Bộ Y tế: Nhóm 'Bông Hồng Đen' lấy máu học sinh xét nghiệm là phù hợp với chủ trương

Cục phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) đã nhấn mạnh như thế về việc nhóm “Bông Hồng Đen - Cầu Vồng Đen”(BHĐ) tự ý lấy máu học sinh xét nghiệm tại Trường THCS ở phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn, TP.Hải Phòng.

Nhóm “BHĐ” đang thực hiện dự án tại Hải Phòng

Ngày 22.8, Cục phòng, chống HIV/AIDS đã thông tin chính thức về nhóm BHĐ triển khai xét nghiệm HIV cho học sinh tại quận Đồ Sơn, TP.Hải Phòng.

Theo Cục phòng, chống HIV/AIDS, nhóm BHĐ là một nhóm tự lực được hình thành trên cơ sở của các thành viên tự nguyện tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8.2011. Hiện nhóm BHĐ có 5 thành viên, trong đó có một thành viên đã tham gia lớp tập huấn về Tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng.

Nhóm BHĐ đang triển khai hoạt động của dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam” tại phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn, TP.Hải Phòng theo Thỏa thuận hợp tác số 53-12/2022/HĐTN-SCDI ngày 30.12.2022 của Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) – đơn vị Chủ dự án và nhóm BHĐ.

Dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam” (gọi tắt là Dự án) do SCDI triển khai với nguồn tài trợ từ Tổ chức Expertise France của Pháp. Dự án đã được Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phê duyệt tại Quyết định số 1379/QĐ-LHHVN ngày 16.12.2020 triển khai tại 7 tỉnh, thành phố trong đó có Hải Phòng.

Ngoài ra, nhóm BHĐ còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét tài trợ giai đoạn 2021-2023.

Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết, các hoạt động của nhóm BHĐ liên quan đến Dự án gồm: tiếp cận và can thiệp khách hàng là người sử dụng ma túy trong độ tuổi từ 16 đến 24; tư vấn và xét nghiệm HIV cho khách hàng; thực hiện các bảng hỏi phỏng vấn ngắn (thông tin cơ bản về hành vi nguy cơ và đánh giá kiến thức về ma túy, sức khỏe tâm thần). 

Nhóm này còn thực hiện chuyển gửi khách hàng của dự án nhận hỗ trợ theo từng gói can thiệp phù hợp nhu cầu của khách hàng (khám và điều trị các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (STIs), điều trị methadone, xét nghiệm HIV định kỳ, xét nghiệm và điều trị viêm gan C, lao, sức khỏe tâm thần... ); truyền thông nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin về giảm hại ma túy, STIs, HIV, các kỹ năng dự phòng ma túy cho khách hàng.

Ngoài ra, nhóm BHĐ còn có các hoạt động liên quan đến Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu tài trợ giai đoạn 2021 - 2023  gồm: Tiếp cận khách hàng nhóm có hành vi nguy cơ cao như người quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người bán dâm, người tiêm chích ma túy để truyền thông về kiến thức và dịch vụ HIV/AIDS; xét nghiệm HIV tại cộng đồng hoặc cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm; giới thiệu khách hàng xét nghiệm HIV âm tính đến các dịch vụ dự phòng như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP); hỗ trợ người xét nghiệm sàng lọc HIV có phản ứng đi làm xét nghiệm khẳng định HIV dương tính tại cơ sở y tế, chuyển gửi người nhiễm HIV đến cơ sở điều trị ARV, hỗ trợ khách hàng tuân thủ điều trị ARV và PrEP.

Về việc triển khai xét nghiệm HIV tại cộng đồng liên quan đến Dự án, Cục phòng, chống HIV/AIDS, cho biết từ ngày 1.1.2023 đến ngày 18.8.2023 đã có 204 người được tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV và tất cả đều có kết quả xét nghiệm âm tính.

Kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV được nhóm BHĐ thực hiện là sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh lấy máu đầu ngón tay. Đây là kỹ thuật đơn giản, sử dụng kim chích máu đầu ngón tay dùng 1 lần (thiết kế dùng 1 lần, khi đã sử dụng thì kim thụt vào trong và không tái sử dụng được) để chích nhẹ đầu ngón tay, sau đó nặn lấy 1 giọt máu để làm xét nghiệm tương tự như xét nghiệm theo dõi đường huyết.

Bên cạnh đó, nhóm còn sử dụng sinh phẩm tự xét nghiệm bằng dịch miệng. Đây kỹ thuật sử dụng dịch miệng để làm xét nghiệm sàng lọc HIV.

Hai kỹ thuật xét nghiệm trên đã được Tổ chức Y tế thế khuyến nghị làm xét nghiệm tại cộng đồng, bao gồm xét nghiệm không chuyên và tự xét nghiệm. Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn xét nghiệm xét nghiệm tại cộng đồng và Hướng dẫn các kỹ thuật xét nghiệm HIV, trong đó cho phép sử dụng hai kỹ thuật này được làm xét nghiệm sàng tại cộng đồng, do đơn giản dễ thực hiện và đảm bảo không gây lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm từ người xét nghiệm sang người được xét nghiệm.

Về thông tin trả tiền người được làm xét nghiệm, Cục phòng, chống HIV/AIDS, cho biết, trong kế hoạch hoạt động được nhà tài trợ đồng ý có hỗ trợ chi trả cho người tham gia nhận dịch vụ tư vấn xét nghiệm là 100.000 đồng. Đây là tiền hỗ trợ đi lại và chi trả 25.000 đồng khi giới thiệu một người khác tham gia. Do đó, việc nhóm chi trả cho người tham gia xét nghiệm đúng với đề cương của Dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Thực hiện đúng chủ trương và các quy định pháp luật

Theo Cục phòng, chống HIV/AIDS, nhóm BHĐ đã thực hiện đúng chủ trương và các quy định pháp luật về triển khai xét nghiệm HIV tại cộng đồng. “Xét trên các thông tin đại chúng và báo cáo cơ quan liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS thấy rằng việc nhóm BHĐ triển khai cung cấp một số dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng là phù hợp với chủ trương đã nêu tại Chiến lược quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV từ người xét nghiệm HIV sang người được xét nghiệm HIV”, thông tin của Cục Phòng, chống HIV/AIDS nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã thống nhất kiến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng tạm dừng hoạt động của nhóm này để thu thập thông tin xác minh sự việc xảy ra vừa qua.

Cục Phòng, chống HIV/AIDS đề nghị Sở Y tế và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, quy trình chuyên môn, xét nghiệm đúng đối tượng có hành vi nguy cơ trên nguyên tắc tự nguyện.

Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng tư vấn cho các gia đình, phụ huynh và các cháu đã được xét nghiệm tại nhóm BHĐ để cung cấp thêm các thông tin HIV và các vấn đề gia đình đang quan tâm, lo lắng.

Trung tâm SCDI rà soát các quy trình của dự án để đảm bảo việc kiểm soát các tổ chức cộng đồng thực hiện đúng các hướng dẫn của Dự án và các quy định chuyên môn đối với hoạt động tại cộng đồng; phối hợp với cơ quan y tế địa phương để đảm bảo việc thực hiện dự án đúng với quy định hiện hành.

Tăng cường truyền thông, quảng bá các dịch vụ để mọi người hiểu sự cần thiết và ý nghĩa của các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS được cung cấp tại cộng đồng.

Hồ Quang