Ukraine tin tưởng Starlink của Elon Musk nhưng đang tìm kiếm các nhà cung cấp khác

Mykhailo Fedorov, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ chuyển đổi kỹ thuật số Ukraine, cho biết điều này hôm 3.11.

Tham dự Web Summit, hội nghị công nghệ lớn nhất châu Âu, ở Lisbon (thủ đô Bồ Đào Nha), ông Mykhailo Fedorov nói Ukraine đã thảo luận trực tiếp về Starlink với Elon Musk và tin tưởng rằng Giám đốc điều hành SpaceX, Tesla, Twitter sẽ không đóng cửa dịch vụ ở Ukraine.

"Starlink đã hoạt động, đang hoạt động và chắc chắn sẽ hoạt động ở Ukraine", Mykhailo Fedorov nói trong cuộc họp báo trước câu hỏi về dịch vụ này từ Reuters.

Mykhailo Fedorov cho hay: “Elon Musk công khai nói về điều này và chúng tôi đã trò chuyện với ông ấy về điều đó. Vì vậy, chúng tôi không thấy có vấn đề gì trong vấn đề này”.

SpaceX đã kích hoạt Starlink trên lãnh thổ Ukraine sau cuộc tấn công của Nga cuối tháng 2 và kể từ đó cung cấp hàng chục ngàn thiết bị đầu cuối, cho phép người dân Ukraine kết nối internet ở những nơi ngoài tầm với của hệ thống viễn thông trong nước.

Starlink được sử dụng bởi cả dân thường và quân đội Ukraine.

Tháng trước, Elon Musk tweet rằng SpaceX không còn đủ khả năng cung cấp dịch vụ cho Ukraine vô thời hạn, nhưng hai ngày sau đó nói ông sẽ tiếp tục làm như vậy như một ví dụ về "hành động tốt".

Cùng thời điểm đó, một số người Ukraine phàn nàn về việc dịch vụ internet gần tiền tuyến bị ngừng hoạt động, còn Elon Musk khiến các quan chức Ukraine tức giận khi thúc đẩy một kế hoạch hòa bình, theo đó Ukraine sẽ nhượng lại Crimea cho Nga.

Mykhailo Fedorov nói các cuộc tấn công của Nga đã đánh sập 40% cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine vào tháng 10, làm tăng tầm quan trọng của việc duy trì các hệ thống thông tin liên lạc.

"Một trong những lý do tại sao tôi đến Web Summit cũng là để tìm kiếm các đối tác mới, tiếp tục phát triển và gắn kết với các đối tác mới. Giao tiếp thực sự rất quan trọng. Chúng tôi đang giải quyết vấn đề này 24 giờ một ngày. Nga đang tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng và đôi khi chúng tôi không có ánh sáng ở nhà trong 8 giờ", Mykhailo Fedorov phát biểu.

Phó thủ tướng Ukraine phát biểu tại một cuộc họp báo chung với Chủ tịch Microsoft - Brad Smith, người đã công bố hỗ trợ công nghệ bổ sung khoảng 100 triệu USD cho Ukraine trong suốt năm 2023.

"Điều này sẽ cho phép chính phủ và các tổ chức khác ở Ukraine tiếp tục điều hành các dịch vụ của họ và phục vụ công dân Ukraine thông qua Microsoft Cloud cùng các trung tâm dữ liệu công cộng của chúng tôi trải khắp châu Âu", Brad Smith chia sẻ.

Hôm 18.10, Elon Musk tiết lộ yêu cầu tài trợ mà SpaceX gửi đến Lầu Năm Góc để nhận khoản thanh toán cho Starlink ở Ukraine đã được rút lại.

Thông báo này được đưa ra sau một báo cáo độc quyền của CNN nói rằng SpaceX đã đưa ra yêu cầu với Lầu Năm Góc vào tháng 9 về việc không còn có thể tặng các thiết bị đầu cuối Starlink quan trọng hoặc hỗ trợ dịch vụ đi kèm đắt tiền “vô thời hạn”.

