ 21 của hiến chương bao gồm các chủ đề như biến đổi khí hậu.

Các lĩnh vực chính sách khác tỏ ra chia rẽ hơn.

Heather Conley, chủ tịch Quỹ Marshall của Mỹ cho biết: “Thật khó để không thích ông Johnson vui tính và hay khoe khoang, nhưng Tổng thống Biden chắc chắn không ủng hộ bất kỳ nỗ lực nào gây nguy hiểm cho Thỏa thuận Good Friday hoặc chấp thuận thương hiệu chủ nghĩa dân túy của Johnson”.

Johnson - người lớn lên trong giới thượng lưu của Anh - đã chèo lái làn sóng dân túy đó vào vị trí lãnh đạo có liên quan đến Brexit. Các vụ bê bối khác nhau của ông ta bao gồm việc cho phép nhân viên tổ chức tiệc bất chấp các hạn chế của COVID-19 và gần đây là câu hỏi về thời điểm và mức độ ông ta nắm bắt được các cáo buộc liên quan đến một phụ tá có hành vi tình dục sai trái.

Đảng Bảo thủ của Anh nhìn chung ôn hòa hơn đảng Cộng hòa của Mỹ, kể cả về các chủ đề như biến đổi khí hậu hoặc phá thai. Nhưng khi hạ bệ Johnson, đảng Bảo thủ cũng cho thấy họ ít khoan nhượng với các vụ bê bối liên quan tới lãnh đạo hơn so với đảng Cộng hòa, những người phần lớn đứng về phía Trump bất chấp hai lần luận tội và xung đột khác.

Ít ai ngờ rằng nước Anh dưới thời một thủ tướng khác - có khả năng là một trong những đồng nghiệp của Johnson tại đảng Bảo thủ - lại thôi ủng hộ Ukraine. Tuy nhiên, có một câu hỏi đặt ra là sự hỗ trợ đó sẽ mãnh liệt như thế nào. Xét cho cùng, Johnson có thể nhận thấy vấn đề Ukraine là một sự phân tâm hữu ích khỏi các vấn đề trong nước của ông.

David Kramer, một cựu quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: “Ai tiếp bước theo có thể có những ưu tiên khác và chịu những phiền toái trong nước. Tôi hy vọng sẽ có sự liên tục khi đối phó với mối đe dọa từ Nga".

Một nhà lãnh đạo bên ngoài bày tỏ "nỗi buồn" trước sự ra đi của Johnson là Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Theo nội dung cuộc gọi của ông với Johnson được đăng hôm thứ năm, Zelensky cho biết: “Chúng tôi không nghi ngờ gì rằng sự ủng hộ của Vương quốc Anh sẽ được duy trì. Nhưng khả năng lãnh đạo và sức hút của cá nhân ngài đã khiến nó trở nên đặc biệt”.

Anh Tú