Lầu Năm Góc: Starlink của Elon Musk không phải là lựa chọn duy nhất cho Ukraine

Sabrina Singh, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ, nói với các phóng viên: “Chúng tôi đang tham gia nói chuyện với SpaceX”, đồng thời cho biết Mỹ, Ukraine và các đồng minh đang “đánh giá các lựa chọn” với các công ty khác.

Hôm 14.10, Elon Musk nói SpaceX không thể tài trợ "vô thời hạn" cho dịch vụ internet Starlink ở Ukraine và không thể gửi thêm hàng ngàn thiết bị đầu cuối cho nước này. 

Động thái này đến sau khi phía Ukraine chỉ trích Elon Musk vì "đề xuất hòa bình" cho cuộc chiến Nga - Ukraine. Elon Musk đã liệt kê một số lựa chọn, bao gồm cả việc thực hiện lại các cuộc bầu cử ở 4 khu vực Ukraine mà Nga sáp nhập gần đây là Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia; biến Crimea trở thành một phần vĩnh viễn của Nga; giữ cho Ukraine vai trò trung lập trong tương lai.

Ukraine tuyên bố sẽ không bao giờ đồng ý nhượng lại đất đai bị chiếm đoạt bằng vũ lực và các cuộc trưng cầu dân ý hợp pháp không thể được tổ chức tại vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Tổng thống Ukraine - Volodymyr Zelensky nằm trong số những người chỉ trích "đề xuất hòa bình" của Elon Musk.

Andrij Melnyk, Đại sứ sắp mãn nhiệm của Ukraine tại Đức, cũng lên án đề xuất này một cách thẳng thừng khi viết trên Twitter: "Biến đi là câu trả lời rất ngoại giao của tôi dành cho ông Elon Musk".

Trả lời bài đăng đề cập đến số phận của dịch vụ Starlink ở Ukraine và nhận xét của Đại sứ Andrij Melnyk, Elon Musk cho biết: "Chúng tôi chỉ làm theo đề xuất của ông ấy (biến đi - PV)".

Ngoài việc trợ giúp các lực lượng của Ukraine trên mặt đất, các thiết bị đầu cuối Starlink đã hỗ trợ cơ sở hạ tầng trên khắp đất nước và bất kỳ động thái rút dịch vụ nào đều có thể cản trở tiến trình phản công của Ukraine. Hành động này cũng có nguy cơ bị lên án dữ dội không chỉ từ Ukraine mà còn cả các đồng minh của họ, những người đã cung cấp hỗ trợ tài chính và quân sự trong nhiều tháng mà không có điều kiện.

Sabrina Singh lưu ý SpaceX có mối quan hệ chặt chẽ với Bộ Quốc phòng Mỹ, đã giành được hợp đồng cho các vụ phóng vào không gian với nhiệm vụ an ninh quốc gia.

Trong một tuyên bố sau đó, Sabrina Singh nói thêm: “Chúng tôi có thể xác nhận rằng Bộ Quốc phòng Mỹ đã nhận được thư từ SpaceX về việc tài trợ của Starlink, sản phẩm liên lạc vệ tinh của họ ở Ukraine. Chúng tôi vẫn liên lạc với SpaceX về vấn đề này và các chủ đề khác”.

CNN đã đưa tin SpaceX đã cảnh báo Bộ Quốc phòng Mỹ rằng họ có thể không còn tài trợ một phần cho Starlink ở Ukraine trừ khi quân đội Mỹ cung cấp hàng chục triệu USD hỗ trợ mỗi tháng.

Hôm 14.10, Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Volodymyr Zelensky, bày tỏ sự biết ơn Elon Musk. 

“Dù muốn hay không, Elon Musk đã giúp chúng tôi sống sót qua những thời khắc quan trọng nhất của cuộc chiến. Ukraine sẽ tìm ra giải pháp để giữ cho Starlink hoạt động. Chúng tôi kỳ vọng rằng công ty sẽ cung cấp kết nối ổn định cho đến khi kết thúc các cuộc đàm phán”, Mykhailo Podolyak viết trên Twitter.

Không có dấu hiệu nào cho thấy Elon Musk đang có ý định hành động ngay lập tức để rút Starlink khỏi Ukraine. Ông cho biết trong một tweet khác: “SpaceX không yêu cầu bù đắp các chi phí trong quá khứ trên các dịch vụ Starlink ở Ukraine”, nhưng không thể duy trì viện trợ tài chính hoặc gửi thêm hàng nghìn thiết bị đầu cuối đến Ukraine.

Các thiết bị đầu cuối của Starlink ở Ukraine đang sử dụng dữ liệu nhiều gấp 100 lần số lượng các hộ gia đình thông thường, Elon Musk tiết lộ.

Một tuần trước, tỷ phú giàu nhất thế giới đã tweet rằng Starlink ở Ukraine tiêu tốn của SpaceX 80 triệu USD, con số này có thể sẽ vượt qua 100 triệu USD vào cuối năm nay. Theo dữ liệu của trang Bloomberg, giá trị tài sản ròng của Elon Musk là 209,2 tỉ USD.

Mykhailo Fedorov, Bộ trưởng chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine, cho biết trước đây nước này đang được cung cấp thiết bị đầu cuối Starlink miễn phí, mặc dù ông nói thêm rằng có thể có một thỏa thuận khác giữa Elon Musk với Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) và các tổ chức châu Âu cung cấp Starlink cho Ukraine.

