Dương Tử Quỳnh - Người luôn chinh phục những vạch đích

Người sinh ra ở vạch đích nhưng lại thích đi chinh phục

Diễn viên Dương Tử Quỳnh sinh ngày 6.8.1962, xuất thân trong một gia đình hào môn gốc Hoa (Phúc Kiến) tại Malaysia. Ông nội của cô từng được mệnh danh là “trùm ngành giao thông” ở Malaysia trong suốt thập niên 30 - 40 thế kỷ 20. Cha cô là một luật sư danh tiếng và có tước vị là “datuk”, một danh xưng được trao tặng cho những cá nhân có thành tựu vượt bậc hoặc phục vụ cộng đồng xuất sắc ở Malaysia.

Bản thân Dương Tử Quỳnh được thừa hưởng sắc đẹp của người mẹ, chính bà hồi trẻ cũng từng đi thi sắc đẹp. Học nghệ thuật múa ballet từ năm 4 tuổi, đến khi 15 tuổi, Dương Tử Quỳnh tiếp tục sang Anh học thêm về bộ môn này và có được tấm bằng cử nhân nghệ thuật tại Học viện Múa Hoàng gia Anh, nhưng một chấn thương đã khiến cô chuyển hướng sang lĩnh vực kịch nghệ.

Năm 1983, Dương Tử Quỳnh đi thi hoa hậu Malaysia và giành ngôi vị cao nhất. Học ballet, một nghệ thuật múa hàn lâm khó khăn và đạt ngôi hoa hậu Malaysia, đó là 2 vạch đích đầu tiên mà Dương Tử Quỳnh chinh phục trong cuộc đời.

Cuộc hôn nhân đầu tiên với người chồng Phan Địch Sinh, một đại gia nổi tiếng trong ngành kim hoàn và thời trang ở Hồng Kông tưởng chừng đã biến Dương Tử Quỳnh thành một phu nhân danh gia vọng tộc. Phan Địch Sinh muốn Dương Tử Quỳnh lui về hậu trường làm chủ gia đình, còn cô không bằng lòng với đời sống tẻ nhạt, cộng với sự khác biệt về tính cách nên chỉ 3 năm sau ngày kết hôn, họ chia tay.

Danh sách người tình của Dương Tử Quỳnh tiếp tục kéo dài với nhiều người đàn ông thành đạt. Thậm chí nhiều báo chí nước ngoài đưa tin là đạo diễn lẫy lừng người Mỹ Oliver Stone đã theo đuổi Dương Tử Quỳnh trong một thời gian dài nhưng không được cô đáp lại.

Từ năm 2006 cho đến nay Dương Tử Quỳnh sống với Jean Todt, cựu Giám đốc đội đua Ferrari, 3 lần làm Chủ tịch Liên đoàn ô tô quốc tế. Có lẽ chỉ có Jean Todt mới hợp với sự đam mê dấn thân vào những cảnh mạo hiểm của đả nữ Dương Tử Quỳnh và giữ chân cô được dài lâu như vậy. Dương Tử Quỳnh khen ngợi bạn trai mang lại cho cô cảm giác được tôn trọng, bình đẳng và không can thiệp vào sở thích, công việc đóng phim của cô.

Với xuất thân là một thiên kim tiểu thư, lại là hoa hậu, người ta cho rằng Dương Tử Quỳnh sẽ thích hợp với những vai diễn kiểu “bình hoa di động”. Nhưng chính Dương Tử Quỳnh đã chủ động đề nghị nhà làm phim cho cô đóng những vai hành động. Dương Tử Quỳnh đến các phòng tập gym để tập thêm về hình thể, tập tạ, đấm bốc, chạy bộ, rèn luyện thể lực mỗi ngày 5 - 6 tiếng đồng hồ. Cô đến các võ đường ở Hồng Kông để học hỏi, quan sát và tìm đến cả các cascadeur để học nghề. Bản thân cô từng theo diễn viên võ thuật Hồng Kông nổi tiếng Hồng Kim Bảo học tập nửa năm.

