Trung Quốc phản ứng khi Mỹ dọa cấm TikTok nếu chủ sở hữu không bán cổ phần

Điều này cho thấy Trung Quốc ngày càng không hài lòng với lập trường từ Mỹ với lĩnh vực công nghệ của họ.

Uông Văn Bân, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết trong cuộc họp báo thường kỳ hôm 16.3 rằng Mỹ đã không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào cho thấy TikTok gây ra mối đe dọa với an ninh quốc gia và Mỹ nên ngừng phát tán “thông tin sai lệch” về bảo mật dữ liệu.

Các bình luận được đưa ra sau khi chính quyền Biden yêu cầu chủ sở hữu Trung Quốc tách khỏi TikTok hoặc ứng dụng chia sẻ video ngắn này đối mặt với nguy cơ bị cấm hoạt động tại Mỹ, giống hệt yêu cầu của cựu Tổng thống Donald Trump hai năm trước.

Người phát ngôn TikTok, Brooke Oberwetter, nói với Reuters rằng công ty gần đây đã nhận được thông tin từ Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS), yêu cầu chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok bán lại cổ phần, nếu không họ sẽ đối mặt với nguy cơ Mỹ cấm ứng dụng chia sẻ video ngắn.

ByteDance xác nhận 60% cổ phần của họ được sở hữu bởi các nhà đầu tư toàn cầu, 20% bởi nhân viên và 20% thuộc các nhà sáng lập của họ.

"Nếu bảo vệ an ninh quốc gia là mục tiêu thì việc thoái vốn không giải quyết vấn đề: Một sự thay đổi về chủ sở hữu sẽ không áp đặt bất kỳ hạn chế mới nào về luồng dữ liệu hoặc quyền truy cập", Brooke Oberwetter tuyên bố.

Bà nói thêm: “Cách tốt nhất để giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia là bảo vệ dữ liệu và hệ thống của người dùng Mỹ một cách minh bạch, tại Mỹ, với sự giám sát, kiểm tra và xác minh mạnh mẽ của bên thứ ba mà chúng tôi đang triển khai”.

Một thỏa thuận bán TikTok vào năm 2020 đã sụp đổ sau khi Trung Quốc can thiệp và cho biết cần có sự chấp thuận trước của chính phủ trước khi xuất khẩu các thuật toán trong nước. TikTok cũng thách thức lệnh hành pháp của chính quyền Trump tại tòa án Mỹ và chính quyền Biden sau đó cho phép ứng dụng này tiếp tục hoạt động tại Mỹ.

Các nhà phân tích cho rằng yêu cầu mới từ Mỹ về việc thay đổi quyền sở hữu sẽ lại bị Trung Quốc và các chủ sở hữu của TikTok phản đối.

Dù TikTok vẫn phổ biến ở Mỹ nhưng sự giám sát chính trị với ứng dụng này đã gia tăng trong bối cảnh lo ngại về bảo mật dữ liệu và mối liên hệ với chính quyền Trung Quốc.

Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ đã thông qua một dự luật vào đầu tháng 3, cho phép Tổng thống Joe Biden có quyền cấm ứng dụng TikTok trên toàn quốc nếu ông quyết định làm vậy.

ByteDance (sở hữu TikTok có trụ sở tại Bắc Kinh, thủ đô Trung Quốc) vẫn giữ im lặng trước động thái mới nhất của Mỹ nhằm buộc thay đổi quyền sở hữu.

TikTok không khả dụng ở Trung Quốc, nơi ứng dụng chị em Douyin của nó có hơn 600 triệu người dùng hoạt động hàng ngày. Ấn Độ đã cấm TikTok vào năm 2020 sau tranh chấp biên giới với Trung Quốc, viện dẫn luật cho phép chính phủ chặn các trang web và ứng dụng khi “chủ quyền và toàn vẹn” của đất nước bị đe dọa.

Giám đốc điều hành TikTok, Chew Shou Zi (người Singapore), dự kiến ​​sẽ làm chứng tại phiên điều trần của Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện vào ngày 23.3 tới trong nỗ lực xoa dịu mối lo ngại ngày càng tăng từ một số nhà làm luật Mỹ về bảo mật dữ liệu của ứng dụng và mối liên hệ với chính phủ Trung Quốc. Đây sẽ là lần đầu tiên Giám đốc điều hành TikTok xuất hiện ở một phiên điều trần của Quốc hội Mỹ và đối mặt với các chất vấn trước một ủy ban Quốc hội.

