Các chuyên gia nói về khả năng Mỹ cấm TikTok hoàn toàn

Theo tờ The Wall Street Journal, các quan chức Lầu Năm Góc và Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) đang nỗ lực buộc TikTok bán đơn vị tại Mỹ do những lo ngại về bảo mật và quyền riêng tư với công ty mẹ ByteDance có trụ sở tại Trung Quốc. Câu chuyện của The Wall Street Journal được đưa ra khi Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) tiếp tục thúc ép TikTok đảm bảo rằng dữ liệu người tiêu dùng Mỹ không bị chính phủ Trung Quốc truy cập hoặc sử dụng.

CFIUS là cơ quan xem xét các thương vụ mua lại các công ty của Mỹ bởi các công ty nước ngoài vì những rủi ro tiềm ẩn về an ninh quốc gia.

Một đại diện của TikTok nói rằng công ty đã hợp tác với chính phủ Mỹ “trong hơn hai năm để giải quyết tất cả mối lo ngại hợp lý về an ninh quốc gia với TikTok ở Mỹ”.

Brooke Oberwetter, đại diện của TikTok, cho biết: “Chúng tôi tin rằng những lo ngại đó có thể được giải quyết hoàn toàn và CFIUS đang xem xét một giải pháp toàn diện nhằm giải quyết các mối quan tâm chính về quản trị doanh nghiệp, đề xuất và kiểm duyệt nội dung cũng như bảo mật và truy cập dữ liệu. Chúng tôi đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc triển khai giải pháp đó trong năm qua và mong muốn hoàn thành công việc để giải quyết những lo ngại này”.

Bất chấp điều đó, một số quan chức Mỹ tin rằng những lo ngại về bảo mật dữ liệu và khả năng tuyên truyền nhắm vào người dùng ứng dụng chia sẻ video ngắn ở Mỹ sẽ được giải quyết tốt hơn bằng cách bán đơn vị TikTok tại Mỹ, Wall Street Journal đưa tin, trích dẫn những người quen thuộc với các cuộc đàm phán.

Thượng viện, Hạ viện và chính quyền 19 bang đã cấm TikTok khỏi các thiết bị của chính quyền. Một dự luật khác, đang chờ chữ ký của Tổng thống Biden, sẽ cấm TikTok trên tất cả thiết bị thuộc sở hữu của liên bang.

Thế nhưng, cuộc tranh luận quan trọng nhất là liệu có nên cấm hoàn toàn TikTok ở Mỹ hay không. Các chuyên gia đang chia rẽ về việc liệu có khả năng xảy ra lệnh cấm hoàn toàn TikTok với người tiêu dùng hay không. Một số người cho rằng không còn nhiều lựa chọn khác, trong khi có người tin rằng những gì thu được từ lệnh cấm hoàn toàn sẽ nhỏ hơn lợi ích. Song có sự đồng thuận rằng cần phải thay đổi điều gì đó để giải quyết các mối lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật đang diễn ra.

Hầu hết chuyên gia mà trang Insider phỏng vấn đều nói rằng, ít nhất TikTok có thể sẽ bị cấm trên các thiết bị của chính phủ và doanh nghiệp.

Patrick Moorhead, nhà phân tích của Moor Insights & Strategy (công ty tư vấn, phân tích và tư vấn công nghệ hàng đầu toàn cầu), cho biết: “Tôi tin rằng sẽ có lệnh cấm TikTok với tất cả thiết bị của nhân viên tham gia vào cơ sở hạ tầng quan trọng như ngân hàng, năng lượng, y tế, giao thông vận tải, bên cạnh quân đội”.

Patrick Moorhead nói TikTok có thể sẽ cần mở rộng sự giám sát kỹ lưỡng hơn để tránh lệnh cấm hoàn toàn với người tiêu dùng. Ông nói: “Nếu TikTok không đồng ý với các cuộc kiểm tra sâu, ngẫu nhiên, tôi có thể thấy ứng dụng này bị cấm hoàn toàn”.

Một số nhà phân tích Phố Wall và chuyên gia trong ngành cho rằng nhiều khả năng sẽ có một thỏa thuận thương lượng giữa Mỹ với TikTok.

Về mặt logic, để cấm hoàn toàn TikTok, chính phủ cần viện dẫn một luật cụ thể mà TikTok đang vi phạm. Đó là điều đã xảy ra khi Ấn Độ cấm TikTok, viện dẫn luật cho phép quốc gia Nam Á này chặn các trang web và ứng dụng “vì lợi ích chủ quyền và toàn vẹn của Ấn Độ”, sau tranh chấp giữa Ấn Độ và Trung Quốc ở biên giới. Tuy nhiên, loại luật đó không tồn tại ở Mỹ, theo nhà phân tích Mark Shmulik của hãng Bernstein.

“Một lộ trình khác: Chứng minh TikTok là rủi ro an ninh quốc gia, vốn là chiến lược cho đến nay”, Mark Shmulik cho hay.

“Tôi cho rằng xác suất TikTok bị cấm hoàn toàn vào lúc này là khá thấp, dù một sự thay đổi so với tình trạng hoạt động hiện tại ngày càng có khả năng xảy ra", ông nói thêm.

Các nhà phân tích khác đồng thuận rằng TikTok cực kỳ phổ biến với các cử tri trẻ tuổi, vốn có xu hướng nghiêng về đảng Dân chủ, nên chính quyền Biden có thể không muốn mạo hiểm để mất những cử tri đó.

