Hôm nay (15.11) dân số thế giới chính thức cán mốc 8 tỉ người

Theo UNFPA, thời điểm thế giới chạm cột mốc quan trọng này vừa là khoảnh khắc vui mừng cần được chào đón, nhưng cũng là lời kêu gọi khẩn thiết cho toàn nhân loại để cùng tìm kiếm những giải pháp giúp giải quyết những thách thức mà nhân loại đang phải đối mặt.

Những thách thức mà nhân loại phải đối mặt là hết sức cấp bách. Các vấn đề có thể ảnh hưởng tới nhiều thế hệ như biến đổi khí hậu, xung đột, và COVID-19 – các vấn đề này đang gây ra những tác động không đồng đều tới những nhóm dân số yếu thế và dễ bị tổn thương.

Cho đến nay, hàng triệu người vẫn tiếp tục sống trong cảnh nghèo đói, thiếu dinh dưỡng, không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và bảo trợ xã hội, không thể hoàn thành chương trình giáo dục tiểu học và trung học có chất lượng. Phụ nữ trên khắp thế giới vẫn chưa được thực hiện quyền cơ bản là đưa ra quyết định về cơ thể và tương lai của mình. Thế giới đang chứng kiến một sự tụt hậu đáng lo ngại về việc thực hiện quyền của phụ nữ ở nhiều quốc gia.

Mặc dù còn nhiều thách thức trước mắt nhưng theo UNFPA với việc thế giới chạm mốc 8 tỉ người là một câu chuyện về thành công. Chúng ta đã giảm được tỷ lệ nghèo đói và đạt được những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Chúng ta đang có dân số đông đảo hơn bao giờ hết, một phần là do tuổi thọ tăng lên và giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ sơ sinh.

Tiến sĩ Natalia Kanem - Giám đốc điều hành UNFPA nhận định: “Con người chính là giải pháp, không phải là vấn đề. Kinh nghiệm trước đây cho thấy đầu tư vào con người, vào quyền và sự lựa chọn của con người, là con đường dẫn đến xã hội hòa bình, thịnh vượng và bền vững”.

Tiến sĩ Natalia Kanem cho biết, UNFPA sẽ phối hợp với các đối tác và cộng đồng khắp nơi trên thế giới để khai thác sức mạnh của 8 tỉ người. Khi các quyền và sự lựa chọn của mọi người dân đều được bảo vệ để ai cũng được hưởng một cuộc sống khỏe mạnh, được trao quyền và cơ hội, thì nhân loại sẽ nắm giữ chìa khóa vạn năng giúp khai phá tiềm năng của tất cả mọi người, từ đó giải quyết những thách thức đang đe dọa xã hội và các vấn đề toàn cầu khác.

“Chúng ta không đơn độc trên hành trình này - có rất nhiều những dẫn chứng về tinh thần đoàn kết và những tấm gương anh hùng, và tất cả chúng ta cần phải cộng tác cùng nhau để giải quyết tình trạng nghèo đói, vấn đề phân biệt đối xử, bạo lực, cũng như những rào cản khác đang cản trở việc thực hiện quyền và lựa chọn của hàng triệu người dân trên toàn thế giới”- Tiến sĩ Natalia Kanem nhấn mạnh.

Tại Việt Nam, để kỷ niệm ngày dân số thế giới chạm mốc 8 tỉ người, UNFPA tổ chức cuộc thi vẽ “Tôi và thế giới 8 tỉ người” từ ngày 28.10 đến 14.11.2022 với thông điệp “Con người là giải pháp, không phải là vấn đề”.

Đến thời điểm này, Ban tổ chức đã nhận được hơn 100 bài dự thi. Các bài dự thi chia sẻ những ý tưởng sáng tạo để xây dựng một thế giới tốt đẹp và vững mạnh hơn, nơi mọi người có thể tận hưởng một cuộc sống hạnh phúc, không ai bị bỏ lại phía sau. Ngoài ra, thông điệp “8 tỉ hy vọng, 8 tỉ giấc mơ, 8 tỉ giải pháp” cũng sẽ được in lên hai xe buýt liên tỉnh chạy dọc từ Bắc vào Nam từ ngày 16 đến 30.11.2022.

Bà Naomi Kitahara - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam cho rằng, số lượng rất quan trọng, nhưng chúng ta cũng cần cẩn trọng. Chúng ta cần xây dựng một thế giới với 8 tỉ con người kiên cường, một thế giới đề cao quyền và lựa chọn của mỗi cá nhân, mang đến những khả năng vô hạn - khả năng cho con người, xã hội và hành tinh chung của chúng ta phát triển và thịnh vượng.

“UNFPA sẽ tiếp tục thúc đẩy quyền cơ bản của mỗi cá nhân và cặp vợ chồng trong việc tự do đưa ra quyết định một cách có trách nhiệm về số con, thời điểm sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh. UNFPA sẽ hỗ trợ Chính phủ và cộng đồng các nước nhằm xây dựng một thế giới không còn các ca mang thai ngoài ý muốn, một thế giới mà các trường hợp sinh nở đều được an toàn, và tiềm năng của mỗi người trẻ tuổi đều được phát triển một cách tối đa”- bà Naomi Kitahara khẳng định.

Báo cáo triển vọng dân số thế giới năm 2022 do Vụ Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc công bố còn cho biết:

Dân số thế giới được dự báo sẽ đạt mức cao nhất, khoảng 10,4 tỉ người vào những năm 2080 và duy trì ở mức đó cho đến năm 2100.

Mất khoảng 12 năm để tăng từ 7 tỉ lên 8 tỉ, xấp xỉ thời gian thời gian từ 6 tỉ lên 7 tỉ. Một tỉ tiếp theo dự kiến sẽ cần khoảng 14,5 năm (năm 2037).

Một nửa trong số 8 tỉ người được bổ sung vào dân số thế giới là kết quả của khuynh hướng nhân khẩu học ở Châu Á. Châu Phi đóng góp lớn thứ hai (gần 400 triệu người).

10 quốc gia đã đóng góp hơn một nửa mức tăng trưởng dân số từ 7 tỉ đến 8 tỉ. Cho đến nay, Ấn Độ là nước đóng góp lớn nhất, tiếp theo là Trung Quốc và Nigeria.

Châu Phi và Châu Á sẽ thúc đẩy sự gia tăng dân số cho đến khi đạt được con số 9 tỉ người vào năm 2037.

Ngày nay, 2/3 dân số toàn cầu sống ở một quốc gia hoặc khu vực có mức sinh dưới 2,1 con trên một phụ nữ (còn gọi là mức sinh thay thế).

Tuổi thọ trung bình toàn cầu đạt 72,8 tuổi vào năm 2019, tăng gần 9 năm tuổi kể từ năm 1990. Nhưng vào năm 2021, tuổi thọ của các nước kém phát triển nhất đã tụt hậu 7 năm tuổi so với mức trung bình toàn cầu.

Ở nhiều nước đang phát triển, tỉ trọng dân số trong độ tuổi lao động (từ 25 đến 64 tuổi) ngày càng tăng.

Hồ Quang