Quân đội Ukraine đóng quân tại bệnh viện và trường học để đối phó Nga là vi phạm luật

Căn cứ quân sự trong bệnh viện

Các nhà nghiên cứu của Tổ chức Ân xá Quốc tế đã chứng kiến ​​các lực lượng Ukraine sử dụng bệnh viện làm căn cứ quân sự trên thực tế tại 5 địa điểm.

Tại hai thị trấn, hàng chục binh sĩ đang nghỉ ngơi, hồi sức và dùng bữa trong bệnh viện. Ở một thị trấn khác, binh lính đang nổ súng từ gần bệnh viện.

Một cuộc không kích của Nga ngày 28.4 đã khiến hai nhân viên tại một phòng thí nghiệm y tế ở ngoại ô Kharkiv bị thương sau khi lực lượng Ukraine thiết lập một căn cứ trong khu nhà. Sử dụng bệnh viện cho mục đích quân sự rõ ràng là vi phạm luật nhân đạo quốc tế.

Căn cứ quân sự trong trường học

Quân đội Ukraine thường xuyên thiết lập các căn cứ tại các trường học ở các thị trấn và làng mạc ở Donbas và trong khu vực Mykolaiv. Các trường học đã tạm thời đóng cửa đối với học sinh kể từ khi xung đột bắt đầu, nhưng trong hầu hết các trường hợp, các tòa nhà nằm gần các khu dân cư đông đúc

Tại 22 trong số 29 trường học đã đến thăm, các nhà nghiên cứu của Tổ chức Ân xá Quốc tế đã nhận thấy binh sĩ sử dụng cơ sở hoặc tìm thấy bằng chứng về hoạt động quân sự hiện tại hoặc trước đây - bao gồm sự hiện diện của hóa chất quân sự, bom, đạn loại bỏ, bao khẩu phần quân đội và phương tiện quân sự.

Lực lượng Nga đã tấn công nhiều trường học do quân đội Ukraine sử dụng. Tại ít nhất ba thị trấn, sau khi Nga bắn phá các trường học, binh sĩ Ukraine đã chuyển đến các trường học khác gần đó, khiến các khu vực lân cận có nguy cơ bị tấn công tương tự.

Tại một thị trấn phía đông Odesa, Tổ chức Ân xá Quốc tế đã chứng kiến ​​nhiều hình thức binh lính Ukraine sử dụng các khu vực dân sự để làm nơi ở và làm nơi cất giấu, bao gồm việc để xe bọc thép dưới tán cây trong các khu dân cư đơn thuần và sử dụng hai trường học nằm trong các khu dân cư đông đúc. Các cuộc tấn công của Nga gần các trường học đã giết chết và làm bị thương một số dân thường từ tháng 4 đến cuối tháng 6 - bao gồm cả một trẻ em và một phụ nữ lớn tuổi thiệt mạng trong một vụ tấn công bằng tên lửa vào nhà của họ vào ngày 28.6.

Tại Bakhmut, các lực lượng Ukraine đang sử dụng một tòa nhà đại học làm căn cứ thì một cuộc tấn công của Nga xảy ra vào ngày 21.5, được cho là đã giết chết 7 binh sĩ. Trường đại học nằm cạnh một tòa nhà dân cư cao tầng đã bị hư hại trong cuộc bắn phá, cùng với những ngôi nhà dân sự khác cách đó khoảng 50 mét. Các nhà nghiên cứu của Tổ chức Ân xá Quốc tế đã tìm thấy phần còn lại của một chiếc xe quân sự trong sân của tòa nhà đại học bị đánh bom.

Luật nhân đạo quốc tế không đặc biệt cấm các bên tham gia xung đột dựa vào các trường học không trong năm học. Tuy nhiên, quân đội có nghĩa vụ tránh sử dụng các trường học gần nhà hoặc các khu chung cư có nhiều dân thường, khiến những sinh mạng này gặp rủi ro, trừ khi có nhu cầu quân sự bắt buộc. Nếu họ làm như vậy, họ nên cảnh báo thường dân và nếu cần, giúp họ sơ tán. Điều này dường như đã không xảy ra trong các trường hợp do Tổ chức Ân xá Quốc tế kiểm tra.

Xung đột vũ trang cản trở nghiêm trọng quyền được học hành của trẻ em và việc quân đội sử dụng trường học có thể dẫn đến sự tàn phá khiến trẻ em càng mất đi quyền này sau khi chiến tranh kết thúc. Ukraine là một trong 114 quốc gia đã thông qua Tuyên bố Trường học An toàn, một thỏa thuận bảo vệ giáo dục trong bối cảnh xung đột vũ trang, cho phép các bên chỉ sử dụng các trường học bị bỏ hoang hoặc sơ tán ở những nơi không có giải pháp thay thế khả thi.

Tổ chức Ân xá Quốc tế nói gì về các cuộc tấn công của quân Nga?

Nhiều cuộc tấn công của Nga mà Tổ chức Ân xá Quốc tế ghi nhận trong những tháng gần đây đã được thực hiện bằng các loại vũ khí vốn đã bừa bãi, bao gồm cả bom, đạn chùm bị cấm trên toàn thế giới hoặc các loại vũ khí nổ khác có hiệu ứng diện rộng. Những người khác sử dụng vũ khí dẫn đường với các mức độ chính xác khác nhau; trong một số trường hợp, vũ khí đủ chính xác để nhắm vào các đối tượng cụ thể.

Thực tiễn của quân đội Ukraine trong việc xác định các mục tiêu quân sự trong các khu vực đông dân cư không theo bất kỳ cách nào biện minh cho các cuộc tấn công bừa bãi của Nga. Tất cả các bên tham gia xung đột luôn phải phân biệt giữa các mục tiêu quân sự và các đối tượng dân sự và thực hiện tất cả các biện pháp phòng ngừa khả thi, bao gồm cả việc lựa chọn vũ khí, để giảm thiểu thiệt hại cho dân sự. Các cuộc tấn công bừa bãi làm chết hoặc bị thương dân thường hoặc làm hư hại các đối tượng dân sự là vi phạm luật chiến tranh.

Tổng thư ký Tổ chức Ân xá Quốc tế Agnès Callamard nói: “Chính phủ Ukraine nên ngay lập tức đảm bảo rằng họ bố trí lực lượng của mình cách xa các khu vực đông dân cư, hoặc nên sơ tán dân thường khỏi các khu vực mà quân đội đang hoạt động. Quân đội không bao giờ nên sử dụng bệnh viện để tham gia vào chiến tranh, và chỉ nên sử dụng trường học hoặc nhà dân làm giải pháp cuối cùng khi không có giải pháp thay thế khả thi nào”.

Tổ chức Ân xá Quốc tế đã liên hệ với Bộ Quốc phòng Ukraine về những phát hiện của nghiên cứu vào ngày 29.7.2022. Tại thời điểm công bố, họ chưa trả lời.

Anh Tú (dịch)