Trái đất bị tấn công bởi hàng loạt cơn bão Mặt trời

Khoa học - công nghệ - Ngày đăng : 15:25, 18/08/2022

Hàng loạt các vụ phun trào nhật hoa (CME) có thể kích hoạt một cơn bão địa từ mạnh trên Trái đất vào ngày 18.8, tạo ra các cực quang xa hơn về phía nam so với các vùng cực thông thường.
bao-mat-troi.jpg
Trái đất đang bị ảnh hưởng bởi các cơn bão địa từ

Các nhà khoa học cho biết, Mặt trời hiện đang hoạt động mạnh trong chu kỳ 11 năm của Solar Cycle 25 (chu kỳ Mặt trời 25). Trong thời gian này, nhiều vết đen xuất hiện trên bề mặt Mặt trời hơn.

Vết đen là những khu vực trên bề mặt Mặt trời, nơi có từ trường mạnh tạo bởi dòng hạt tích điện vặn xoắn thành hình nút thắt trước khi đứt gãy. Kết quả là sự giải phóng năng lượng từ trường đột ngột sẽ gây ra các vụ nổ bức xạ được gọi là vụ phun trào nhật hoa hay phóng khối lượng đăng quang (CME).

Theo Met Office, cơ quan dự báo thời tiết Vương quốc Anh, hiện có 10 vết đen đang hoạt động trên phần có thể nhìn thấy của Mặt trời, tạo ra vết lóa Mặt trời và các CME. Trong tuần qua, các chuyên gia thời tiết không gian đã chứng kiến nhiều CME phun trào từ Mặt trời, nhưng hầu hết chúng đều không hướng về Trái đất.

chu-ky-mat-troi.jpg
Giai đoạn cực đại chỉ thời kỳ Mặt trời hoạt động mạnh nhất, tức có nhiều vết đen nhất

Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết, cơn bão địa từ sắp xuất hiện thuộc cấp G3, là kết quả của sự tương tác giữa các CME và từ trường của Trái đất. Cơn bão sẽ được cung cấp thêm năng lượng từ hai CME xảy ra hồi đầu tuần và hiện đang trên đường tới hành tinh chúng ta.

Trước đó vào hôm 15.8, Trung tâm Dự báo thời tiết không gian (SWPC) của NOAA thông báo các cơn bão địa từ có thể đến Trái đất từ ngày 17-18.8. Cụ thể, một cơn bão cấp G2 dự kiến sẽ đến hành tinh chúng ta nhưng nó đã được nâng cấp thành G3 vào tối 16.8. Theo SWPC, một cơn bão địa từ mạnh hơn có thể xảy ra do “sự xuất hiện kết hợp” của nhiều CME cùng một lúc.

Các nhà dự báo thời tiết không gian vẫn đang chờ hai CME trên tiếp cận với vệ tinh của Đài quan sát Khí hậu không gian Sâu (DSCOVR) của NOAA, cách Trái đất khoảng 1,5 triệu km về phía Mặt trời. Từ đó, họ mới có được dự đoán chính xác về sức mạnh và hướng của từ trường được tạo ra bởi các CME này.

Hai CME hiện đang hướng tới Trái đất đều bùng phát từ một vết đen mặt trời “phức tạp”, được NOAA gọi là vùng 3078. Khu vực này nằm ở phía tây nam của Mặt trời, hiện là vùng lớn nhất và hoạt động mạnh nhất trên phần nhìn thấy được của vệ tinh và bao gồm các điểm có từ tính “mạnh”.

bao-mat-troi.jpg
Hình ảnh minh họa về một cơn bão Mặt trời

NOAA dự kiến cơn bão này sẽ không tác động lớn đến thế giới công nghệ của chúng ta, vì một cơn bão G3 vẫn còn tương đối yếu. Những cơn bão mạnh hơn, cấp G4 và G5, có thể gây mất điện, làm gián đoạn liên kết liên lạc vệ tinh và thậm chí phá hủy các vệ tinh trên quỹ đạo. Vào tháng 2 năm nay, SpaceX đã mất một lô gồm 40 vệ tinh Starlink sau khi nó phóng vào một cơn bão địa từ tương đối yếu.

Mức độ nghiêm trọng của các cơn bão Mặt trời được xếp hạng từ cấp G1 đến G5. Bão G1 là bão yếu nhất trên quy mô và có thể xảy ra khá thường xuyên, nhiều lần trong tháng. Bão G5 là cơn bão nghiêm trọng nhất và hiếm khi xảy ra.

Theo các nhà khoa học, cơn bão Mặt trời lớn nhất từng chứng kiến trong lịch sử là sự kiện Carrington vào tháng 8.1859, mang năng lượng gần tương đương với 10 tỷ quả bom nguyên tử 1 megaton. Sau khi ập xuống Trái đất, cơn bão đã đốt cháy các hệ thống điện tín xuyên suốt châu Âu và Mỹ, gây hỏa hoạn tại một số tòa nhà và phóng ra cực quang đến tận phía nam Cuba.

Trong khi đó, xã hội hiện đại ngày càng phụ thuộc hơn vào các thiết bị điện tử, vốn là mục tiêu dễ dàng bị hủy hoại bởi các vụ phun trào CME dạng này. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học quốc gia Mỹ, ảnh hưởng kinh tế có thể vượt hơn 2.000 tỉ USD nếu một cơn bão như sự kiện Carrington tấn công Trái đất vào thời điểm hiện nay, và gây ra khủng hoảng toàn cầu vì lưới điện sập hàng loạt.

Long Hải