SpaceX đã yêu cầu Lầu Năm Góc bắt đầu thanh toán dịch vụ cho hoạt động của các thiết bị đầu cuối Starlink hiện tại do chính phủ Ukraine vận hành, cũng như tài trợ thêm gần 8.000 thiết bị đầu cuối mới cùng dịch vụ cho các cơ quan tình báo và quân sự Ukraine.

Sau khi báo cáo của CNN tiết lộ yêu cầu và cho thấy chi tiết hơn rằng SpaceX không chịu trách nhiệm duy nhất về việc truy cập Starlink ở Ukraine (trên thực tế là rất nhiều nỗ lực quốc tế đã tài trợ phần lớn cho nó), Elon Musk đã tweet hôm 16.10: “Dù Starlink vẫn thua lỗ và các công ty khác đang nhận được hàng tỉ USD tiền đóng thuế của người dân, chúng tôi sẽ tiếp tục tài trợ miễn phí cho chính phủ Ukraine”.

Dòng tweet của Elon Musk đã đi xa hơn một chút khi nói rằng các bước đã được thực hiện để hủy bỏ yêu cầu với Bộ Quốc phòng.

Elon Musk nói các thiết bị đầu cuối của Starlink ở Ukraine đang sử dụng dữ liệu nhiều gấp 100 lần số lượng các hộ gia đình thông thường. Một tuần trước, tỷ phú 51 tuổi người Mỹ đã tweet rằng Starlink ở Ukraine tiêu tốn của SpaceX 80 triệu USD, con số này có thể sẽ vượt qua 100 triệu USD vào cuối năm nay.

Hai nguồn tin tóm tắt về các cuộc thảo luận giữa SpaceX và Lầu Năm Góc nói với CNN rằng, trước khi Elon Musk lên tiếng, Lầu Năm Góc trên thực tế đã đồng ý với yêu cầu của SpaceX về việc thanh toán các dịch vụ liên tục cho chính phủ Ukraine và đề nghị mới từ Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine.

Yêu cầu tài trợ đó là 124 triệu USD cho thời gian còn lại của năm 2022. Không rõ số tiền cuối cùng hoặc các điều khoản đã đồng ý là bao nhiêu.

“Chính xác mà nói, 25.300 thiết bị đầu cuối đã được gửi đến Ukraine, nhưng hiện tại, chỉ có 10.630 thiết bị đang được thanh toán dịch vụ”, Elon Musk cho biết.

Thư SpaceX gửi Lầu Năm Góc vào ngày 8.9 cho biết công ty đã trả khoảng 70% dịch vụ internet cho các thiết bị đầu cuối Starlink ở Ukraine nhưng chỉ tài trợ đầy đủ khoảng 15% trong số 20.000 thiết bị đầu cuối. Phần còn lại do các chính phủ như Mỹ, Anh và Ba Lan cũng như các sáng kiến ​​tư nhân chi trả.

Hôm 18.10, một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cấp cao nói với các phóng viên rằng Lầu Năm Góc chưa trả SpaceX bất kỳ khoản nào cho Starlink ở Ukraine “vào thời điểm này”.

"Đó là điều mà chúng tôi đang thảo luận với SpaceX về những hỗ trợ tiềm năng có thể được cung cấp, nhưng tại thời điểm này, Bộ Quốc phòng Mỹ chưa trả tiền cho các dịch vụ của SpaceX vì nó liên quan đến Starlink ở Ukraine", quan chức này cho biết.

Một số quốc gia châu Âu đã lên tiếng ủng hộ việc tài trợ cho Starlink ở Ukraine. Chủ đề này đã được thảo luận không chính thức tại Hội đồng Đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) hôm 17.10.

Thứ trưởng Ngoại giao Lithuania - Gabrielius Landsbergis cho biết: “Kết nối internet của Ukraine là quá quan trọng để giao cho một cá nhân riêng lẻ. Hãy tìm cách thành lập một liên minh các đồng minh của Ukraine để thanh toán cho Starlink hoặc hãy tìm một nhà cung cấp thay thế. Lithuania sẵn sàng đóng góp”.

Mykhailo Fedorov cho biết trước đây Ukraine được cung cấp thiết bị đầu cuối Starlink miễn phí, nhưng ông nói thêm rằng có thể có một thỏa thuận khác giữa Elon Musk với Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) và các tổ chức châu Âu cung cấp Starlink cho Ukraine.