Dương Tử Quỳnh đã phải trả giá đắt. Cô không nhớ nổi đã gãy xương, chấn thương bao nhiêu lần, nhưng lần nặng nhất là năm 1995, khi quay bộ phim Chuyện A Kim, Dương Tử Quỳnh rơi từ độ cao hơn 30m, bị trật xương cổ, xương vai, xương sống và gãy 3 xương sườn, có nguy cơ bị liệt và phải điều trị rất lâu mới hồi phục.

Bộ phim Ngọa hổ tàng long đình đám khiến cô bị chấn thương đầu gối phải phẫu thuật. Để ghi nhận công sức, tinh thần hy sinh vì nghề nghiệp của Dương Tử Quỳnh, ở phần cuối của bộ phim Chuyện A Kim đã có một dòng chữ vinh danh cô như sau: "Dành tặng Dương Tử Quỳnh cùng những cống hiến cho dòng phim võ thuật Hồng Kông".

Nhiều diễn viên và khán giả thắc mắc điều gì đã khiến Dương Tử Quỳnh trở thành đả nữ trên màn bạc, Dương Tử Quỳnh chỉ giải thích ngắn gọn: “Vì tôi đam mê”; còn để giải thích cho lý do vì sao tự đóng cảnh mạo hiểm mà không cần cascadeur, lại một câu giải thích ngắn gọn khác: “Vì như thế không có cảm giác đóng thật”.

Tham gia vào series phim đình đám về điệp viên 007, với vai Bond Girl gốc Á đầu tiên, đóng cặp với diễn viên Pierce Brosnan trong bộ phim bom tấn Tomorrow Never Dies năm 1997, báo The Times dành cho cô lời khen ngợi: "Vai Bond Girl do Dương Tử Quỳnh đóng đã phá bỏ quan niệm phải bị động, phục tùng của người phương Đông xưa nay dành cho người phương Tây".

Có một diễn viên Dương Tử Quỳnh rất khác

Trong khi nhiều người nghĩ rằng với bộ phim Tomorrow Never Dies và Ngọa hổ tàng long, Dương Tử Quỳnh đã đạt đến đỉnh cao danh vọng của một đả nữ thành công cả ở châu Á và quốc tế, thì Dương Tử Quỳnh lại gây bất ngờ khi lấn sân sang dòng phim tâm lý xã hội khó nhằn. Cô thành công với vai kỹ nữ lão làng trong bộ phim Memoirs of a Geisha (Hồi ức của một Geisha). Trong bộ phim The Lady, Dương Tử Quỳnh mạnh dạn hóa thân vào vai một người phụ nữ nổi tiếng thế giới: bà Aung San Suu Kyi, chính khách người Myanmar. Đạo diễn Lý An khi xem bộ phim này đã thốt lên: “Tôi cứ nghĩ bộ phim Ngọa hổ tàng long đã là đỉnh cao của Dương Tử Quỳnh. Nhưng hóa ra cô ấy còn chinh phục một đỉnh cao hơn nữa”. Xuất thân trong gia đình giàu có, sống trong môi trường thượng lưu nên vai diễn mẹ chồng quyền uy, quý phái, khó chiều trong phim Crazy Rich Asians (Con nhà siêu giàu châu Á) cũng không làm khó được Dương Tử Quỳnh.

Với những đóng góp cho điện ảnh, cùng với tài năng và nhan sắc, năm 2009, Dương Tử Quỳnh trở thành ngôi sao gốc Hoa duy nhất được chọn vào danh sách 35 người đẹp nhất trên màn bạc mọi thời đại của tạp chí People. Và bây giờ một vạch đích mới được Dương Tử Quỳnh chinh phục: Giải nữ diễn viên xuất sắc nhất Oscar lần thứ 95 với vai nữ chính trong bộ phim Everything, Everywhere, All At Once (Cuộc chiến đa vũ trụ), trở thành diễn viên châu Á đầu tiên thắng giải "Nữ chính xuất sắc nhất".

