Giám đốc FBI: Trung Quốc có thể dùng TikTok như vũ khí chống lại Mỹ

Theo ông Christopher Wray, FBI (Cục Điều tra Liên bang Mỹ) chia sẻ quan điểm với các quan chức đang cân nhắc trước thỏa thuận cho phép nó tiếp tục hoạt động ở Mỹ.

Christopher Wray nói với các nhà làm luật rằng chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng TikTok để kiểm soát dữ liệu hoặc phần mềm của hàng triệu người dùng và thuật toán đề xuất của ứng dụng (xác định video nào mà người dùng sẽ xem tiếp theo) có thể được sử dụng cho các hoạt động gây ảnh hưởng nếu họ muốn.

“Theo luật pháp Trung Quốc, các công ty Trung Quốc được yêu cầu về cơ bản làm bất cứ điều gì mà chính phủ muốn họ làm về chia sẻ thông tin hoặc phục vụ như một công cụ của chính phủ Trung Quốc. Đó là lý do cực kỳ đáng lo ngại”, Christopher Wray nói với Ủy ban An ninh Nội địa Hạ viện.

FBI đã chuyển các quan ngại của mình tới Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Mỹ, cơ quan chính phủ đang xem xét thỏa thuận.

“Như Giám đốc Wray đã nêu rõ trong nhận xét của mình, đầu vào FBI đang được coi là một phần trong các cuộc đàm phán đang diễn ra của chúng tôi với chính phủ Mỹ. Dù chúng tôi không thể bình luận về chi tiết cụ thể của các cuộc thảo luận bí mật đó, nhưng tự tin rằng chúng tôi đang trên con đường đáp ứng đầy đủ tất cả các mối quan tâm hợp lý về an ninh quốc gia của Mỹ”, Brooke Oberwetter, phát ngôn viên của TikTok, cho biết.

Có hàng chục triệu người dùng ở Mỹ, TikTok đã trở thành trung tâm của cuộc tranh luận kéo dài về an ninh quốc gia. Ngoài ra, ứng dụng chia sẻ video ngắn đình đám này trở thành chìa khóa để tiếp cận các cử tri trẻ tuổi, vốn ngày càng tránh xa các mạng xã hội như Facebook và Twitter.

Chính quyền Biden đang cân nhắc đề xuất cho phép TikTok tiếp tục hoạt động tại Mỹ dưới quyền sở hữu của ByteDance, công ty mẹ có trụ sở ở Bắc Kinh (thủ đô Trung Quốc). Thỏa thuận này sẽ gồm cả việc định tuyến lưu lượng truy cập của người dùng Mỹ thông qua các máy chủ Oracle Corp và công ty phần mềm Mỹ nổi tiếng này kiểm tra các thuật toán của ứng dụng.

Tuy nhiên, nỗ lực đã bị đình trệ vì lo ngại TikTok sẽ vẫn là một mối đe dọa, với việc nhiều nghị sĩ dự kiến ​​sẽ chỉ trích bất kỳ thỏa thuận nào mà không có lệnh cấm ứng dụng này hoàn toàn hoặc bán TikTok cho một công ty Mỹ.

Quốc hội đang cân nhắc luật sẽ chính thức cấm TikTok khỏi tất cả smartphone của chính phủ Mỹ.

Hai nhà làm luật có ảnh hưởng của đảng Cộng hòa viết trên tờ The Washington Post vào tuần trước rằng TikTok nên bị cấm hoàn toàn ở Mỹ. Thượng nghị sĩ Marco Rubio (bang Florida), Phó chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện và Hạ nghị sĩ Mike Gallagher (bang Wisconsin) cho biết đã lên kế hoạch đưa ra luật cấm TikTok cùng những nền tảng khác “được kiểm soát hiệu quả bởi chính phủ Trung Quốc”.

