Quân đội Israel hỗn loạn vì kế hoạch cải tổ tư pháp

Tichover là một trường hợp điển hình của làn sóng phản đối chưa từng có trong hàng ngũ quân đội Israel đối với kế hoạch cải tổ tư pháp khởi xướng bởi chính phủ Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Tuần qua, 30 phi công chiến đấu dự bị gây chấn động khi tuyên bố không tham gia huấn luyện để phản đối. Phi công được xem là lực lượng cốt cán không thể thay thế trong nhiều kế hoạch tác chiến.

Tổng tham mưu trưởng Herzl Halevi cũng cảnh báo Thủ tướng Netanyahu rằng, đợt biểu tình lính dự bị đang thực hiện có nguy cơ tác động xấu đến năng lực chiến đấu của quân đội.

Với cộng đồng người Do Thái tại Israel, quân đội là biểu tượng đoàn kết và phục vụ trong quân ngũ đóng vai trò như sự kiện quan trọng. Nhiều người sau khi hoàn thành 3 năm nghĩa vụ quân sự bắt buộc tiếp tục tự nguyện ở trong lực lượng dự bị cho đến tuổi 40.

Từ sau khi tái nắm quyền, Thủ tướng Netanyahu - cựu thành viên một đơn vị quân đội tinh nhuệ - nỗ lực thúc đẩy kế hoạch cải tổ theo hướng làm suy yếu quyền lực của tòa án tối cao cũng như khiến nhánh tư pháp giảm sự độc lập. Những đồng minh chính trị của ông nói rằng, kế hoạch nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho chính phủ điều hành đất nước, phe chỉ trích cáo buộc kế hoạch sẽ lật đổ hệ thống kiểm soát quyền lực và biến Israel thành quốc gia độc tài. Họ còn cáo buộc Thủ tướng Netanyahu hành động vì lợi ích cá nhân (ông đang bị buộc tội tham nhũng).

Kế hoạch cải tổ vấp phải phản ứng gay gắt từ không ít quan chức tư pháp lẫn lãnh đạo doanh nghiệp. Mỗi tuần đều có hàng chục nghìn người xuống đường biểu tình.

Cựu tham mưu trưởng Ehud Barak - người từng giữ chức Thủ tướng Israel - nhận định hành động bất tuân mệnh lệnh từ “chế độ độc tài” của lực lượng lính dự bị hoàn toàn có thể chấp nhận được. Cựu quan chức quân sự Dan Halutz cũng khẳng định binh sĩ sẽ không chấp nhận trở thành “lính đánh thuê cho một nhà độc tài”.

Ngoài 30 phi công không tham gia huấn luyện, hàng trăm lính dự bị khác cũng ký vào thư cam kết không phục vụ quân đội nếu kế hoạch cải tổ được triển khai. Một nhóm có tên “Do it Yourself” kêu gọi các gia đình Israel từ chối cho phép con cái đến Bờ Tây làm nhiệm vụ.

Kế hoạch cải tổ còn đe dọa đến tương lai Israel. Lính dự bị Eyal Naveh nói với hãng tin AP: “Các thế hệ sau chúng tôi sẽ không noi theo chúng tôi. Một người đình chỉ nghĩa vụ quân sự sẽ nói gì với con trai mình? Nên khuyên con phục vụ quân ngũ hay không?”.

Naveh cho biết lính dự bị lo ngại kế hoạch cải tổ đem đến nguy cơ khiến họ phải đối mặt với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh từ tòa án quốc tế. Israel lâu nay tự bảo vệ mình khỏi cáo buộc phạm tội ác chiến tranh bằng một hệ thống pháp luật độc lập tự điều tra bất cứ hành vi sai trái nào.

Tại cuộc gặp mặt một số thành viên lực lượng cảnh sát biên phòng ở một căn cứ trên địa bàn Bờ Tây vào ngày 6.3, Thủ tướng Netanyahu khẳng định không chấp nhận hành vi bất tuân mệnh lệnh. Chính trị gia lãnh đạo phe đối lập Benny Gantz cũng kêu gọi: “Đừng tiếp tay cho hành vi bất tuân mệnh lệnh”.

Theo chuyên gia Shafran Gittleman (Viện nghiên cứu An ninh quốc gia Israel), kế hoạch cải tổ có thể gây nên hỗn loạn. Quân đội sẽ không biết phải nhận lệnh từ ai.