Nghĩa vụ quân sự bắt buộc thành vấn đề nóng tại châu Âu

Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, chính sách nghĩa vụ quân sự bắt buộc dần biến mất ở lục địa già. Hầu hết quốc gia châu Âu đã bãi bỏ chính sách này.

Đức bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ năm 2011, nhưng nó có thể được khôi phục nếu quân đội nước này xác định cần tăng cường phòng thủ theo Luật Cơ bản.

Tình hình nhiều quốc gia châu Âu cũng tương tự. Chỉ 6 trong 29 thành viên NATO duy trì nghĩa vụ quân sự bắt buộc kể từ năm 1993 đến nay. Anh, Mỹ cùng Canada trong hơn 50 năm đều xây dựng quân đội chuyên nghiệp.

Tuy nhiên cuộc chiến tại Ukraine khiến chủ đề nghĩa vụ quân sự bắt buộc nóng trở lại. Không ít quốc gia nghĩ đến chuyện khôi phục nó, đồng thời tăng ngân sách quốc phòng.

Ukraine và Lithuania

Không lâu sau khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014, Ukraine tái áp dụng nghĩa vụ quân sự bắt buộc với nam giới 18 - 26 tuổi. Một năm sau Lithuania cũng khôi phục chế độ này với nam giới 18 - 25 tuổi.

Đến lúc chiến tranh nổ ra vào tháng 2.2022, chính phủ Ukraine ban hành luật quy định tất cả đàn ông khỏe mạnh trong độ tuổi từ 18 đến 60 phải thực hiện nghĩa vụ quân sự bắt buộc.

Latvia

Latvia là một trong 3 thành viên NATO (cùng Estonia và Phần Lan) có lãnh thổ giáp Nga. Estonia và Phần Lan chưa bao giờ bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc, trong khi đó Latvia đang chuẩn bị khôi phục.

Từ năm 2024, tất cả nam giới Latvia từ 18 đến 27 tuổi đều phải tham gia huấn luyện quân sự 11 tháng. Từ năm 2028, mỗi năm sẽ có 7.500 người được gọi nhập ngũ.

Romania 

Nỗ lực khôi phục từng thất bại vào năm 2015, nhưng mùa xuân vừa qua Thủ tướng Romania Nicolae Ciuca một lần nữa lên tiếng ủng hộ tái áp dụng nghĩa vụ quân sự bắt buộc.

Năm ngoái Bộ Quốc phòng Romania công bố dự thảo luật có quy định nếu ban bố tổng động viên, tất cả công dân trong độ tuổi nhập ngũ sống ở nước ngoài phải đăng ký thực hiện nghĩa vụ quân sự trong vòng 15 ngày.

Hà Lan và Thụy Điển

Quân đội Hà Lan hiện thiếu 9.000 người, chính phủ nước này cân nhắc tăng quân số bằng cách khôi phục nghĩa vụ quân sự bắt buộc như Thụy Điển từng làm từ năm 2018.

Thụy Điển bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc vào năm 2010, nhưng sau đó phải tái áp dụng vì không đủ người tình nguyện nhập ngũ. Giờ đây tất cả thanh niên 18 tuổi đều phải đăng ký thực hiện nghĩa vụ quân sự - một phần nhỏ sẽ được gọi nhập ngũ.

Na Uy và Đan Mạch

Kể từ năm 2016, tất cả thanh niên Na Uy 18 tuổi đều phải đăng ký thực hiện nghĩa vụ quân sự. Khoảng 9.000 trên tổng số 60.000 ứng viên mỗi năm được gọi nhập ngũ trong 19 tháng.

Đan Mạch cũng duy trì nghĩa vụ quân sự bắt buộc dù có đủ người tình nguyện nhập ngũ.

Pháp

Pháp đang tranh luận về một hình thức nghĩa vụ quân sự “nhẹ nhàng”. Tổng thống Emmanuel Macron năm 2019 giới thiệu cơ chế cho người trẻ tuổi tự nguyện phục vụ quân ngũ 1 tháng. Chính phủ hiện cân nhắc áp dụng nghĩa vụ bắt buộc với tất cả công dân Pháp trong độ tuổi 15 - 17.

Đức

Thủ tướng Đức Olaf Scholz từng bác đề xuất áp dụng nghĩa vụ quân sự bắt buộc của Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius. Nhưng nhiều chính trị gia khác kêu gọi đưa vấn đề này ra bàn luận một cách nghiêm túc.