Chuyến thăm của CEO ASML không thể xoa dịu nỗi đau cho ngành chip Trung Quốc

Ông Peter Wennink, Giám đốc điều hành ASML, đã gặp Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào hôm 28.3. Trung Quốc nói với Peter Wennink rằng muốn tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các công ty nước ngoài, nơi ASML có thể duy trì niềm tin và giúp đảm bảo sự ổn định của chuỗi sản xuất bán dẫn toàn cầu, theo một tuyên bố từ Bộ thương mại Trung Quốc.

Chuyến đi Trung Quốc của ông Peter Wennink không được chú ý nhiều và cuộc gặp với Bộ trưởng Vương Văn Đào là phần duy nhất được thông báo công khai trong chuyến thăm.

Peter Wennink không đưa ra bất kỳ bài phát biểu nào và không tham gia cuộc phỏng vấn nào của phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc. Điều này làm nổi bật sự nhạy cảm về vị trí ASML trong các kế hoạch phát triển chip của Trung Quốc.

Có trụ sở ở Hà Lan, ASML là nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip hàng đầu thế giới và công ty có vốn hóa thị trường lớn nhất châu Âu. ASML gần như độc quyền trong việc sản xuất các máy in thạch bản tiên tiến, cần thiết cho việc sản xuất các chip tiên tiến.

Chính phủ Hà Lan đã chặn ASML bán các máy móc tiên tiến nhất của mình cho khách hàng ở Trung Quốc, trong bối cảnh áp lực từ Mỹ muốn hạn chế Trung Quốc phát triển ngành chip vì lý do an ninh quốc gia.

Giọng điệu trong nhận xét của Vương Văn Đào nhẹ nhàng hơn so với Bộ Ngoại giao Trung Quốc vào đầu tháng 3, khi phát ngôn viên Mao Ninh cáo buộc chính phủ Hà Lan can thiệp vào trao đổi thương mại bình thường giữa các công ty hai nước. Điều này diễn ra khi Hà Lan tiếp tục hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn sang Trung Quốc vì lý do an ninh.

ASML từ chối bình luận về chuyến thăm Trung Quốc trong tuần này của ông Peter Wennink.

Theo trang SCMP, các nhà phân tích cho rằng chuyến đi của Peter Wennink không có khả năng thay đổi tình hình hiện tại.

He Hui, Giám đốc nghiên cứu chất bán dẫn của công ty tư vấn công nghệ độc lập Omdia, cho biết: “ASML coi Trung Quốc là một thị trường rất quan trọng ở châu Á và cùng với nhiều công ty châu Âu, họ muốn tập trung vào khía cạnh kinh doanh. Song trong môi trường hiện tại, ASML phải tìm ra một cách cân bằng hơn cho sự phát triển của mình ở Trung Quốc, đồng thời giảm tác động chính trị”.

Trung Quốc gần đây đã thu hút các giám đốc điều hành, nhà đầu tư nước ngoài trong nỗ lực khôi phục niềm tin sau khi kết thúc các biện pháp kiểm soát đại dịch và phong tỏa nghiêm ngặt. Tim Cook (Giám đốc điều hành Apple) và Lee Jae-yong (Chủ tịch Samsung Electronics) đều đã gặp gỡ các quan chức Trung Quốc trong tuần này tại Diễn đàn Phát triển Trung Quốc (CDF). Cả hai đều được đảm bảo rằng Trung Quốc vẫn vẫn mở cửa cho hợp tác quốc tế dù quan hệ với Mỹ đang xấu đi.

Hà Lan hiện xem xét các hạn chế hơn nữa với việc xuất khẩu công nghệ sản xuất chip sang Trung Quốc. Chính phủ nước này sẽ yêu cầu ASML phải xin giấy phép trước khi vận chuyển các hệ thống in khắc tia cực tím sâu (DUV) của mình sang quốc gia châu Á. Động thái đó càng làm ảnh hưởng hoạt động kinh doanh tại thị trường lớn thứ ba của ASML.

Cùng với hãng sản xuất bản in thạch bản Nikon và nhà cung cấp công cụ sản xuất chip Tokyo Electron Limited (đều ở Nhật Bản), ASML được cho là công ty quan trọng nhất với nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm hạn chế tham vọng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc.