Vào năm 2020, khi ông Trump yêu cầu bán TikTok, ByteDance đã đàm phán một thỏa thuận bán cổ phần thiểu số trong TikTok Global cho các nhà đầu tư khác, với ByteDance giữ lại 80% cổ phần

Theo thỏa thuận đó (sau này bị hủy bỏ), ByteDance sẽ cho phép Oracle Corp, một nhà đầu tư tiềm năng, tiến hành kiểm tra bảo mật mã nguồn của TikTok nhưng sẽ không chuyển giao bất kỳ thuật toán hay công nghệ độc quyền nào cho công ty Mỹ này.

Hôm 27.2, Nhà Trắng đã cho các cơ quan chính phủ 30 ngày để đảm bảo rằng không có TikTok trên các thiết bị và hệ thống liên bang. Hơn 30 bang ở Mỹ đã cấm nhân viên sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính quyền sở hữu.

Bất kỳ lệnh cấm TikTok nào sẽ phải đối mặt với những rào cản pháp lý đáng kể và có thể gây ra hệ quả chính trị tiềm tàng, vì đây là ứng dụng phổ biến với hàng triệu thanh niên Mỹ.

Tuần trước, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mark Warner cho biết điều quan trọng là chính phủ Mỹ phải làm nhiều hơn nữa để làm rõ những gì họ tin là rủi ro an ninh quốc gia từ TikTok. “Chính phủ sẽ phải chứng minh rằng đây là một mối đe dọa như thế nào”, Mark Warner nói.

TikTok và CFIUS đàm phán hơn 2 năm về các yêu cầu bảo mật dữ liệu. TikTok nói đã chi hơn 1,5 tỉ USD cho các nỗ lực bảo mật dữ liệu nghiêm ngặt và bác bỏ các cáo buộc làm gián điệp.

Hôm 15.3, TikTok cho rằng “cách tốt nhất để giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia là bảo vệ hệ thống và dữ liệu người dùng của Mỹ một cách minh bạch với sự giám sát, kiểm tra và xác minh mạnh mẽ của bên thứ ba”.

Nhà Trắng cho biết ủng hộ luật do 12 Thượng nghị sĩ đưa ra hôm 7.3 nhằm trao cho chính quyền ông Biden quyền hạn mới để cấm ứng dụng TikTok và các công nghệ nước ngoài khác nếu chúng gây ra các mối đe dọa an ninh quốc gia. Sự ủng hộ thúc đẩy nỗ lực của nhiều nhà làm luật nhằm cấm ứng dụng chia sẻ video ngắn phổ biến thuộc sở hữu của tập đoàn ByteDance.

Dự luật cho phép Bộ Thương mại Mỹ có khả năng áp đặt các hạn chế đến việc cấm TikTok và các công nghệ khác có tiềm năng gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, theo lời của Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mark Warner, Chủ tịch Ủy ban Tình báo. Ông nói dự luật cũng sẽ áp dụng cho các công nghệ nước ngoài từ Trung Quốc, Nga, Triều Tiên, Iran, Venezuela và Cuba.

TikTok phản ứng khi cho biết: "Bất kỳ lệnh cấm nào của Mỹ với TikTok là lệnh cấm xuất khẩu văn hóa và giá trị của người Mỹ đến hơn 1 tỉ người sử dụng dịch vụ của chúng tôi trên toàn thế giới".

Dự luật sẽ yêu cầu Bộ trưởng Thương mại Mỹ - Gina Raimondo xác định và giải quyết các mối đe dọa từ nước ngoài với các sản phẩm cùng dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông.

Nhóm do Mark Warner và John Thune (Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa) dẫn đầu bao gồm các đảng viên Dân chủ Tammy Baldwin, Joe Manchin, Michael Bennett, Kirsten Gillibrand và Martin Heinrich cùng các đảng viên Cộng hòa Deb Fischer, Jerry Moran, Dan Sullivan, Susan Collins và Mitt Romney.

Mark Warner nói điều quan trọng là chính phủ phải thực hiện nhiều hơn để làm rõ những gì họ tin là rủi ro an ninh quốc gia với Mỹ từ việc sử dụng TikTok.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ - Jake Sullivan tán thành dự luật lưỡng đảng, nói rằng nó "sẽ tăng cường khả năng của chúng ta trong việc giải quyết các rủi ro riêng biệt do các giao dịch cá nhân gây ra và rủi ro hệ thống do một số loại giao dịch liên quan đến các quốc gia trong các lĩnh vực công nghệ nhạy cảm gây ra".

