Sẽ ra sao nếu ông Biden không tái tranh cử?

Tổng thống Biden cùng đội ngũ cố vấn mới đây tuyên bố ông có ý định tái tranh cử, họ đã bắt đầu lên kế hoạch. Các quan chức Nhà Trắng cũng kỳ vọng Tổng thống Biden tái tranh cử.

Tuy nhiên, một thất bại lớn của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ giữa nhiệm kỳ - rất có khả năng xảy ra - sẽ là sự quở trách đối với 2 năm Tổng thống Biden nắm quyền, làm tăng sức ép buộc ông nhường vai trò lãnh đạo cho người khác.

Theo nhà sử học Thomas Alan Schwartz thuộc đại học Vanderbilt: “Tôi nghĩ sắp có chuyển giao thế hệ. Bầu cử giữa nhiệm kỳ có thể mang tính quyết định. Nếu đảng Dân chủ thảm bại thì động lực khiến Tổng thống Biden không tái tranh cử năm 2024 sẽ rất lớn”.

Khả năng Tổng thống Biden không tái tranh cử đem lại nhiều vấn đề hóc búa.

Ai đủ sức thay thế?

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris hiện là ứng viên thay thế hàng đầu của đảng Dân chủ. Nhiều cuộc thăm dò đều cho kết quả bà chỉ đứng sau Tổng thống Biden, bỏ xa những cái tên khác.

Nhưng tỷ lệ ủng hộ Phó tổng thống Harris - từng đạt hơn 50% - giảm xuống 40% thậm chí thấp hơn trong hầu hết thăm dò. Màn thể hiện kém cỏi lúc tranh cử năm 2020 và 2 năm chẳng đạt thành công đáng chú ý ở vị trí Phó tổng thống khiến mọi người hoài nghi khả năng bà đánh bại được ứng viên bên phía đảng Cộng hòa nếu tranh cử Tổng thống năm 2024.

Hãng Reuters dẫn nguồn tin tiết lộ Thống đốc bang California Gavin Newsom, Thống đốc bang Illinois J.B. Pritzker, Thống đốc bang New Jersey Phil Murphy đều đã liên hệ với nhà tài trợ lẫn đội ngũ tiềm năng chuẩn bị cho kịch bản Tổng thống Biden không tái tranh cử.

Tổ chức phi lợi nhuận Open Secrets vào tháng 9 cho biết khoảng 20 chính trị gia được đồn đại có tham vọng tranh cử năm 2024 - trong đó có Thống đốc Newsom, Thống đốc Pritzker, thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, thượng nghị sĩ Bernie Sanders, Bộ trưởng Giao thông vận tải Pete Buttigieg - đã huy động được hơn 591 triệu USD kể từ tháng 1.2021.

Theo một số chuyên gia tài chính vận động tranh cử, một cuộc bầu cử sơ bộ chọn ra ứng viên đảng Dân chủ sẽ làm suy yếu sức mạnh tài chính của đảng vào năm 2024.

Bầu cử sơ bộ

Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ (DNC) sắp thực hiện thay đổi lớn với quy trình tổ chức bầu cử sơ bộ có thể ảnh hưởng đến việc chọn ứng viên tranh cử 2 năm sau.

Iowa và New Hampshire lâu nay là nơi khởi động bầu cử sơ bộ, nhưng tỷ lệ người da trắng lên đến 90 - 93% ở hai bang không phản ánh đúng thành phần cử tri của đảng Dân chủ (đến 40% không phải người da trắng).

Nam Carolina, Nevada hoặc Michigan có thể là nơi tổ chức bầu cử sơ bộ. Thay đổi này sẽ chẳng ảnh hưởng bao nhiêu nếu Tổng thống Biden tái tranh cử, trước đó ông trở thành ứng viên chính là nhờ sự giúp đỡ từ Nam Carolina.

Nhưng thay đổi sẽ là “cơn địa chấn” nếu Tổng thống Biden không tái tranh cử. Các ứng viên khác phải nhanh chóng chuyển sang tìm phương hướng giải quyết loạt vấn đề mà cử tri da màu và cử tri gốc Latinh quan tâm.

Bài học từ người đi trước

Ông Biden sẽ không phải Tổng thống Mỹ đầu tiên không chạy đua cho một nhiệm kỳ Nhà Trắng nữa.

Tháng 3.1968, Tổng thống Lyndon B.Johnson gây bất ngờ khi tuyên bố không tái tranh cử. Bắt đầu từ những năm 1860 thì nhiều Tổng thống là đảng viên Cộng hòa chỉ làm một nhiệm kỳ.

Theo giáo sư Jeremi Suri thuộc đại học Texas: “Tôi nghĩ đảng Dân chủ và Nhà Trắng không nên cho rằng cần phải để một ứng viên tái tranh cử để nắm giữ Nhà Trắng”.