“Từ góc độ chính trị, các quan chức chính quyền Biden cần phải cân bằng giữa nhu cầu diều hâu với Trung Quốc với nguy cơ khiến các cử tri trẻ tuổi xa lánh. Cả sự đánh đổi về thực chất và chính trị đều rất khó khăn, có thể dẫn đến sự do dự kéo dài”, các nhà phân tích của công ty tư vấn Evercore ISI viết trong lưu ý gần đây cho khách hàng.

Tường chắn dữ liệu như một sự thỏa hiệp

Các nhà phân tích cho rằng một thỏa hiệp có thể là các quy tắc chặt chẽ hơn về cách dữ liệu TikTok ở Mỹ được chia sẻ và lưu trữ. Dù thỏa thuận với hãng phần mềm Oracle để lưu trữ tất cả dữ liệu người dùng TikTok tại Mỹ là một cách để xoa dịu những lo ngại của các nhà làm luật về quyền riêng tư và bảo mật, nhưng nó vẫn chưa giải quyết được mọi vấn đề.

TikTok bị phát hiện theo dõi các nhà báo Financial Times và Buzzfeed, đồng thời truy cập dữ liệu cá nhân và địa chỉ IP của họ.

Shou Zi Chew, Giám đốc điều hành TikTok, nói với các nhân viên trong một bản ghi nhớ mà trang Bloomberg có được: “Các cá nhân liên quan đã lạm dụng quyền hạn của họ để có quyền truy cập vào dữ liệu người dùng TikTok”.

Việc truy cập vào dữ liệu này bắt nguồn từ một cuộc điều tra nội bộ của ByteDance được tiến hành vào mùa hè nhằm khám phá nguồn làm rò rỉ thông tin với báo chí từ nhân viên.

Chịu trách nhiệm về cuộc điều tra, các thành viên trong nhóm kiểm toán nội bộ của ByteDance đã truy cập dữ liệu cá nhân từ tài khoản một số nhà báo, gồm cả địa chỉ IP, để cố gắng xác định xem họ có tương tác với nhân viên TikTok hay không, theo một email được gửi bởi Erich Andersen - Tổng cố vấn của TikTok.

Công ty đã mở một cuộc điều tra riêng sau khi trang Forbes đưa tin các nhân viên ByteDance lên kế hoạch sử dụng TikTok để theo dõi vị trí thực của một số người dùng Mỹ. Do công ty luật bên ngoài tiến hành, cuộc điều tra thứ hai đó đã phát hiện ra việc truy cập không phù hợp vào dữ liệu cá nhân của người dùng TikTok, theo email từ Erich Andersen mà Bloomberg thấy được.

Theo The New York Times, một người trong nhóm kiểm toán nội bộ của ByteDance đã từ chức và ba người khác bị sa thải. Nhóm kiểm toán cũng được cơ cấu lại nhằm nỗ lực tránh những vi phạm tương tự trong tương lai.

“Tôi muốn nói thêm rằng hành vi sai trái này hoàn toàn không đại diện cho những gì tôi biết về nguyên tắc của công ty chúng ta. Tôi thất vọng khi biết rằng bất kỳ ai, thậm chí chỉ một nhóm nhỏ, coi hành vi đó là có thể chấp nhận được”, Shou Zi Chew cho biết trong ghi chú của mình.

Chuyên gia Dan Newman của hãng Futurum Research nhận định: “Điểm mấu chốt là Mỹ cần các quy tắc, chính sách và thực thi chặt chẽ hơn. Đây là cơ hội để chứng tỏ rằng Mỹ thực sự có thể có loại chiến lược này để quản lý dữ liệu mà không cần cấm hoàn toàn TikTok".

Futurum Research là công ty nghiên cứu, phân tích và tư vấn độc lập tập trung vào đổi mới kỹ thuật số, công nghệ đột phá thị trường và xu hướng của ngành.

Liệu Trung Quốc có để ByteDance bán TikTok ở Mỹ?

Các nhà phân tích của Evercore ISI viết trong ghi chú rằng không rõ mức độ thành công của việc thúc đẩy bán đơn vị TikTok ở Mỹ vì ByteDance và chính phủ Trung Quốc có thể sẽ phản đối.

Đó là lý do tại sao một số chuyên gia nghĩ rằng lệnh cấm TikTok hoàn toàn là cách hành động duy nhất còn lại.

David Glancy, giáo sư tại Viện Chính trị Thế giới, nói lệnh cấm là không thể tránh khỏi trong vòng 6 tháng đến 1 năm tới do các chiến dịch gây ảnh hưởng chính trị của Trung Quốc đang phát triển như thế nào.

“Cuộc chiến chính trị, các chiến dịch gây ảnh hưởng chiến lược của Trung Quốc đã trở nên hung hăng hơn. Trong vài năm qua, có thông tin cho rằng họ đang cố gắng can thiệp vào các cuộc bầu cử. Họ thực sự đang trở nên hung hăng hơn và áp dụng một số kỹ thuật mà người Nga sử dụng", David Glancy nhận định.

Đó là một tình huống khó khăn cho cả chính phủ Mỹ và TikTok. Bất kỳ quyết định nào được đưa ra sẽ có ý nghĩa to lớn với tương lai của quy định công nghệ, mối quan hệ Mỹ - Trung và hệ sinh thái đang phát triển của những người sáng tạo trên ứng dụng.

“Lệnh cấm là có thể. Song trực giác của tôi là chúng ta sẽ đạt được một thỏa hiệp nào đó để giữ cho TikTok là ứng dụng chạy ở Mỹ, có thể là với một số giao ước khá nghiêm ngặt về dữ liệu”, Dan Newman nói.

Sơn Vân