Xét xử trực tuyến giúp nâng cao trình độ ứng dụng CNTT của cán bộ tòa án

Đảm bảo được các nguyên tắc cơ bản của tố tụng

Là người tham gia điều hành phiên tòa xét xử trực tuyến, Thẩm phán Nguyễn Thị Lệ Hằng cho biết, việc xét xử trực tuyến có thể đảm bảo được các nguyên tắc cơ bản của tố tụng, trong đó nguyên tắc tranh tụng là nguyên tắc được quan tâm nhất trong giai đoạn hiện nay. Mặc dù những người tiến hành tố tụng không tiếp xúc trực tiếp với bị cáo, đương sự, người tham gia tố tụng khác nhưng cũng không ảnh hưởng đến chất lượng tranh luận.

Đặc biệt, vị thẩm phán này cho rằng khi xét xử trực tuyến, giọng nói được thu, phát qua các thiết bị, có thể điều chỉnh nên ngữ điệu và giọng nói của những người tham gia tố tụng, người tiến hành tố tụng cũng rõ ràng hơn, dễ nhận biết được cảm xúc trong những câu trả lời, đối đáp. Từ đó, HĐXX có thể nắm bắt được diễn biến tâm lý của bị cáo, đương sự và người tham gia tố tụng khác.

Ngoài ra, theo Thẩm phán Phạm Đồng Trưng, việc xét xử trực tuyến phù hợp với các vụ án hình sự, dân sự, hành chính xét xử theo thủ tục thông thường, có tình tiết, tính chất đơn giản, tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đã rõ ràng. Điều này vẫn đảm bảo tính công khai, đảm bảo các trình tự thủ tục tố tụng, đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo, bị hại, những người tham gia tố tụng khác.

“Xét xử trực tuyến giúp giảm các chi phí cho đương sự, cho Nhà nước, cụ thể đối với các vụ án hình sự sẽ giảm các thủ tục trích xuất, dẫn giải bị cáo từ trại giam đến tòa án, từ đó giảm thời gian tố tụng”, Thẩm phán Phạm Đồng Trưng nói.

Đối với vụ án hành chính, vị thẩm phán nhận định, việc tham gia tố tụng của người bị kiện (người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước) sẽ thuận lợi hơn vì họ có thể tham gia phiên tòa tại nơi có trụ sở của cơ quan hành chính Nhà nước, có bộ phận giúp việc, thuận lợi cho việc cung cấp các tài liệu chứng cứ tại phiên tòa.

       Vừa qua, TAND quận Hoàn Kiếm (TP.Hà Nội) đã mở phiên toà xét xử sơ thẩm với 2 vụ án “Tàng trữ trái phép chất ma tuý” và “Mua bán trái phép chất ma tuý” dưới hình thức trực tuyến.

Được biết, đây là 2 phiên tòa hình sự đầu tiên tại TAND quận Hoàn Kiếm tiến hành xét xử trực tuyến. Phiên tòa trực tuyến này gồm 2 điểm cầu, điểm cầu trung tâm được đặt tại phòng xét xử trực tuyến (trụ sở TAND TP.Hà Nội, nơi có HĐXX, đại diện VKS) và điểm cầu thành phần đặt tại Trại giam số 1 TP.Hà Nội (nơi giam giữ các bị cáo).

Nâng cao chất lượng xét xử, thúc đẩy chuyển đổi số

Trước đó, TAND TP.Hà Nội cũng đã mở phiên toà phúc thẩm xét xử trực tuyến 2 vụ án mua bán trái phép chất ma tuý.

Theo Thẩm phán Nguyễn Đình Tiến (Phó chánh Tòa Hình sự, TAND TP.Hà Nội), việc tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt mà cho cả lâu dài khi việc áp dụng và triển khai đi vào quy củ, khắc phục được những vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Việc xét xử trực tuyến nhằm hỗ trợ và dần thay thế phiên tòa trực tiếp, giúp tòa án nâng cao chất lượng xét xử, thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động xét xử của TAND các cấp.

Đáng chú ý, các thẩm phán đều có chung quan điểm khi cho rằng việc xét xử trực tuyến nhằm nâng cao trình độ ứng dụng CNTT của các cán bộ Tòa án, thuận lợi cho việc hòa nhập, tăng tính thích ứng với thời đại công nghệ hiện đại của thế giới.

Tuy nhiên, việc tổ chức xét xử trực tuyến mới được thực hiện, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, do vậy, trong quá trình xét xử, đường truyền chưa đảm bảo dẫn đến hình ảnh và âm thanh của phiên tòa đôi khi bị gián đoạn.

Thẩm phán Phan Huy Cương (TAND TP.Hà Nội) cho rằng, không thể phủ nhận những ưu điểm mà xét xử trực tuyến đem lại, đặc biệt là ngành tòa án đã ứng dụng được CNTT vào công tác xét xử, là tiền đề cho việc triển khai tòa án điện tử trong thời gian tới.

Nhã Thanh