Elon Musk ca ngợi CEO không đại học vì vượt Jeff Bezos để phóng tên lửa lên quỹ đạo

“Thật ấn tượng khi họ đã xoay sở để lên được quỹ đạo”, Elon Musk nói với người viết tiểu sử và nhà báo Ashlee Vance trong cuộc trò chuyện qua điện thoại năm 2018 về công ty Rocket Lab có trụ sở tại bang California (Mỹ), theo đoạn trích đăng trên Bloomberg.

Theo cuốn sách có tựa đề When the Heavens Went on Sale của Ashlee Vance, Elon Musk nói: "Chuyện này khó khăn đấy. Bezos đã chi một đống tiền, nhưng ông ta vẫn chưa đạt được mục tiêu". Cuốn sách của Ashlee Vance tập trung vào các công ty kỹ thuật hàng không vũ trụ tư nhân tham gia vào cuộc đua vào không gian.

Giống như SpaceX, Rocket Lab đã có thể phóng tên lửa lên quỹ đạo Trái đất, điều mà công ty Blue Origin của Jeff Bezos chưa đạt được. Rocket Lab trị giá 1,84 tỉ USD, ra mắt công chúng vào năm 2021 thông qua việc sáp nhập với SPAC (công ty mua lại có mục đích đặc biệt), hiện niêm yết trên Nasdaq.

Thành tích lên được quỹ đạo thậm chí còn ấn tượng hơn khi so sánh Peter Beck (Giám đốc điều hành Rocket Lab) với Elon Musk và Jeff Bezos.

Đến từ miền nam New Zealand, Peter Beck không phải là tỷ phú và không học đại học. Trong cuốn sách, Peter Beck nói với Ashlee Vance rằng học đại học không phải là điều phù hợp với ông. Peter Beck tham gia vào việc chế tạo khuôn dập "vì nó khó".

Peter Beck làm việc tại một nhà sản xuất máy rửa bát và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm của chính phủ ngay từ khi mới vào nghề. Ông thành lập Rocket Lab vào năm 2006. Rocket Lab tuyên bố là công ty tư nhân đầu tiên hoàn thành một vụ phóng tên lửa thành công từ Nam bán cầu, với vụ phóng mang tên Atea-1 năm 2009.

Năm 2018, Rocket Lab lần đầu tiên phóng tên lửa lên quỹ đạo Trái đất. Công ty khởi nghiệp gần đây đã phóng loạt vệ tinh giám sát đầu tiên cho NASA (Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ). Vào tháng 3, Rocket Lab đã phóng tên lửa Electron thứ 35 chỉ một tuần sau khi phóng Electron thứ 34.

Blue Origin từng phóng tên lửa trước đây nhưng ở dưới quỹ đạo Trái đất, chỉ chạm tới rìa của không gian bên ngoài. Công ty được cho lên kế hoạch phóng tên lửa New Glenn có khả năng vào quỹ đạo Trái đất vào năm 2024.

Ashlee Vance viết: “Dù được biết đến với tính cách thẳng thắn nhưng Elon Musk không có nhiều điều để nói về Rocket Lab và người sáng lập của công ty trong cuộc điện thoại năm 2018. Tuy nhiên, Giám đốc điều hành Tesla nói rất nhiều về Jeff Bezos và Blue Origin trong nhiều năm qua, đôi khi là chế giễu và đôi khi là thân tình”.

Cuộc cạnh tranh không gian của Elon Musk và Jeff Bezos được cho là bắt đầu từ một bữa tối năm 2004, khi cả hai gặp nhau để thảo luận về cách muốn chế tạo tên lửa tái sử dụng.

“Tôi thực sự đã cố gắng hết sức để đưa ra lời khuyên bổ ích, nhưng ông ấy hầu như phớt lờ”, Elon Musk nói.

Kể từ đó, tham vọng không gian của Elon Musk và Jeff Bezos khiến họ xung đột, gồm cả vụ thuê bệ phóng tên lửa đẩy của NASA vào năm 2013 và bằng sáng chế cho tàu không người lái năm 2014.