Với vai diễn Evelyn, một phụ nữ trung niên đang quay cuồng với đời sống cơm áo gạo tiền chật vật, con gái thì tuổi trẻ nổi loạn, ông chồng thì nhu nhược, mềm yếu, bỗng một ngày kia phải nhận sứ mệnh đối đầu với một thế lực khổng lồ, muốn thâu tóm mọi vũ trụ, Dương Tử Quỳnh phải hóa thân thành cả chục phiên bản Evelyn ở nhiều vũ trụ song hành với các vai diễn khác nhau như minh tinh điện ảnh, võ sư, đầu bếp, nhân viên tiếp thị... Sự nhập vai xuất sắc với những nhân vật đa dạng, khác xa nhau về mặt tính cách, biểu cảm, hành động kết hợp với lợi thế sẵn có của một đả nữ đã khiến cho Dương Tử Quỳnh có một vai diễn để đời. Dương Tử Quỳnh liên tiếp nhận được nhiều đề cử cho vai diễn này và cho đến nay đã thắng giải Quả cầu vàng (Golden Globe).

Đêm 26.2.2023 mới đây, trước thềm giải Oscar, Dương Tử Quỳnh được xướng tên "Nữ diễn viên chính xuất sắc" tại Giải thưởng của Liên đoàn Diễn viên màn ảnh (SAG), trở thành phụ nữ gốc Á đầu tiên thắng hạng mục này. Dương Tử Quỳnh cũng trở thành ảnh hậu người châu Á đầu tiên trong 45 năm qua của Giải thưởng Hiệp hội nhà phê bình quốc gia Mỹ, cũng là diễn viên gốc Hoa đầu tiên lên bìa tạp chí Times của Mỹ. Chính vì vậy, Dương Tử Quỳnh trở thành nguồn cảm hứng sống động cho nữ giới, cho những nghệ sĩ da màu và thuộc về nhóm dân tộc thiểu số ở Mỹ. Dương Tử Quỳnh cũng tạo nguồn cảm hứng phá vỡ mọi ranh giới tuổi tác.

Trong chương trình “The Envelope” của Los Angeles Times, Dương Tử Quỳnh chia sẻ: "Trong môi trường điện ảnh, khi bạn già đi, các vai diễn cũng hạn chế hơn, nhất là khi bạn là phụ nữ. Vì vậy, khi nhận vai cho bộ phim Everything Everywhere All at Once, tôi đã rất xúc động. Điều này có nghĩa tôi là người dẫn dắt, được kể câu chuyện và được đóng vai trò quan trọng trong phim. Cùng lúc, khi bạn già hơn, mọi người bắt đầu đưa ra lời khuyên nên từ giã sự nghiệp và làm việc này việc kia. Không, đừng nói tôi phải làm gì. Tôi có quyền được làm những điều mà tôi muốn bất kể tuổi tác".

Với hành trình đóng phim của mình, Dương Tử Quỳnh đã thỏa mãn được đam mê, thể hiện được năng lực và được khán giả cũng như giới chuyên môn yêu mến, ghi nhận thành công. Nếu có một điều chưa toàn vẹn thì có lẽ là một chút mong muốn cá nhân riêng tư. Đằng sau dáng vẻ, tính cách của một đả nữ, Dương Tử Quỳnh vẫn là một phụ nữ thuần châu Á. Dương Tử Quỳnh khác xa với nhiều ngôi sao phương Tây khác, họ thường rất kín tiếng về gia đình, tình cảm cá nhân, còn cô lại thoải mái chia sẻ. Chính vì gắn bó với gia đình nên Dương Tử Quỳnh rất mong muốn có con với người bạn đời Jean Todt, nhưng cô thụ tinh nhân tạo nhiều lần vẫn thất bại.

Trong một buổi họp báo, nữ diễn viên tâm sự: "Trước đây vì nhiều lần thụ tinh nhân tạo không thành công, tôi rất buồn và đau khổ. Tôi đã dành nhiều thời gian để tìm đến thế giới tâm linh, nguyện cầu, nhưng cuối cùng tôi hiểu rằng đây là số phận của mình và chỉ còn biết cách chấp nhận! Bây giờ tôi nhận làm mẹ đỡ đầu cho con cái của bạn bè, người thân để bù đắp và an ủi bản thân phần nào".

Nhưng dẫu sao cuộc đời của cô vẫn là một cuộc đời đáng sống và chắc chắn Dương Tử Quỳnh không chỉ bằng lòng dừng lại với những vạch đích mà mình đã chinh phục.

TS Hà Thanh Vân