Nguồn cơn Nga và Trung Quốc cho xây dựng các trạm vệ tinh trên mặt đất của nhau

Thỏa thuận nhằm làm cho hệ thống định vị toàn cầu GLONASS của Nga và BeiDou của Trung Quốc trở nên đáng tin cậy, chính xác hơn. Cơ quan Vũ trụ Nga (Roscosmos) cho biết điều này trong một tuyên bố.

Theo hợp đồng mà Trung Quốc và Nga đã ký tại cuộc họp thường kỳ về điều hướng vệ tinh, các trạm GLONASS sẽ được lắp đặt tại ba thành phố của Trung Quốc: Trường Xuân ở phía đông bắc, Ô Lỗ Mộc Tề (thủ phủ của khu tự trị Tân Cương) tại phía tây bắc và Thượng Hải ở phía đông.

Các trạm BeiDou sẽ được xây dựng ở thành phố Obninsk phía tây nước Nga, Irkutsk tại phía đông Siberia và Petropavlovsk-Kamchatsky ở miền Viễn Đông Nga.

“Việc sử dụng đồng thời hệ thống của Nga và Trung Quốc - GLONASS và BeiDou - sẽ cải thiện độ chính xác và độ tin cậy của điều hướng. Đây là lý do tại sao chúng tôi chân thành quan tâm đến việc mở rộng hợp tác sử dụng hệ thống GLONASS và BeiDou, cũng như các công nghệ điều hướng dựa trên chúng”, Yury Borisov, Giám đốc Roscosmos, lý giải.

Tuyên bố về cuộc họp được đưa ra bởi các nhà điều hành BeiDou không đề cập đến các chi tiết của thỏa thuận.

Trung Quốc khởi động chương trình BeiDou vào những năm 1990 trong bối cảnh lo ngại rằng quân đội nước này sẽ dễ bị tổn thương nếu không có hệ thống định vị vệ tinh thay thế cho GPS (hệ thống định vị toàn cầu, thuộc sở hữu của chính phủ Mỹ, được vận hành bởi Lực lượng Không quân và Không gian Mỹ).

Quân đội Trung Quốc sử dụng hệ thống BeiDou cho vũ khí dẫn đường, loại bỏ lo ngại rằng kẻ thù có thể từ chối quyền truy cập vào các mạng định vị khác như GPS.

Trung Quốc đã tìm cách sử dụng Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường, một kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển thương mại toàn cầu, để mở rộng phạm vi tiếp cận của BeiDou thông qua các sản phẩm có chip hỗ trợ hệ thống định vị.

Hệ thống định vị toàn cầu của Nga và Trung Quốc đến muộn hơn GPS. BeiDou chỉ đạt được vùng phủ sóng toàn cầu vào năm 2020, khi vệ tinh cuối cùng của giai đoạn thứ ba dự án đi vào quỹ đạo.

Cuộc họp mới đây không phải là lần đầu tiên các nhà điều hành của GLONASS và BeiDou ký các thỏa thuận nhằm tăng cường khả năng của hệ thống và hài hòa các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Nga và Trung Quốc đã cam kết hợp tác về tính tương thích và khả năng tương tác giữa GLONASS với BeiDou. Các chuyên gia cho biết thỏa thuận mới là một phần của những nỗ lực này.

Vào tháng 2, họ đã ký một thỏa thuận để đảm bảo các hệ thống bổ sung cho nhau về cách chúng đo thời gian, cho phép người dùng cho biết thời gian một cách chính xác mà không cần đồng hồ nguyên tử.

Năm 2018, Nga - Trung Quốc cam kết hợp tác phát triển GLONASS và BeiDou vì mục đích hòa bình. Roscosmos đã lắp đặt các trạm giám sát ở Brazil, Nam Phi, Nicaragua và Nam Cực để cải thiện vùng phủ sóng ở Nam bán cầu.

