Nhân vật quyết định số phận chính trị của Tổng thống Erdogan

Hội đồng Bầu cử tối cao Thổ Nhĩ Kỳ ngày 15.5 tuyên bố trong cuộc bỏ phiếu vừa diễn ra, cả Tổng thống Erdogan lẫn đối thủ chính Kemal Kilicdaroglu đều không vượt qua mốc 50% phiếu bầu để giành chiến thắng. Cuộc đua vì vậy phải bước vào vòng hai.

Tổng thống Erdogan gây bất ngờ khi đạt 49.51% phiếu, đối thủ Kilicdaroglu có 44.88% phiếu. Chính trị gia Ogan xếp thứ ba với 5,17% phiếu – đủ sức khiến cuộc bỏ phiếu nghiêng về một trong hai ứng viên xếp trên. Nhân vật này sẽ có ảnh hưởng lớn đến sự kiện bầu cử quan trọng nhất lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại.

Hiện tại, chính trị gia Ogan vẫn tránh chọn phe. Ông nói với hãng tin Reuters rằng: “Chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến cử tri. Tuy nhiên chúng tôi đã nói rõ cuộc chiến chống khủng bố và gửi người tị nạn về nước là lằn ranh đỏ của chúng tôi”.

Giáo sư chính trị học Murat Somer (Đại học Koc) cho biết, chính trị gia Ogan quan trọng với cả Tổng thống Erdogan lẫn đối thủ Kilicdaroglu, nhưng đa số cử tri ủng hộ ông nghiêng về đương kim lãnh đạo hơn.

“Kilicdaroglu cần giải thích làm thế nào ông ấy có thể quản trị đất nước một cách ổn định với một quốc hội do đảng Công lý và Phát triển (AKP – đảng của Tổng thống Erdogan) kiểm soát, cũng như phải tìm cách để được chính trị gia Ogan thừa nhận”, theo giáo sư Somer.

Nhà phân tích Berkay Mandiraci (Nhóm Khủng hoảng quốc tế) cho rằng lợi thế đang nghiêng về Tổng thống Erdogan.

“Có rất ít thay đổi so với bầu cử năm 2018 bất chấp khó khăn kinh tế, đại dịch COVID-19 và thảm họa động đất”, Berkay Mandiraci nói. 

Chưa rõ chính trị gia Ogan sẽ đưa ra yêu cầu cụ thể gì để đổi lấy sự ủng hộ từ ông, nhưng những phát ngôn mà ông đưa ra trước đây có thể là chỉ dấu.

Cuối tuần qua, chính trị gia Ogan tuyên bố người theo Chủ nghĩa dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ và theo Chủ nghĩa Kemal (xây dựng thể chế cộng hòa) là nhân tố quyết định bỏ phiếu vòng hai.

Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) trung tả của chính trị gia Kilicdaroglu là lực lượng theo chủ nghĩa Kemal chính, do “cha đẻ” Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ Mustafa Kemal Ataturk lập nên. Vài năm qua, họ bớt cứng rắn hơn trong vấn về vai trò của tôn giáo cũng như với người Kurd. Ở bầu cử mới diễn ra CHP thành công thu hút nhiều người rời bỏ AKP chủ trương cứng rắn và được đảng Dân chủ Nhân dân (HDP) thân người Kurd ủng hộ.

Giáo sư Somer cho biết, chính trị gia Ogan chủ trương chống nhập cư, chống đảng Công nhân người Kurd (PKK) và xem việc HDP ủng hộ chính trị gia Kilicdaroglu là có vấn đề. Tuy nhiên, ông cũng phản đối Tổng thống Erdogan liên minh với đảng Hồi giáo Huda Par (có liên kết với lực lượng Hezbollah).

Từng được hỏi sẽ chọn ai giữa Tổng thống Erdogan với chính trị gia Kilicdaroglu vào tháng 3, chính trị gia Ogan thời điểm đó nói rằng đảng của mình sẽ xem xét lập trường, năng lực cũng như mối liên kết với khủng bố của từng ứng viên.

Chính trị gia Ogan bắt đầu sự nghiệp chính trị từ đảng Phong trào dân tộc chủ nghĩa (MHP). Ông là thành viên MHP trong 6 năm trước khi rút khỏi vì đảng ngày càng thân thiết với AKP.