Chế tạo vệ tinh LOTUSat-1, vệ tinh đầu tiên do Việt Nam sở hữu

Mục tiêu của gói thầu là phát triển và đưa vào sử dụng thành công vệ tinh quan sát Trái đất LOTUSat-1 sử dụng cảm biến radar có khẩu độ tổng hợp. Vệ tình này có khả năng chụp ảnh Trái đất với độ phân giải cao trong mọi điều kiện thời tiết, cả ngày lần đêm.

Theo PGS-TS Phạm Anh Tuấn, Tổng giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, với độ phân giải cao, vệ tinh này không chỉ “phát hiện” mà còn “nhận biết” các thay đổi nhỏ, quan sát được những công trình do con người xây nên, có thể chủ động điều khiển chụp ảnh theo mục tiêu.

Theo đó, dữ liệu ảnh thu nhận từ vệ tinh sẽ đáp ứng nhu cầu cấp bách về nguồn ảnh, cung cấp thông tin chính xác và kịp thời nhằm ứng phó để giảm thiểu các tác động của thảm họa thiên nhiên và biến đổi khí hậu, quản lý nguồn tài nguyên thiên nhiên và giám sát môi trường, phục vụ kinh tế - xã hội.

Dự án này còn triển khai và đưa vào hoạt động hệ thống gồm trạm mặt đất, trung tâm điều hành vệ tinh, trung tâm khai thác dữ liệu vệ tinh và hạ tầng công nghệ thông tin. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao thông qua khóa học đào tạo vệ tinh nâng cao và ứng dựng dữ liệu ảnh vệ tinh.

Theo ông Yosuke Asai (Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản), LOTUSat-1 có thể quan sát thiên tai diện rộng và nắm bắt được tình hình khí hậu. Trong bối cảnh thiên tai thường xuyên xảy ra, việc đưa vệ tinh vào sử dụng sớm nhất sẽ góp phần quan trọng hạn chế thiệt hại.

“Tôi cho rằng dự án này là bước khởi đầu lớn góp phần thúc đẩy việc xây dựng cơ sở chế tạo vệ tinh và đào tạo nhân lực, mở ra việc có thể tự chế tạo vệ tinh của Việt Nam trong tương lai. Trong thời gian tới, thông qua dự án này, Bộ Kinh tế và Thương mại Nhật Bản có quan điểm sẽ đóng góp tối đa cho sự phát triển của các dự án công nghiệp vũ trụ Việt Nam”, ông Yosuke Asai nói.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam, ông Umeda Kunio chia sẻ Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá và phát triển. "Chúng tôi may mắn đã được sống và làm việc tại Việt Nam trong thời kỳ này. Tuy nhiên, trong góc độ khác, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều vấn đề. Qua việc nhìn nhận các nguy cơ, Việt Nam đang nỗ lực cải cách thể hiện qua việc triệt để điều tra tham nhũng, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, áp dụng chính sách nhân lực thế hệ mới".

“Vệ tinh này là đầu tiên do Việt Nam sở hữu. Nó không chỉ đóng góp cho sự ổn định của Việt Nam mà còn góp phần vào sự ổn định chung cho khu vực. Nhật Bản mong muốn được liên kết với Việt Nam để Việt Nam có thể tận dụng được các cơ hội”, ngài đại sứ nói.

GS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam cũng cho rằng dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam là bước quan trọng giúp Việt Nam từng bước làm chủ công nghệ vệ tinh nhỏ quan sát Trái đất, đồng thời đào tạo được đội ngũ nhân lực trình độ cao trong lĩnh vực này. Nhằm phục vụ phát triển nguồn nhân lực, từ năm 2012, song song với việc gửi cán bộ đi học tập tại Nhật Bản thì khoa công nghệ vũ trụ ứng dụng được thành lập.

Trước đó, ngày 18.1.2019, vệ tinh MicroDragon do đội ngũ 36 kỹ sư Việt Nam theo học tại Nhật thiết kế và chế tạo, dưới sự hướng dẫn của GS Nhật Bản đã được phóng vào vụ trũ, đóng dấu việc Việt Nam có thể tự chế tạo vệ tinh siêu nhỏ (50kg). Vào năm 2013, vệ tinh siêu nhỏ PicoDragon (1kg) do Trung tâm Vũ trụ Việt Nam nghiên cứu, chế tạo cũng được phóng, hoạt động tương đối ổn định…

Ông Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ KH-CN cho rằng dự án này là dự án trọng điểm của Việt Nam trong chiến lược nghiên cứu và ứng dụng vũ trụ, đặc biệt trong phòng chống thảm họa thiên tai và biến đổi khí hậu. Việc hợp tác cùng Nhật Bản trong dự án này là biểu tượng cho mối quan hệ Việt Nam - Nhật Bản. “Tôi tin rằng các đối tác sẽ cùng nhau thực hiện gói thầu này một cách hiệu quả, đưa vệ tinh lên quỹ đạo hoạt động vào năm 2023”.

“Công nghệ cao, công nghiệp vũ trụ là ưu tiên phát triển của Việt Nam. Kết quả thực hiện dự án này là một trong những căn cứ thực tiễn quan trọng để xây dựng chiến lược vũ trụ của Việt Nam trong 10 năm tới. Hơn nữa, nguồn nhân lực của dự án chính là nền tảng quan trọng trong việc tiếp nhận, làm chủ công nghệ vệ tinh của Việt Nam trong 10 năm tới”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Bài, ảnh: Lam Thanh