Christopher Wray đề nghị cung cấp cho các nhà làm luật một bản tóm tắt được phân loại về mối quan tâm của FBI về nền tảng và thỏa thuận tiềm năng.

Christopher Wray cho biết đơn vị đầu tư nước ngoài của FBI đang cung cấp thông tin đầu vào về thỏa thuận tiềm năng thông qua quy trình Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Mỹ và hy vọng mối lo ngại của họ sẽ được tính đến trong bất kỳ thỏa thuận nào.

Bộ Tư pháp Mỹ, cơ quan giám sát các hoạt động phản gián ở Mỹ, từ lâu đã đưa ra những lo ngại về TikTok.

Quan chức số 2 của Bộ Tư pháp Mỹ, Phó Tổng chưởng lý Lisa Monaco, đã bày tỏ mối quan ngại riêng rằng thỏa thuận do chính quyền Biden thiết kế không đi đủ xa để giữ an toàn cho dữ liệu của người dùng Mỹ trước các tác nhân Trung Quốc, trang Bloomberg đưa tin.

Hôm 7.11, Brendan Carr, thành viên đảng Cộng hòa của Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC), cũng nói rằng TikTok nên bị cấm ở nước này.

Phát biểu trên Bloomberg TV, Brendan Carr trích dẫn khả năng các luồng dữ liệu đến Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Ông đã chỉ trích TikTok trong nhiều tháng qua.

FCC thiếu quyền tài phán với vấn đề này và Brendan Carr không thể làm gì nhiều để ngăn công ty Trung Quốc hoạt động ở Mỹ. Tuy nhiên, các cơ quan khác đang cân nhắc các hạn chế với TikTok.

FCC đang xem xét các sáng kiến ​​khác, chẳng hạn như hạn chế bán thiết bị viễn thông từ Trung Quốc do lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu. Brendan Carr nói rằng ông cũng ủng hộ điều đó.

Brendan Carr cũng cho biết ông muốn Twitter, hiện thuộc sở hữu của tỷ phú Elon Musk, bảo vệ bài phát biểu chính trị trên nền tảng mình. Ông nghĩ rằng chính phủ Mỹ có thể phải can thiệp để đạt được điều đó.

“Tôi không nghĩ rằng chúng ta cần chỉ dựa vào lòng nhân từ của Elon Musk hay bất kỳ tỷ phú nào khác. Tôi nghĩ chúng ta nên đưa ra các quy định để bảo vệ bài phát biểu chính trị tại quảng trường thành phố kỹ thuật số”, Brendan Carr nói.

Đầu tháng 11, TikTok tuyên bố với người dùng châu Âu rằng dữ liệu của họ có thể bị truy cập bởi các nhân viên bên ngoài lục địa này trong bối cảnh lo ngại về chính trị và quy định về việc chính phủ Trung Quốc tiếp cận thông tin người dùng trên nền tảng.

Ứng dụng video ngắn đình đám của ByteDance đang cập nhật chính sách bảo mật, xác nhận rằng nhân viên ở các quốc gia khác được phép truy cập vào dữ liệu người dùng để đảm bảo trải nghiệm của họ trên nền tảng này là "nhất quán, thú vị và an toàn".

Các quốc gia mà nhân viên TikTok có thể truy cập dữ liệu người dùng châu Âu gồm Trung Quốc, Mỹ, Brazil, Canada, Israel, Nhật Bản, Malaysia, Philippines, Singapore và Hàn Quốc. Singapore cũng là nơi dữ liệu người dùng châu Âu đang được lưu trữ.

Elaine Fox, người đứng đầu về quyền riêng tư của TikTok ở châu Âu, cho biết: “Dựa trên nhu cầu được chứng minh để thực hiện công việc của họ, tuân theo một loạt các quy trình kiểm soát, phê duyệt bảo mật mạnh mẽ và các phương pháp được công nhận theo GDPR, chúng tôi cho phép một số nhân viên trong nhóm công ty của chúng tôi ở Brazil, Canada, Trung Quốc, Israel, Nhật Bản, Malaysia, Philippines, Singapore, Hàn Quốc và Mỹ, truy cập từ xa vào dữ liệu người dùng TikTok châu Âu”.

