Nhà sản xuất chip nhớ số 1 Trung Quốc ốm đòn vì bị Mỹ thêm vào danh sách đen

Bất chấp YMTC (nhà sản xuất chip nhớ số 1 Trung Quốc có trụ sở tại thành phố Vũ Hán) đảm bảo sẽ tuân thủ các quy tắc xuất khẩu của Mỹ, chính quyền Biden vẫn đưa công ty này vào danh sách đen thương mại (danh sách thực thể). Các công ty trong danh sách thực thể bị chặn mua công nghệ từ nhà cung cấp Mỹ trừ khi nhận được giấy phép xuất khẩu đặc biệt từ Bộ Thương mại nước này.

Bộ Thương mại Mỹ chưa công bố quyết định của mình, nhưng việc thêm YMTC và 35 công ty Trung Quốc khác vào danh sách đen thương mại sẽ diễn ra “sớm nhất trong tuần này”, tờ Bloomberg News đưa tin.

Đây sẽ là một đòn nặng nề với YMTC, công ty ước tính kiểm soát 5 đến 6% thị trường bộ nhớ NAND flash toàn cầu, theo nghiên cứu của công ty quản lý tài sản Bernstein.

Là công ty số 1 trong thị trường bộ nhớ flash của Trung Quốc, YMTC là cái tên nổi tiếng nhất trong 31 thực thể Trung Quốc bị Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ (BIS) thêm vào danh sách chưa được xác minh (UVL) vào ngày 7.10. Thời điểm đó, chính quyền Biden đặt ra thời hạn 60 ngày với các công ty Trung Quốc phải cho phép Mỹ tiến hành điều tra hoặc đối mặt nguy cơ bị đưa vào danh sách thực thể.

Các nhà phân tích cho biết danh sách thực thể sẽ gây ra sự gián đoạn thương mại thậm chí còn lớn hơn với YMTC, bởi phạm vi của nó “bao gồm mọi thứ”. Các quy tắc hiện tại yêu cầu các công cụ có khả năng sản xuất chip NAND flash 128 lớp phải được Mỹ phê duyệt để xuất khẩu sang Trung Quốc.

G. Dan Hutcheson, Phó chủ tịch của công ty nghiên cứu chất bán dẫn TechInsights, nói: “Việc YMTC bị thêm vào danh sách thực thể sẽ không làm giảm hoàn toàn hoạt động sản xuất hiện tại của công ty. Thế nhưng, nó sẽ cản trở quá trình sản xuất và phát triển sản phẩm do hạn chế tiếp cận các nhà cung cấp Mỹ”.

Dylan Patel, nhà phân tích chính của công ty SemiAnalysis (có trụ sở tại thành phố Los Angeles, Mỹ), nói YMTC vẫn có thể sản xuất trong một thời gian do có nhiều công cụ dự phòng, nhưng công nghệ của nó sẽ bị giới hạn ở 128 lớp. Chip nhớ hàng đầu trong ngành hiện có hơn 200 lớp.

YMTC từ chối bình luận về chuyện này.

Động thái của Mỹ nhằm trừng phạt YMTC và các thực thể khác trong danh sách chưa được xác minh cũng cho thấy mong muốn hạn chế ngành công nghiệp chip của Trung Quốc phát triển.

Nhiều hãng Trung Quốc trong danh sách chưa được xác minh, gồm cả một công ty con của Naura Technology Group (nhà sản xuất công cụ sản xuất chip), đã hợp tác với các quan chức chính phủ Mỹ thông qua Bộ Thương mại Trung Quốc để tiến hành kiểm tra hoạt động người dùng cuối. Một quan chức BIS ở Bắc Kinh (thủ đô Trung Quốc) có kế hoạch đến thăm Vũ Hán, nơi đặt trụ sở của 3 trong số các thực thể được liệt kê.

Khi được hỏi tại một sự kiện ở Washington (thủ đô Mỹ) trong tháng này về các công ty bị thêm vào danh sách chưa được xác minh, Alan F. Estevez, Thứ trưởng Bộ Thương mại về Công nghiệp và An ninh, nói Mỹ đang “thấy hành vi tốt hơn”, cho thấy các công ty Trung Quốc đang hợp tác với nước này.

Theo Alan F. Estevez, quan chức hàng đầu của Bộ Thương mại Mỹ về kiểm soát xuất khẩu, Trung Quốc đã đồng ý và cho phép kiểm tra một số công ty sau một thời gian dài không hợp tác. Thế nhưng, ông Alan F. Estevez từ chối tiết lộ có bao nhiêu công ty đang hợp tác.

Một số người coi các bình luận của Alan F. Estevez là dấu hiệu lạc quan rằng các công ty Trung Quốc sẽ không bị thêm vào danh sách thực thể. Song, các thông tin mới nhất đang làm giảm bớt những hy vọng đó.

Trung Quốc trong tuần này đã có hành động chính thức để thách thức các hạn chế mới của Mỹ với chất bán dẫn và các mặt hàng xuất khẩu công nghệ cao khác bằng cách đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Uông Văn Bân, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hôm 14.12 cho biết rằng kế hoạch của Mỹ thêm các thực thể Trung Quốc vào danh sách đen là hành động “bắt nạt công nghệ trắng trợn".

Được thành lập vào năm 2016, YMTC đến sau trong ngành NAND flash nhưng đã vượt lên trở thành công ty hàng đầu trên thị trường. Một báo cáo gần đây của hãng TechInsights ghi nhận "YMTC với việc sản xuất NAND flash 232 lớp đã đi trước các đối thủ”, giúp công ty Trung Quốc trở thành đối thủ nặng ký với những gã khổng lồ toàn cầu như Micron Technology (Mỹ), Samsung Electronics và SK Hynix (Hàn Quốc).

