Biến đổi khí hậu khiến loài người thiệt hại bao nhiêu tiền?

Theo một nghiên cứu được công bố hôm thứ Ba, biến đổi khí hậu do con người gây ra đã khiến xác suất các đợt nắng nóng ngay giữa mùa đông ở Nam Mỹ cao gấp 100 lần.

Nhiệt độ nóng lên toàn cầu là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng thời tiết cực đoan hâm nóng phần lớn lục địa Nam Mỹ trong hầu hết tháng 8 và 9. Nhiệt độ ỏ đây đã tăng tới 4,3 độ C. Trên khắp phần lớn Brazil, Paraguay, Bolivia và Argentina, nhiệt độ tăng vọt trên 40°C vào cuối mùa đông và kéo dài đến mùa xuân.

Nghiên cứu của nhóm khoa học World Weather Attribution cho biết ít nhất 4 trường hợp tử vong liên quan đến nắng nóng đã được báo cáo ở Sao Paulo (thành phố lớn nhất Nam Mỹ), nhưng số người chết thực sự có thể phải mất vài tháng mới xác định được sau khi có giấy chứng tử.

Nắng nóng có thể nguy hiểm hơn vào mùa xuân

Julie Arrighi, đồng tác giả nghiên cứu và là Giám đốc tổ chức phi lợi nhuận Trung tâm Khí hậu Trăng lưỡi liềm Đỏ, cho biết: "Nhiệt độ nguy hiểm chết người, đặc biệt là vào mùa xuân, trước khi con người kịp thích nghi với nó. Nhiệt độ trên 40°C vào đầu mùa xuân là cực kỳ khắc nghiệt". Hàng chục nhà nghiên cứu từ các trường đại học và cơ quan khí tượng trên khắp thế giới đã thực hiện nghiên cứu này.

Tuần trước, Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus của Liên minh châu Âu cho biết năm nay đang trên đà trở thành năm nóng nhất thế giới từng được ghi nhận. Các đợt nắng nóng mùa hè được ghi nhận ở Bắc bán cầu - gồm Mỹ, châu Âu và Trung Quốc - sẽ là tác nhân chính góp phần vào kỷ lục đó.

Tuy nhiên, theo Gareth Redmond-King, chuyên gia khí hậu tại Cơ quan khảo sát Khí hậu và Năng lượng ở London, điều đáng chú ý hơn cả là Nam Mỹ lại có nhiệt độ cực đoan như vậy vào mùa đông.

Điều gì đằng sau thời tiết cực đoan ở Nam Mỹ?

Nghiên cứu cho biết, sự khởi đầu của hiện tượng khí hậu El Nino trong năm nay cũng góp phần đẩy nhiệt độ lên cao hơn, nhưng chỉ là một yếu tố nhỏ so với biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu cảnh báo rằng nếu hiện tượng nóng lên toàn cầu đạt mức nóng hơn 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, các đợt nắng nóng tương tự trong khu vực Nam Mỹ được dự đoán sẽ xảy ra cứ 5 hoặc 6 năm một lần.

Vào tháng trước, Liên Hợp Quốc đã cảnh báo rằng các quốc gia chưa thực hiện đủ nỗ lực để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và các mục tiêu khí hậu quốc gia hiện tại khiến thế giới có xu hướng ấm lên thêm 2,5°C (thay vì mục tiêu không để nhiệt độ vượt quá 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp).

Tại Amazon của Brazil, nắng nóng đi kèm với hạn hán nghiêm trọng khiến cá chết hàng loạt, gây ô nhiễm, nguồn nước không thể uống được và người dân bản địa phải yêu cầu chính phủ ban bố tình trạng khẩn cấp về khí hậu.

Trong khi đó, Argentina đang phải đối mặt với nạn cháy rừng do nắng nóng dữ dội và gió mạnh. Hàng chục người đã được sơ tán khỏi nhà khi lính cứu hỏa nỗ lực kiểm soát đám cháy ở tỉnh miền Trung Córdoba.

Thiệt hại quy ra tiền

Một nghiên cứu gần đây đã ước tính rằng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu gây ra đã gây thiệt hại khoảng 143 tỉ USD mỗi năm, tương đương 16 triệu USD mỗi giờ, từ năm 2000 đến năm 2019.

Để tìm ra con số này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu thiên tai quốc tế của Tổ chức Khí tượng Thế giới, nơi đã ghi nhận tổn thất do thời tiết cực đoan tăng gấp 7 lần kể từ những năm 1970. Bằng cách sử dụng phương pháp Phân bổ sự kiện cực đoan, các nhà nghiên cứu có thể xem xét tác động trực tiếp của khí thải do con người gây ra đối với các hiện tượng thời tiết khi đưa ra ước tính chi phí.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, tập trung vào những thiệt hại trực tiếp do những sự kiện này gây ra, chẳng hạn như hạ tầng bị phá hủy hoặc mùa màng bị thất thu. Các yếu tố gián tiếp như tổn thất từ kinh doanh hoặc thất nghiệp tạm thời ở khu vực bị ảnh hưởng không được đưa vào, cho thấy nếu có tính đến các yếu tố này thì tổn thất sẽ còn cao hơn.

Trong số 185 hiện tượng thời tiết được phân tích, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng 64% thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra có thể là do bão, 16% do nắng nóng, 10% do lũ lụt và hạn hán và 2% do cháy rừng. 

G20 phải chia sẻ gánh nặng cho các nước nghèo

Trong hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc COP27 vào năm 2022, các quốc gia đã thành lập Quỹ Tổn thất và Thiệt hại để viện trợ cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu.

Các nước G20 chịu trách nhiệm về phần lớn lượng khí thải toàn cầu, nhưng các nước đang phát triển lại chịu phần lớn thiệt hại. Trong khi đó, nghiên cứu của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) cho thấy hỗ trợ tài chính giúp các nước có thu nhập thấp và trung bình chịu thiệt hại hiện thấp hơn nhu cầu ước tính từ 5 đến 10 lần và cần phải chi 300 tỉ USD mỗi năm vào năm 2030 để bù đắp tổn thất.

Một số ước tính chi phí liên quan đến biến đổi khí hậu đã được thực hiện trong những năm gần đây, sử dụng các phương pháp tính toán khác nhau. Trong khi gần như tất cả đều tiết lộ tổn thất kinh tế cao đáng kinh ngạc do khủng hoảng khí hậu, các ước tính cũng chỉ ra những cách chuyển đầu tư sang các dự án năng lượng tái tạo và bền vững cũng như hỗ trợ kinh tế cho các nước thu nhập thấp và trung bình có thể giúp đảo ngược xu hướng này.

>>  Vì sao Bill Gates và nhiều nhà khoa học phản đối việc ồ ạt trồng cây gây rừng?

Anh Tú