Cả Nhật Bản và Hà Lan đã đồng ý với yêu cầu của Mỹ thực hiện các hạn chế với việc xuất khẩu các công cụ sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc. Tức giận vì điều này nhưng Bắc Kinh có rất ít lựa chọn để trả đũa.

Hôm 21.3, Tần Kiện, Đại sứ Trung Quốc tại Hà Lan, cảnh báo: “Hà Lan sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu chặn xuất khẩu thiết bị bán dẫn cao cấp sang Trung Quốc. Điều này sẽ không phải là không có hậu quả. Tôi không muốn suy đoán về các biện pháp đối phó, nhưng Trung Quốc sẽ không nuốt trôi điều này”.

Đại sứ Tần Kiện cho biết động thái trên sẽ “có hại cho Trung Quốc, có hại cho Hà Lan và thương mại thế giới, đồng thời sẽ có tác động tiêu cực đến quan hệ và hợp tác kinh tế giữa hai nước”.

Trong bức thư gửi các nhà làm luật Hà Lan, Bộ trưởng Thương mại Liesje Schreinemacher nói rằng lệnh cấm sẽ “ngăn hàng hóa Hà Lan góp phần vào mục đích sử dụng cuối không mong muốn, chẳng hạn như triển khai quân sự hoặc chế tạo vũ khí hủy diệt hàng loạt”.

Tần Kiện đã chỉ trích quan điểm này khi tuyên bố: “Đừng lạm dụng lý do an ninh. Công nghệ này không phải là quá tiên tiến; dành cho người tiêu dùng. Trung Quốc chưa bao giờ làm tổn hại đến lợi ích của châu Âu trong hàng trăm năm qua”.

Chính phủ Hà Lan dự kiến sẽ đưa ra nhiều hạn chế hơn trong mùa hè, trong khi Nhật Bản dự kiến sẽ thực hiện động thái tương tự vào tháng 4.

Theo trang SCMP, một nhà phân tích khác, yêu cầu giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề, cho biết ASML không thể ảnh hưởng quyết định của chính phủ Hà Lan quá nhiều. Người này nói thêm rằng Hà Lan thiếu “sự linh hoạt trong chiến lược” như Hàn Quốc để bảo vệ lợi ích các công ty của mình trong khi cố gắng điều hướng qua những thách thức ngoại giao đầy khó khăn giữa Trung Quốc và Mỹ.

ASML đã mở rộng nhanh chóng ở Trung Quốc vài năm qua, với đơn vị ở Trung Quốc đã thuê hơn 1.500 người vào tháng 6.2022 để hỗ trợ tăng trưởng nhanh hơn.

Năm ngoái, công ty Hà Lan đã bổ sung 200 nhân viên mới vào lực lượng lao động hiện tại là 1.400 người tại Trung Quốc, nơi có 14 văn phòng, 11 trung tâm kho bãi và hậu cần, hai cơ sở nghiên cứu và phát triển, một trung tâm đào tạo và một trung tâm bảo trì.

ASML đã bị cấm bán máy in thạch bản cực tím (EUV) tiên tiến nhất của mình cho Trung Quốc kể từ năm 2019. Hiện tại, ASML vẫn có thể giao máy DUV tương đối kém tiên tiến hơn cho khách hàng Trung Quốc nhưng điều này có thể thay đổi.

Doanh số bán máy DUV nhúng ArF (Argon Fluoride) chiếm 34% tổng doanh thu hệ thống của ASML là 15,4 tỉ euro (16,23 tỉ USD) vào năm 2022, so với 36% thị phần vào 2021. Trong khi đó, doanh số bán EUV của ASML chiếm 46% trên tổng doanh số bán hàng của hệ thống cả năm 2021 và 2022.

ArF là loại khí với phân tử gồm argon (Ar) và fluor (F), được sử dụng trong công nghệ sản xuất bán dẫn, đặc biệt là trong quá trình khắc chìm, để tạo ra các mạch trên các bề mặt của các thiết bị bán dẫn như vi mạch, màn hình hiển thị, cảm biến và các thành phần khác.

Sơn Vân