"Chúng tôi mong muốn tiếp tục làm việc với cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa về dự luật này, đồng thời kêu gọi Quốc hội hành động nhanh chóng để gửi nó tới bàn của Tổng thống", Jake Sullivan nói trong một tuyên bố.

Anh cấm TikTok trên thiết bị do chính phủ cấp

Hôm 16.3, Anh đã cấm sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ cấp, làm gia tăng căng thẳng giữa Anh và Trung Quốc.

Bộ trưởng Văn phòng Nội các Oliver Dowden cho biết lệnh cấm ứng dụng TikTok sẽ “có hiệu lực ngay lập tức” trên thiết bị chính phủ ở các cơ quan cấp bộ và không thuộc bộ. Lệnh này cũng cấm nhân viên chính phủ tải xuống các ứng dụng không được phê duyệt trước trên các thiết bị được cấp cho họ.

Oliver Dowden cho biết lệnh cấm sẽ không áp dụng cho các thiết bị cá nhân của nhân viên chính phủ cũng như công chúng nói chung.

“Đây là một động thái đề phòng. Chúng tôi biết rằng chính phủ đã hạn chế sử dụng TikTok, nhưng đó là cách vệ sinh kỹ thuật tốt. Với rủi ro cụ thể xung quanh các thiết bị của chính phủ, có thể chứa thông tin nhạy cảm, việc hạn chế sử dụng một số ứng dụng nhất định là điều cần thiết, đặc biệt là khi nói đến các ứng dụng có thể lưu trữ và truy cập một lượng lớn dữ liệu”, Oliver Dowden nói thêm.

Lệnh cấm được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Bộ trưởng An ninh Tom Tugendhat xác nhận ông đã yêu cầu Trung tâm Mạng An ninh Quốc gia Anh điều tra ứng dụng TikTok, đồng thời tuân theo các động thái tương tự của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU).

Có hơn 1 tỉ người dùng tích cực trên toàn cầu, TikTok chưa bình luận về chuyện trên.

Oliver Dowden nói rằng chính phủ sẽ đưa ra các miễn trừ hạn chế với việc sử dụng TikTok của nhân viên chính phủ khi cần thiết vì “lý do hoạt động” và sẽ chỉ được cấp bởi các nhóm bảo mật trong từng trường hợp cụ thể.

Quốc hội Anh đã đóng tài khoản TikTok vào tháng 8.2022 sau khi các nghị sĩ bày tỏ lo ngại về mối liên hệ của ứng dụng này với chính phủ Trung Quốc.

Ủy ban và Hội đồng châu Âu đều cấm nhân viên sử dụng TikTok vào tháng 2, nói rằng lệnh cấm là “biện pháp tạm thời và sẽ liên tục được xem xét”.

Canada và Đan Mạch cũng đã tìm cách xóa TikTok khỏi các thiết bị do chính phủ cấp.

TikTok trước đây đã thừa nhận rằng dữ liệu của người dùng châu Âu có thể truy cập được bên ngoài khối, kể cả ở Trung Quốc. Tuy nhiên, công ty đã tìm cách trấn an người dùng và chính quyền rằng dữ liệu cùng nội dung cá nhân không thể bị truy cập hoặc thao túng bởi chính phủ Trung Quốc.

Là một phần của đánh giá mối quan hệ hai nước, chính quyền Thủ tướng Anh - Rishi Sunak cho biết đang tìm cách thực hiện một cách tiếp cận nhiều sắc thái hơn với mối quan hệ với Trung Quốc bất chấp một nhóm những người có tiếng nói trong Đảng Bảo thủ của ông kêu gọi chính phủ coi Trung Quốc là đe dọa trực tiếp.

“Trung Quốc đặt ra một thách thức mang tính thời đại với loại trật tự quốc tế mà chúng ta muốn thấy, cả về mặt an ninh, giá trị và vì vậy cách tiếp cận của chúng ta phải phát triển”, Rishi Sunak nói trong lời mở đầu cho bài đánh giá tổng hợp hôm 13.3.

Ông nói: “Chúng tôi sẽ làm việc cùng các đối tác của mình để hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề như biến đổi khí hậu. Thế nhưng ở những nơi Đảng Cộng sản Trung Quốc cố gắng ép buộc hoặc tạo ra sự phụ thuộc, chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ với những người khác để đẩy lùi họ”.

Sơn Vân