GDPR (General Data Protection Regulation) là Quy định chung về bảo vệ dữ liệu, được ban hành ở các nước thuộc khối Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 5.2018.

Dữ liệu có thể được sử dụng để tiến hành kiểm tra các khía cạnh của TikTok, bao gồm hiệu suất các thuật toán, đề xuất nội dung cho người dùng và phát hiện các tài khoản ảo gây khó chịu. TikTok trước đây thừa nhận rằng một số dữ liệu người dùng được truy cập bởi các nhân viên ByteDance ở Trung Quốc.

Trong bức thư gửi tới các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa hồi tháng 7, Giám đốc điều hành TikTok - Shou Zi Chew cho biết một “tập hợp hẹp dữ liệu người dùng không nhạy cảm” của Mỹ có thể được xem bởi các nhân viên nước ngoài nếu được sự chấp thuận từ nhóm bảo mật TikTok tại Mỹ. Ông Shou Zi Chew nói thêm rằng không có dữ liệu nào được chia sẻ với các quan chức chính phủ Trung Quốc.

Áp dụng cho Vương quốc Anh, Khu vực Kinh tế châu Âu và Thụy Sĩ, bản cập nhật chính sách bảo mật sẽ được ban hành vào ngày 2.12 tới trong bối cảnh áp lực chính trị và quy định với việc sử dụng dữ liệu được tạo ra bởi TikTok, ứng dụng có 1 tỉ người dùng trên toàn thế giới.

Tổng thống Joe Biden đã hủy bỏ các lệnh hành pháp từ người tiền nhiệm Donald Trump, gồm việc bán doanh nghiệp TikTok ở Mỹ cho nhà đầu tư nước này. Thay vào đó, ông Biden đã yêu cầu Bộ Thương mại Mỹ đưa ra các khuyến nghị để bảo vệ dữ liệu người dân ở Mỹ khỏi "các đối thủ nước ngoài".

Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ, nơi xem xét kỹ lưỡng các giao dịch kinh doanh với các công ty không thuộc Mỹ, cũng đang tiến hành đánh giá bảo mật với TikTok.

Cơ quan giám sát dữ liệu của Ireland, có quyền tài phán với TikTok trên toàn Liên minh châu Âu (EU), cũng đã mở cuộc điều tra về “việc TikTok chuyển dữ liệu cá nhân sang Trung Quốc”.

Michael Veale, phó giáo sư về quyền kỹ thuật số tại Đại học Cao đẳng London (Anh), nói theo phán quyết gần đây của EU, việc chuyển dữ liệu giữa khối này và Trung Quốc phải được kiểm tra bảo mật.

“Cần xem xét kỹ việc thường xuyên gửi dữ liệu người dùng ở EU đến Trung Quốc vì hợp đồng giữa một công ty Trung Quốc và một công ty châu Âu không thể ngăn cản quyền truy cập của nhà nước”, Michael Veale nhận định.

Theo phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu có tên Schrems II, một số hoạt động chuyển dữ liệu ra bên ngoài EU phải tính đến “mức độ bảo vệ” dành cho dữ liệu người dùng, đặc biệt cần tập trung vào quyền truy cập của các cơ quan nhà nước.

Michael Vealecho biết luật dữ liệu của Trung Quốc có thể dẫn đến các câu hỏi về tính bảo mật còn rất hạn chế với việc chuyển dữ liệu. Tuy nhiên, ông nói thêm: “Tôi không tin rằng chính phủ Trung Quốc đang tập trung vào việc theo dõi dữ liệu TikTok của các cá nhân. Họ có các phương tiện khác để lấy thông tin cá nhân”.

Sơn Vân