Ukraine có 20.000 thiết bị đầu cuối Starlink được cung cấp đồng đều bởi USAID, Ba Lan, Liên minh châu Âu (EU) và các công ty tư nhân, theo dữ liệu của Bộ Số hóa Ukraine.

Theo Janusz Cieszynski, quan chức chính phủ Ba Lan phụ trách an ninh mạng, nước này đã mua 11.700 thiết bị đầu cuối Starlink, trong đó có 5.000 thiết bị do công ty nhà nước PKN Orlen SA mua lại.

“SpaceX hứa sẽ đài thọ chi phí dịch vụ cho các thiết bị đầu cuối mà Orlen mua”, ông Janusz Cieszynski nói. Trong khi đó, chính phủ Ba Lan đang "trả toàn bộ chi phí dịch vụ" cho mỗi thiết bị Starlink đầu cuối mà họ mua "lên tới khoảng 50 USD hàng tháng" với mỗi thiết bị.

Elon Musk bị chỉ trích đáng kể vì đề xuất "kế hoạch hòa bình" cho cuộc chiến mà nhiều người coi là ưu ái Nga quá mức. Ông đã liệt kê một số lựa chọn, bao gồm cả việc thực hiện lại các cuộc bầu cử ở 4 khu vực Ukraine mà Nga sáp nhập gần đây là Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia; biến Crimea trở thành một phần vĩnh viễn của Nga; Ukraine giữ vai trò trung lập trong tương lai.

Ukraine tuyên bố sẽ không bao giờ đồng ý nhượng lại đất đai bị chiếm đoạt bằng vũ lực và các cuộc trưng cầu dân ý hợp pháp không thể được tổ chức tại vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Tổng thống Ukraine - Volodymyr Zelensky nằm trong số những người chỉ trích "đề xuất hòa bình" của Elon Musk.

Chiến tranh Ukraine, địa chính trị thúc đẩy các cuộc tấn công an ninh mạng

Hôm 3.11, Cơ quan an ninh mạng EU (ENISA) cho biết trong báo cáo thường niên rằng các cuộc tấn công địa chính trị như Nga làm với Ukraine dẫn đến các vụ hack lan rộng và gây tổn hại nhiều hơn trong năm tính đến tháng 7.2022.

Nghiên cứu của ENISA sau những lo ngại về vai trò các chủ thể nhà nước và phạm vi ngày càng tăng các mối đe dọa với chính phủ, công ty và các lĩnh vực thiết yếu như năng lượng, giao thông, ngân hàng cùng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.

ENISA cho biết các tình huống địa chính trị, đặc biệt là cuộc tấn công Ukraine của Nga, là những yếu tố thay đổi cuộc chơi trong giai đoạn đang được xem xét.

Khai thác Zero-day, trong đó hacker khai thác các lỗ hổng phần mềm trước khi các nhà phát triển có cơ hội sửa lỗi, cũng như thông tin sai lệch và deepfake được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI) dẫn đến nhiều cuộc tấn công độc hại và lan rộng hơn với tác động gây hại nhiều hơn.

Lỗ hổng Zero-day là thuật ngữ để chỉ những lỗ hổng phần mềm hoặc phần cứng chưa được biết đến và chưa được khắc phục.

Juhan Lepassaar, Giám đốc điều hành ENISA, cho biết: "Bối cảnh toàn cầu ngày nay chắc chắn đang thúc đẩy những thay đổi lớn trong bối cảnh mối đe dọa an ninh mạng”.

Báo cáo cho biết khoảng 24% các cuộc tấn công an ninh mạng nhắm vào cơ quan hành chính công và chính phủ, trong khi 13% nhắm vào các nhà cung cấp dịch vụ kỹ thuật số.

Hồi tháng 5, EU đã đồng ý về các quy tắc an ninh mạng khắc nghiệt hơn với các lĩnh vực thiết yếu, trong đó các công ty được yêu cầu đánh giá rủi ro của họ, thông báo cho cơ quan chức năng và thực hiện các biện pháp để đối phó với rủi ro hoặc đối mặt với tiền phạt lên đến 2% doanh thu toàn cầu.

Sơn Vân