Sau khi Elon Musk tỏ thái độ “thân Nga”, các thiết bị Starlink của quân đội Ukraine gặp sự cố

Theo Finance Times, hàng nghìn thiết bị đầu cuối Starlink do SpaceX thuộc sở hữu của Elon Musk sản xuất đang được quân đội Ukraine sử dụng. Các thiết bị hiện đại này đã được trao cho quân đội Ukraine qua nguồn tặng bởi công ty, nguồn mua bởi chính phủ Mỹ hoặc huy động vốn từ cộng đồng. Chúng giúp quân đội Ukraine vận hành máy bay không người lái, nhận thông tin cập nhật tình báo quan trọng và liên lạc với nhau ở những khu vực có không có mạng an toàn. Hệ thống kết nối một ăng-ten nhỏ với thiết bị đầu cuối cao 35 cm cũng cung cấp Internet cho dân thường Ukraine.

Một quan chức cấp cao của chính phủ Ukraine có kiến ​​thức trực tiếp về vấn đề này cho biết một số sự cố mất điện dẫn đến mất liên lạc "thảm khốc" trong những tuần gần đây. Nhiều báo cáo cho biết các binh sĩ đã đi lạc vượt giới tuyến vào lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Quan chức giấu tên này cho biết sự cố diễn ra nghiêm trọng ở phía nam xung quanh khu vực Kherson và Zaporizhzhia, nhưng cũng xảy ra dọc theo chiến tuyến ở phía đông Kharkiv, Donetsk và Luhansk.

Cả 4 khu vực đều là tâm điểm của cuộc phản công dữ dội của Ukraine và đã được Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố là một phần của Nga sau các cuộc trưng cầu dân ý do phe thân Nga tổ chức vào tháng trước.

Một quan chức khác của Kyiv cho biết sự cố kết nối đã lan rộng và khiến binh lính phải hoảng sợ gọi đến đường dây nóng trợ giúp. Cả hai quan chức Ukraine cho biết vấn đề xảy ra khi các binh sĩ giành giật lãnh thổ với lực lượng Nga và di chuyển qua chiến tuyến.

Ba binh sĩ hoạt động ở tiền tuyến xác nhận hệ thống Starlink của họ ngừng hoạt động trong các trận chiến. Một số thiết bị đầu cuối đã không hoạt động trong những ngày gần đây ở các khu vực mới tái chiếm gần Kharkiv.

Roman Sinicyn, điều phối viên tại Serhiy Prytula Charity, một tổ chức tài trợ các hệ thống Starlink cho các lực lượng vũ trang Ukraine, cho biết vấn đề có thể xảy ra vì SpaceX đang cố gắng ngăn chặn việc lực lượng Nga sử dụng sai mục đích.

Ông nói: “Những vụ mất điện diễn ra ở những khu vực mới giành lại được gần đây nên việc giải phóng của chúng "chưa được công bố rộng rãi". Tôi hoàn toàn rõ ràng rằng điều này đang được thực hiện bởi các đại diện của Starlink để ngăn chặn việc lực lượng chiếm đóng của Nga sử dụng công nghệ của họ”, đồng thời nhấn mạnh: “Quân đội Ukraine và SpaceX cần phối hợp chặt chẽ hơn”.

Nhưng điều đáng lo cho Ukraine là cả Musk và SpaceX đã không lên tiếng phản hồi về những sự cố trên một cách rõ ràng. Sau khi vấn đề này được xuất bản lần đầu tiên, Musk nói trên Twitter: "Về những gì đang xảy ra trên chiến trường, đó là điều đã được phân loại". Ông cũng cho biết “chỉ một tỷ lệ nhỏ” các thiết bị đầu cuối và dịch vụ Starlink cung cấp cho Ukraine là được mua, đồng thời cho biết thêm: “Hoạt động này đã tiêu tốn của SpaceX 80 triệu USD và sẽ vượt quá 100 triệu USD vào cuối năm nay”.

Trước câu hỏi về vấn đề trên, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov từ chối bình luận. Người phát ngôn của Tướng Valeriy Zaluzhnyi, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine cũng từ chối đưa ra bình luận.

Những sự cố này xảy ra trong bối cảnh vào tuần này, Elon Musk đã gây ra bất bình từ chính quyền Ukraine và các đồng minh của họ khi đề nghị công nhận bán đảo Crimea thuộc Nga và giải quyết vấn đề biên giới giữa Nga và Ukraine bằng các cuộc trưng cầu dân ý mới.

Ông chủ SpaceX hôm 3.10 đăng bài viết trên Twitter, đề xuất công nhận bán đảo Crimea là lãnh thổ của Nga, bảo đảm nguồn nước cho khu vực này và cho rằng Ukraine cần duy trì trạng thái trung lập, sau đó kêu gọi những người theo dõi trên Twitter bỏ phiếu "đồng ý" hoặc "phản đối" với giải pháp này.

Đáp lại, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết: “Các vị thích Elon Musk nào hơn”, đồng thời đưa ra 2 sự lựa chọn: Elon Musk ủng hộ Ukraine và Elon Musk ủng hộ Nga.

Tỷ phú Mỹ sau đó đề xuất tổ chức trưng cầu dân ý có sự giám sát của Liên Hợp Quốc tại bán đảo Crimea cùng 4 tỉnh Ukraine Nga vừa sáp nhập. "Hãy thử cách này. Nguyện vọng của người dân sống tại Donbass và Crimea sẽ quyết định họ là một phần của Nga hay Ukraine. Nga sẽ rời đi nếu đó là ý nguyện của người dân", ông viết.

Đại sứ Ukraine tại Đức Andriy Melny lập tức đáp lại: "Biến đi là câu trả lời rất ngoại giao của tôi dành cho ông”.

Tổng thống Litva Gitanas Nauseda cũng nói thêm: "Gửi Elon Musk, khi ai đó đánh cắp bánh xe Tesla, họ không trở thành chủ sở hữu hợp pháp của xe hay bánh xe, ngay cả khi hai thứ này bỏ phiếu ủng hộ tuyên bố đó".

Điều này phản ánh thái độ quay ngoắt giữa hai bên đang từ đồng minh bỗng dưng chuyển sang thái độ hoài nghi, thậm chí có phần tức giận.

Vào tháng 2, khi Internet của Ukraine bị gián đoạn sau chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga, tỷ phú Musk đã đáp lại lời kêu gọi giúp đỡ của chính phủ Ukraine. Musk đã tạo động lực cho Kyiv trong những ngày đầu cuộc chiến bằng cách cho phép các vệ tinh Starlink của mình phủ sóng ở quốc gia này, giúp quân đội Ukraine tránh được tình trạng tê liệt internet.

Truyền thông phương Tây tin rằng nhờ sự hỗ trợ của Starlink nên quân đội Ukraine giành được nhiều lợi thế trong những tháng qua. Tuy nhiên, việc Elon Musk bất ngờ “quay xe” trong vấn đề Ukraine gần đây lại trùng thời điểm các thiết bị của Musk mà quân đội Kyiv đang dùng liên tục gặp sự cố. Tại sao lại như thế?

Tá Nhu