Vợ chồng Mark Zuckerberg xây dựng hệ thống máy tính giúp loại bỏ bệnh tật ở con người

Vợ chồng Mark Zuckerberg dự định phát triển một hệ thống máy tính mà các nhà nghiên cứu có thể sử dụng với trí tuệ nhân tạo (AI) để lưu trữ dữ liệu về tế bào và dự đoán cách chúng hoạt động khi bị bệnh. Priscilla Chan và Mark Zuckerberg tuyên bố dữ liệu này có thể được thực hiện những khám phá mới giúp loại bỏ hoàn toàn bệnh tật ở người.

Anne Carpenter, người sử dụng điện toán để phát triển dược phẩm tại Viện Broad của Đại học Harvard và MIT, nói với trang Insider: “Tôi luôn vui mừng khi thấy nhiều sức mạnh tính toán hơn dành cho các nhà sinh học. Vì vậy, tôi rất phấn khích khi biết tin này”.

Bà nói rằng mặc dù điều đó có vẻ đầy hứa hẹn nhưng dự án vẫn đang ở giai đoạn đầu.

"Họ không thông báo kiểu như 'Chúng tôi đã tạo ra một mô hình có thể làm được một việc cụ thể'. Thay vào đó, họ nói 'Chúng tôi đang có kế hoạch tạo ra một nguồn tài nguyên sẵn có cho các nhà sinh học để tạo ra các mô hình mới'", Anne Carpenter lý giải.

Chan Zuckerberg Initiative, công ty trách nhiệm hữu hạn của Priscilla Chan và Mark Zuckerberg, nói dự định sẽ có sản phẩm hoạt động vào năm 2024. Công ty cũng từ chối tiết lộ cho trang The Register số tiền mà họ sẽ phải chi trả để sản xuất sản phẩm này.

The Register đưa tin đây có thể là một khoản chi phí khổng lồ vì các bộ phận máy tính mà Chan Zuckerberg Initiative muốn sử dụng đang có nhu cầu cao và nguồn cung thấp.

Hệ thống máy tính hoạt động thế nào?

Chan Zuckerberg Initiative cho biết có kế hoạch chế tạo một hệ thống máy tính gồm 1.000 bộ xử lý đồ họa (GPU), được thiết kế để xử lý hình ảnh. Những GPU này có thể phân tích trực quan cả tế bào khỏe mạnh và tế bào bị bệnh từ cơ sở dữ liệu.

Sau đó, công ty muốn cung cấp công cụ này cho công chúng để các nhà nghiên cứu có thể sử dụng nó nhằm thực hiện những khám phá mới. Đây là lý do tại sao Anne Carpenter rất hào hứng với đề xuất của vợ chồng Mark Zuckerberg.

Bà cho biết các phòng thí nghiệm trên khắp nước Mỹ không có quyền tiếp cận bình đẳng với sức mạnh tính toán cho nghiên cứu công nghệ sinh học.

Về cơ bản, Anne Carpenter nói nếu đề xuất này là chính xác thì sẽ giúp tạo sân chơi bình đẳng cho các nhà nghiên cứu đang sử dụng AI để tìm kiếm phương pháp trị liệu mới.

AI đang cách mạng hóa việc chăm sóc sức khỏe như thế nào?

Kể từ khi được thành lập vào năm 2015, Chan Zuckerberg Initiative chủ yếu tài trợ cho các dự án giáo dục và cộng đồng địa phương ở thành phố San Francisco (Mỹ). Thế nhưng, các công ty khác của Mark Zuckerberg từng thâm nhập vào lĩnh vực công nghệ sinh học.

Meta Platforms đã sản xuất một công cụ AI vào năm 2022 có tên ESMFold, được tạo ra bằng các kỹ thuật xử lý AI tương tự mà Mark Zuckerberg và Priscilla Chan cho rằng có thể được sử dụng trên cơ sở dữ liệu mới của họ.

ESMFold về cơ bản là phiên bản nhanh hơn của chương trình AlphaFold, mà Forbes gọi là “thành tựu quan trọng nhất trong AI” vì giải quyết một vấn đề khoa học kéo dài hàng thập kỷ về cách dự đoán hiệu quả hình dạng của protein bằng AI.

AI được cung cấp dữ liệu về các protein và axit amin tạo ra chúng. Bằng cách đào tạo mô hình về cách tạo ra các protein đã biết, máy tính có thể dự đoán các protein khác chưa biết trước có cấu trúc như thế nào.

Chris Bahl, nhà khoa học trưởng tại công ty AI Proteins, nói với trang Insider: “AlphaFold đã khơi dậy một làn sóng đổi mới bằng cách cho mọi người thấy những gì có thể làm được”.

Chương trình đằng sau AlphaFold được gọi là mô hình ngôn ngữ lớn và đây chính là loại chương trình mà Chan Zuckerberg Initiative hy vọng có thể được sử dụng với đề xuất mới của mình.

Mô hình ngôn ngữ lớn là các công cụ AI được đào tạo trên các bộ dữ liệu lớn có sẵn trực tuyến. Đây cũng là nền tảng hỗ trợ ChatGPT hoạt động.

Jeff MacGregor, Phó chủ tịch truyền thông tại Chan Zuckerberg Initiative, nói với trang Engadget: “Mô hình ngôn ngữ lớn đã thực hiện một công việc ấn tượng trong việc giúp chúng tôi hiểu cấu trúc protein và chúng tôi nghĩ rằng nó cũng sẽ tuyệt vời không kém trong việc giúp hiểu các cấu trúc phức tạp hơn như tế bào”.

Hồi tháng 9.2016, Mark Zuckerberg và Priscilla Chan từng thông báo đầu tư 3 tỉ USD để lập quỹ nghiên cứu y khoa nhằm chữa tất cả bệnh tật trước năm 2100.

Vợ chồng Mark Zuckerberg cho biết mục đích cuối cùng của họ là "chữa trị, ngăn chặn và quản lý tất cả bệnh tật vào cuối thế kỷ này".

Quỹ này sẽ được đóng góp bởi Chan Zuckerberg Initiative.

Mark Zuckerberg thông tin về 3 nguyên tắc trong quỹ đầu tư lần này của vợ chồng ông là giúp các nhà khoa học và kỹ sư xích lại gần nhau hơn; xây dựng công cụ và công nghệ để tiến xa hơn trong nghiên cứu y khoa; phát triển để gây quỹ nhiều hơn trong lãnh vực khoa học trên khắp thế giới.

Priscilla Chan cũng cho biết vợ chồng bà đã ủy thác 600 triệu USD để thành lập một trung tâm nghiên cứu mới gọi là Biohub để đưa các kỹ sư, nhà khoa học máy tính, nhà sinh học, nhà hóa học và những người đi tiên phong trong việc tìm kiếm những phát minh mới trong khoa học lại gần nhau hơn.

Nhiều hãng công nghệ lớn đã chuyển hướng sự chú ý của họ vào lĩnh vực y tế.

Microsoft tuyên bố có ý định giải quyết bệnh ung thư bằng cách sử dụng các thiết bị thông minh nhân tạo.

Đơn vị DeepMind của Google đang làm việc với NHS (Dịch vụ y tế quốc gia Anh) để tìm cách dùng máy vi tính đưa ra các chẩn đoán bệnh ngày càng chính xác hơn.

IBM và MIT cũng tuyên bố phát triển hệ thống dựa trên Al có thể giúp các nhà lâm sàng học cải thiện việc chăm sóc sức khỏe cho người già và các bệnh nhân tàn tật.

Sơn Vân