Ukraine có 20.000 thiết bị đầu cuối Starlink, được cung cấp đồng đều bởi USAID, Ba Lan, Liên minh châu Âu (EU) và các công ty tư nhân, theo một báo cáo ngày 5.10 từ hãng thông tấn nhà nước Ukrinform trích dẫn dữ liệu của Bộ Số hóa Ukraine.

Theo Janusz Cieszynski, quan chức chính phủ Ba Lan phụ trách an ninh mạng, nước này đã mua 11.700 thiết bị đầu cuối Starlink, trong đó có 5.000 thiết bị do công ty nhà nước PKN Orlen SA mua lại.

“SpaceX hứa sẽ đài thọ chi phí dịch vụ cho các thiết bị đầu cuối mà Orlen mua”, ông Janusz Cieszynski nói. Trong khi đó, chính phủ Ba Lan đang "trả toàn bộ chi phí dịch vụ" cho mỗi thiết bị Starlink đầu cuối mà họ mua "lên tới khoảng 50 USD hàng tháng" với mỗi thiết bị.

Ngoài “đề xuất hòa bình”, Elon Musk cũng khởi động một cuộc thăm dò trên Twitter đề nghị công dân của 4 khu vực bị chiếm đóng gần đây ở miền đông Ukraine và Crimea quyết định xem họ muốn sống ở Nga hay Ukraine.

Ian Bremmer, người đứng đầu công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, đã viết trong một lưu ý cho khách hàng trong tuần này rằng Elon Musk kể với ông về việc cuộc trò chuyện gần đây với Tổng thống Putin.

Ian Bremmer nói rằng cuộc trò chuyện đó diễn ra trước khi Elon Musk đăng các dòng tweet kêu gọi Ukraine tìm ra một giải pháp thương lượng cho cuộc chiến. Cả Elon Musk và Điện Kremlin sau đó đều phủ nhận Giám đốc điều hành SpaceX đã nói chuyện với ông Putin trong năm nay.

Tỷ phú 51 tuổi người Mỹ cho hay: "Không, không phải vậy. Tôi chỉ nói chuyện với Putin một lần và đó là khoảng 18 tháng trước. Chủ đề là về không gian".

Ukraine dùng Starlink để tiêu diệt máy bay không người lái Nga

Vào tháng 2, khi internet ở Ukraine bị gián đoạn sau cuộc tấn công của Nga, Elon Musk đã trả lời tweet từ một quan chức chính phủ Ukraine đang tìm kiếm sự giúp đỡ. Elon Musk cho biết dịch vụ vệ tinh băng thông rộng Starlink của SpaceX đã có ở Ukraine và SpaceX đang gửi thêm nhiều thiết bị đầu cuối đến đất nước này. Điều này diễn ra bất chấp việc Nga đang tăng cường nỗ lực tấn công mạng.

Cụ thể hơn, Phó thủ tướng Mykhailo Fedorov đã thỉnh cầu Elon Musk gửi các thiết bị đầu cuối Starlink tới Ukraine. Đáp lại, Elon Musk cho biết Starlink đã được kích hoạt ở Ukraine và các thiết bị đầu cuối hứa hẹn đang được triển khai.

Các báo cáo cho thấy Starlink đã giúp đỡ quân đội Ukraine. Một ví dụ là nhà báo nói rằng Starlink đã giúp các binh sĩ Ukraine trực tuyến trong khi Nga tấn công cơ sở hạ tầng internet.

Một binh sĩ Ukraine tên Dima nói rằng dịch vụ Starlink đã "thay đổi cuộc chiến có lợi cho Ukraine" vì giúp quân đội trực tuyến trong bối cảnh Nga không kích vào cơ sở hạ tầng Ukraine. Bình luận này do nhà báo tự do người Anh - David Patrikarakos đưa tin từ thành phố Dnipro (Ukraine).

"Tôi muốn nói một điều: Starlink của Elon Musk là thứ đã thay đổi cuộc chiến có lợi cho Ukraine", Dima nói và tiết lộ anh đã chiến đấu cùng các lực lượng Ukraine kể từ tháng 3.

"Nga đã hết cách làm nổ tung tất cả thiết bị truyền tải thông tin của chúng tôi. Giờ thì họ không thể. Starlink hoạt động dưới hỏa lực của pháo phản lực Katyusha, dưới hỏa lực pháo binh. Nó thậm chí còn hoạt động ở thành phố Mariupol", Dima kể thêm.

Phó thủ tướng Mykhailo Fedorov nói với tờ The Washington Post rằng Starlink tỏ ra "rất hiệu quả" với Ukraine trong bối cảnh cuộc tấn công từ Nga. Các vệ tinh đã trực tiếp hỗ trợ lực lượng Ukraine trong chiến đấu.

Tờ Times of London hồi tháng 3 đưa tin một đơn vị máy bay không người lái tinh nhuệ của Ukraine đang sử dụng Starlink để tiêu diệt hàng chục mục tiêu Nga vào ban đêm.

"Nếu chúng tôi sử dụng máy bay không người lái có tầm nhìn nhiệt vào ban đêm, máy bay không người lái phải kết nối thông qua Starlink với pháo binh và tạo ra việc thu nhận mục tiêu", lãnh đạo đơn vị này nói với tờ Times of London.

Sơn Vân