Năm 2013, Blue Origin và United Launch Alliance đã đệ đơn phản đối chính thức sau khi SpaceX cố gắng sử dụng độc quyền bệ phóng của NASA. Elon Musk cho biết động thái này là một "chiến thuật ngăn chặn rởm" và nói rằng Blue Origin "chưa thành công trong việc tạo ra một tàu vũ trụ cận quỹ đạo đáng tin cậy dù đã dành hơn 10 năm để phát triển". NASA cuối cùng đã đứng về phía SpaceX.

Năm 2014, Blue Origin đã được cấp bằng sáng chế cho tàu bay không người lái, sử dụng để hạ cánh tên lửa đẩy. SpaceX đã kiến ​​nghị hủy bỏ hiệu lực bằng sáng chế vì điều đó có nghĩa là công ty của Elon Musk sẽ phải trả tiền để sử dụng công nghệ này. Một thẩm phán đứng về phía SpaceX và Blue Origin đã rút lại hầu hết các yêu cầu của bằng sáng chế.

Năm 2015, Jeff Bezos đã đăng tải video lên Twitter về một vụ hạ cánh bằng tên lửa có thể tái sử dụng, gọi đây là "vụ hạ cánh hiếm nhất trong các loài gấu". Trong một phản hồi gay gắt, Elon Musk nói rằng một tên lửa SpaceX đã thực hiện 6 chuyến bay dưới quỹ đạo 3 năm trước đó và "vẫn còn ở xung quanh đó".

Về phần mình, Jeff Bezos chế giễu tham vọng của Elon Musk về việc định cư trên sao Hỏa. Những người muốn sống trên hành tinh đỏ nên "đi trực tiếp trên đỉnh Everest trong một năm đầu tiên và xem bạn có thích nó không, bởi đó là một khu vườn thiên đường so với sao Hỏa", Jeff Bezos nói tại một bài giảng vào đầu năm 2019.

Năm 2020, Elon Musk dường như đã khen ngợi Jeff Bezos trong một cuộc phỏng vấn với tờ The New York Times nhưng cũng ngụ ý rằng đối thủ của mình đã quá già để đạt được tiến bộ trong việc du hành vũ trụ, dù hai ông trùm công nghệ chỉ cách nhau 7 tuổi.

Về Blue Origin, Elon Musk nói rằng "tốc độ phát triển quá chậm và số năm Jeff Bezos còn lại là không đủ, nhưng tôi vẫn vui vì ông đang làm những gì muốn với Blue Origin".

Vào tháng 4.2021, NASA đã chỉ định SpaceX là hãng nhận hợp đồng duy nhất trị giá 2,9 tỉ USD để chế tạo tàu đổ bộ Mặt trăng cho con người quay trở lại Mặt trăng lần đầu tiên sau hơn 50 năm.

Blue Origin đã đệ đơn kháng nghị dài 50 trang, gọi quyết định này là "thiếu sót" và sau đó đệ đơn kiện NASA, nhưng cuối cùng tòa án ra phán quyết chống lại Blue Origin.

Elon Musk sau đó đã châm biếm trên Twitter rằng Jeff Bezos từ chức Giám đốc điều hành Amazon vào tháng 7.2021 "để toàn thời gian theo đuổi một vụ kiện chống lại SpaceX".

Tuy nhiên, hai tỷ phú cũng có một số lời khen qua lại. Vào năm 2020, Jeff Bezos đã công khai viết trên Instagram rằng ông rất ấn tượng trước cuộc thử nghiệm tên lửa Starship của SpaceX.

"Bất cứ ai biết mức độ khó của việc này đều bị ấn tượng bởi bài kiểm tra Starship ngày nay. Xin chúc mừng đại gia đình @SpaceX. Tôi tin rằng họ sẽ sớm quay trở lại", Jeff Bezos viết.

Sau khi Blue Origin gửi một nhóm người, gồm cả William Shatner - nam diễn viên phim Star Trek, lên không gian vào năm 2021, Elon Musk viết rằng: "Xin chúc mừng, thật tuyệt khi đưa @WilliamShatner lên không gian".

Với những người yêu thích không gian, toàn bộ đoạn trích từ cuốn sách của Ashlee Vance thực sự đáng đọc. Nó cung cấp một cái nhìn sâu sắc vào câu chuyện thành lập và phát triển Rocket Lab của Peter Beck.

Sơn Vân