Chính quyền Biden tung ra hàng loạt bản cập nhật kiểm soát xuất khẩu sâu rộng, cấm xuất khẩu sang Trung Quốc các chip cao cấp và công cụ để sản xuất chip trong nước này. Mỹ lo ngại rằng chúng sẽ tăng cường sức mạnh cho quân đội Trung Quốc, gây ra vấn đề khác, giáng một đòn nặng nề vào tham vọng tự chủ về chất bán dẫn của cường quốc châu Á.

Mỹ đặt mục tiêu duy trì vị trí dẫn đầu về công nghệ so với Trung Quốc càng lớn càng tốt bằng cách hạn chế các tiến bộ sản xuất chip logic của Trung Quốc ở quy trình nút 14 nanomet, DRAM ở 18 nanomet và NAND ở 128 lớp.

Nhiều lớp hơn làm tăng mật độ khuôn NAND flash, cho phép dung lượng lớn hơn trong các SSD (ổ đĩa thể rắn).

YMTC khiến Mỹ e ngại

Tờ FT từng đưa tin YMTC dường như đã vi phạm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ bằng cách cung cấp chip nhớ NAND cho smartphone của Huawei.

Các nhà làm luật Mỹ trong nhiều tháng đã thúc ép chính quyền Biden đưa YMTC vào danh sách thực thể. Các nhà làm luật Mỹ cũng đã cảnh báo rằng Apple sẽ phải đối mặt với sự giám sát gắt gao nếu tiến hành kế hoạch mua chip từ YMTC.

Nhà Trắng từng mô tả YMTC là “nhà vô địch quốc gia Trung Quốc”.

Ngoài lo ngại YMTC vi phạm luật pháp Mỹ, chính quyền Biden còn sợ YMTC sẽ bán chip nhớ dưới giá thành và gây áp lực lên các công ty Mỹ cũng như các nước đồng minh.

Vào tháng 10, trang FT đưa tin rằng YMTC đã dự trữ thiết bị sản xuất chip nước ngoài trong nhiều tháng khi dự đoán rằng chính quyền Biden đang chuẩn bị thực hiện hành động gây tổn hại cho công ty.

Mỹ đang cố gắng gây khó khăn hơn cho Trung Quốc trong việc phát triển các công nghệ có ứng dụng quân sự như trí tuệ nhân tạo, mô hình hóa vũ khí hạt nhân và phát triển vũ khí siêu thanh. Trung Quốc cũng đang thực hiện các bước để tăng cường khả năng công nghệ bản địa của mình khi chịu áp lực ngày càng tăng từ Mỹ và các đồng minh của Mỹ.

Hôm 13.12, tờ Bloomberg News đưa tin Nhật Bản và Hà Lan đã đồng ý về nguyên tắc cùng với Mỹ thắt chặt kiểm soát việc xuất khẩu máy móc sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc, trích dẫn những người quen thuộc với vấn đề này.

Ngày 7.10, chính quyền Biden đã công bố hàng loạt biện pháp kiềm chế nhằm ngăn chặn việc xuất khẩu công nghệ sản xuất chip và một số loại chip được sản xuất thông qua thiết bị của Mỹ ở bất kỳ đâu trên thế giới sang Trung Quốc.

Ngoài một số nhà cung cấp thiết bị của Mỹ như Applied Materials Inc, Lam Research Corp và KLA Corp, Tokyo Electron Ltd (Nhật Bản) và ASML Holding NV (công ty Hà Lan chuyên gia sản xuất thiết bị in thạch bản cực tím) là hai bên tham gia quan trọng cần thiết để các biện pháp trừng phạt hiệu quả, làm cho việc chính phủ của họ áp dụng các hạn chế trở thành cột mốc quan trọng, Bloomberg News cho biết.

Theo Bloomberg News, các hạn chế mới có thể được công bố trong vài tuần tới.

Mỹ đã lôi kéo các đồng minh gồm Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc thành lập Liên minh Chip 4, một động thái mà Bắc Kinh coi là nỗ lực nhằm loại bỏ vai trò của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Mỹ cũng tăng áp lực lên chính phủ Hà Lan để hạn chế các lô hàng hệ thống in thạch bản từ ASML Holding NV đến Trung Quốc.

ASML là công ty thống trị thị trường thiết bị sản xuất chip tiên tiến độc nhất vô nhị. Cụ thể hơn, ASML là công ty độc quyền toàn cầu trong việc cung cấp các hệ thống in thạch bản cực tím, những chiếc máy lớn có giá từ 160 triệu USD mỗi chiếc và được sử dụng bởi TSMC (nhà sản xuất chip theo hợp đồng số 1 thế giới), Samsung Electronics, Intel... để tạo ra mạch của chip máy tính. Vì thế, ASML Holding NV đã trở thành trọng tâm trong nỗ lực hạn chế Trung Quốc của chính phủ Mỹ.

Động thái chống lại YMTC và 35 công ty Trung Quốc khác diễn ra sau cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với tư cách người đứng đầu hai nước giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali (Indonesia) vào tháng trước.

Hai nước đang cố gắng tìm cách ngăn mối quan hệ xấu đi và chính quyền Biden nhấn mạnh sẽ không gây hấn trong các lĩnh vực liên quan đến an ninh quốc gia.

Sơn Vân