Tầng ozone có thể phục hồi hoàn toàn trong 40 năm tới
Khoa học - công nghệ - Ngày đăng : 11:02, 10/01/2023
Từ giữa những năm 1970, một số khí được sử dụng trong các bình xịt và hệ thống làm mát (như tủ lạnh và máy điều hòa không khí) đã hủy hoại tầng ozone, lớp bảo vệ trái đất khỏi bức xạ có hại liên quan đến ung thư da, đục thủy tinh thể và biến đổi khí hậu. Năm 1987, gần 200 quốc gia đã nhất trí về Nghị định thư Montreal nhằm cấm các hóa chất gây phá hủy tầng ozone.
Trong báo cáo mới của Liên Hợp Quốc (UN) được trình bày hôm 9.1 tại hội nghị của Hiệp hội Khí tượng Mỹ ở Denver (Mỹ) đã nêu rõ, vào khoảng năm 2066, tầng ozone sẽ được phục hồi ở khu vực Nam Cực, nơi sự suy giảm tầng ozone diễn ra rõ rệt nhất. Lỗ thủng tầng ozone ở Bắc cực sẽ được "vá" hoàn toàn vào khoảng năm 2045 trong khi tầng ozone bao quanh các khu vực khác trên thế giới sẽ phục hồi trong khoảng 20 năm. Các cực sẽ mất nhiều thời gian hơn, khi tầng ozone sẽ phục hồi hoàn toàn vào năm 2045 ở Bắc Cực và đến năm 2066 ở Nam Cực.
Paul Newman, đồng chủ tịch của cuộc đánh giá khoa học cho biết: "Ở tầng bình lưu phía trên và trong lỗ thủng tầng ozone, chúng tôi thấy mọi thứ đang trở nên tốt hơn".
"Hành động vì tầng ozone tạo tiền lệ cho hành động vì khí hậu. Thành công của chúng ta trong việc loại bỏ dần các hóa chất hủy hoại tầng ozone cho thấy những gì có thể và phải làm như một vấn đề cấp bách để chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch, giảm khí thải nhà kính và do vậy, hạn chế được sự tăng nhiệt độ", Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới, giáo sư Petteri Taalas nói trong một tuyên bố.
Dấu hiệu phục hồi của tầng ozone đã được báo cáo 4 năm trước nhưng còn rất chậm. Newman nói: "Những con số phục hồi đó đã được củng cố rất nhiều".
Newman, Trưởng nhóm nhà khoa học về Trái đất tại Trung tâm Chuyến bay Vũ trụ Goddard của NASA cho biết, 2 hóa chất chính phá hủy tầng ozone đều ở mức thấp hơn trong khí quyển. Mức clo đã giảm 11,5% kể từ khi đạt mức cao nhất vào năm 1993 và brom, chất bào mòn tầng ozone đã giảm 14,5% kể từ mức cao nhất năm 1999.
Newman cho biết, mức độ brom và clo "ngừng tăng và đang giảm xuống là một minh chứng thực sự cho tính hiệu quả của Nghị định thư Montreal".
Giám đốc Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc Inger Andersen nói với Associated Press vào đầu năm nay trong một email rằng điều này "cứu được 2 triệu người mỗi năm khỏi bệnh ung thư da".
Một vài năm trước, lượng khí thải của một trong những hóa chất bị cấm, chlorofluorocarbon-11 (CFC-11), đã ngừng giảm và đang tăng lên. Thế hệ thứ 3 của những hóa chất đó, được gọi là HFC, đã bị cấm cách đây vài năm không phải vì nó bào mòn tầng ozone mà vì nó là khí thải nhà kính. Báo cáo mới nói rằng, lệnh cấm sẽ tránh được việc nhiệt độ toàn cầu tăng lên thêm 0,3 - 0,5 độ C.
Báo cáo cũng lần đầu tiên xem xét hiệu quả của các kỹ thuật tác động trực tiếp lên trái đất nhằm đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu. Một trong những biện pháp được đặt ra đưa các hạt vào tầng trên của bầu khí quyển để hạ nhiệt độ hay phun aerosol tầng bình lưu (SAI). Song nghiên cứu cảnh báo kỹ thuật này có nguy cơ làm mỏng tầng ozone tới 20% ở Nam Cực.