Thực trạng người lao động đề nghị nhận BHXH một lần trên địa bàn tỉnh Quảng Bình

Nguyên nhân dẫn đến số người nhận BHXH 1 lần tăng là do tác động trực tiếp của đại dịch Covid-19 đến thị trường lao động, tình trạng người lao động mất việc làm, không có thu nhập gia tăng dẫn đến cuộc sống của người lao động gặp nhiều khó khăn nên với mong muốn thanh toán BHXH 1 lần để có một khoản tiền trang trải cuộc sống hiện tại. Ngoài ra, theo Bộ luật lao động 2019, tuổi hưởng lương hưu tăng lên; việc thiết kế chính sách BHXH hiện hành quy định điều kiện về thời gian đóng góp tối thiểu để được hưởng lương hưu dài dẫn đến giảm nổ lực tiếp tục tham gia BHXH của một bộ phận người lao động; điều kiện và thủ tục nhận BHXH 1 lần khá dễ dàng. Bên cạnh đó, nhiều người lao động chưa hiểu hết được về lợi ích của chính sách an sinh xã hội nên họ đã nhanh chóng tìm đến cái phao cứu sinh giải quyết khó khăn tức thời đó là thanh toán tiền BHXH 1 lần.

Tình trạng số người hưởng BHXH một lần đang có xu hướng gia tăng trên địa bàn tỉnh đặt ra những thách thức rất lớn đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội và việc thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW là “Từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ” và “hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân”. Việc người lao động nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc họ tự mình rời khỏi hệ thống BHXH, tự tước bỏ quyền được tham gia, thụ hưởng các chế độ BHXH, đặc biệt là các chế độ dài hạn như hưu trí, tử tuất.

Việc nhận BHXH một lần chỉ mang lại cho người lao động lợi ích trước mắt nhưng người lao động đã không lường hết được những nguy cơ sẽ đánh mất nhiều quyền lợi lâu dài của bản thân. Việc nhận BHXH một lần người lao động sẽ không còn cơ hội được hưởng lương hưu, không có nguồn thu nhập ổn định hàng tháng để đảm bảo cho cuộc sống khi về già. Và dẫn đến các hệ lụy thiệt thòi khác như:

Không được cấp thẻ BHYT miễn phí để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già, độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe. Vì người được hưởng hưu sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian được hưởng lương hưu.

Thân nhân của người lao động không được hưởng chế độ tử tuất khi không may người lao động qua đời. Bởi nếu được hưởng lương hưu, khi không may qua đời, người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời và thân nhân được hưởng chế độ trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần.

Khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là của để dành quý giá của chính bản thân người lao động, nó không mất đi mà ngược lại, được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng.

Người tham gia BHXH khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế (từ năm 2003 đến nay, Nhà nước đã điều chỉnh tăng lương hưu 17 lần, với mức tăng từ khoảng 7,5% đến 9,3% cho mỗi lần điều chỉnh, tùy theo nhóm đối tượng).

Khi người lao động nhận BHXH một lần, người lao động sẽ thiệt thòi rất nhiều, bởi chưa đến tuổi nghỉ hưu đã tiêu hết tiền dưỡng già. Đến khi về già, không được hưởng lương hưu, phải sống phụ thuộc vào con, cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có thẻ BHYT, họ còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám chữa bệnh chỉ sau một lần mắc bệnh, nằm viện thời gian dài, có thể phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội.

Bảo hiểm xã hội là chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Tham gia BHXH người lao động ở nước ta được hưởng rất nhiều quyền lợi gồm: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Những quyền lợi đó càng được nhân lên, đảm bảo hơn khi số tiền đóng góp vào quỹ BHXH của người lao động có một phần lớn của đơn vị sử dụng lao động và mức đóng, mức hưởng đều được điều chỉnh tăng tương ứng với chỉ số giá tiêu dùng từng năm (CPI) theo quy định của Chính phủ được công bố tại năm mà người tham gia hưởng chế độ. Có nghĩa là số tiền người lao động đóng vào quỹ BHXH sẽ luôn được bảo toàn và tăng trưởng về giá trị. Do đó, lương hưu nhận từ BHXH luôn là nguồn thu nhập cơ bản, quan trọng với mọi người cao tuổi ở mọi quốc gia. Từ những lợi ích, sự bảo đảm, an toàn của chính sách BHXH, tôi mong rằng người lao động và người dân hãy luôn tin tưởng và lựa chọn tham gia BHXH và không nên nhận BHXH 1 lần.

Trong trường hợp, với những khó khăn trước mắt (do mất việc làm, giảm sút thu nhập gây nên) người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện (mọi người tham gia BHXH tự nguyện đều được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí) để có cơ hội hưởng lương hưu, khi hưởng lương hưu được hưởng rất nhiều quyền lợi và thực tế đã cho thấy, chính lương hưu mới là chỗ dựa vững chắc cho người lao động khi về già, khi không còn khả năng để lao động tạo thu nhập.

Hạ Vĩ