GLONASS và BeiDou cũng hoạt động song song để cải thiện độ bao phủ cùng độ chính xác khi được sử dụng ở Nga và Trung Quốc.

Ấn Độ muốn dùng hệ thống định vị riêng, Apple, Samsung và Xiaomi lo ngại

GPS là một trong những hệ thống định vị dựa trên vệ tinh phổ biến nhất trên thế giới. Song có những công nghệ khác cung cấp vị trí chính xác bằng vệ tinh và Ấn Độ đang cố gắng thúc đẩy NavIC, hệ thống định vị của riêng mình.

Theo hãng tin Reuters, chính phủ Ấn Độ muốn giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống nước ngoài như GPS (do Mỹ sở hữu) bằng cách tạo ra các công nghệ của riêng mình. Một trong những công nghệ này là NavIC (điều hướng với chòm sao Ấn Độ), hoạt động khá giống với GPS nhưng tập trung vào việc cung cấp “điều hướng nội địa chính xác hơn” cho người dùng Ấn Độ.

NavIC đã được phê duyệt vào năm 2006 nhưng chỉ đi vào hoạt động đầy đủ vào 2018 với 8 vệ tinh bao phủ toàn bộ lãnh thổ của Ấn Độ, cùng một số khu vực khác xung quanh lục địa.

Dù chính phủ có kế hoạch mở rộng phạm vi phủ sóng của NavIC đến những nơi khác trên hành tinh, Ấn Độ vẫn muốn các hãng công nghệ làm cho thiết bị của họ tương thích với tiêu chuẩn mới trước đó. Tuy nhiên, một số nhà cung cấp smartphone lớn dường như không hài lòng với tin tức này.

Đại diện của Apple, Samsung và Xiaomi cho biết trong các cuộc họp riêng rằng việc làm cho thiết bị của họ tương thích với NavIC sẽ tăng chi phí sản xuất đáng kể. Các công ty cũng tuyên bố rằng việc triển khai công nghệ như vậy sẽ yêu cầu "nhiều khoảng trống thử nghiệm hơn", điều này dường như không khả thi với việc áp dụng vào năm 2023.

Một trong những lãnh đạo của Samsung Ấn Độ nói với các quan chức nước này rằng việc hỗ trợ NavIC đòi hỏi phải có chipset mới, các thay đổi phần cứng khác và hầu hết công ty đều “chuẩn bị sẵn sàng cho các mô hình sẽ ra mắt vào năm 2024”. Vị này cho rằng việc triển khai NavIC trên smartphone sẽ không khả thi cho đến năm 2025.

Một mối quan tâm khác của các hãng công nghệ là liên quan đến tần suất hoạt động của hệ thống NavIC. Hiện tại, chính phủ Ấn Độ dựa vào tần số vệ tinh L5, tần số ít phổ biến hơn với smartphone (Apple hiện hỗ trợ L5 với iPhone 14 Pro và Apple Watch Ultra). Các công ty đang cố gắng thuyết phục Ấn Độ sử dụng tần số L1, giống như tần số GPS.

Ấn Độ có thể khẳng định rằng nước này không đơn độc trong việc muốn có hệ thống định vị của riêng mình. Ví dụ iPhone đã hỗ trợ GLONASS của Nga, Galileo của Liên minh châu Âu (EU), QZSS của Nhật Bản và BeiDou của Trung Quốc. Tất nhiên, các hệ thống định vị này đã ra mắt trước NavIC rất lâu và phải mất một thời gian trước khi Apple cùng các công ty khác triển khai chúng trên các thiết bị của họ.

Chính phủ Ấn Độ được biết đến với việc áp thuế địa phương cao với các sản phẩm không sản xuất tại địa phương. Đó là lý do tại sao Apple hiện lắp ráp iPhone tại Ấn Độ. Hiện vẫn chưa rõ liệu chính phủ Ấn Độ có sử dụng cách tiếp cận tương tự để buộc áp dụng NavIC trên smartphone mới không.

Sơn Vân