Ấn Độ cáo buộc Vivo vi phạm visa, chuyển gần 13 tỉ USD ra nước ngoài để trốn thuế

Tuyên bố đó được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước gia tăng về các hoạt động kinh doanh của các công ty Trung Quốc. Trước đó, Ấn Độ thắt chặt việc đầu tư đến nước này và cấm hàng trăm ứng dụng Trung Quốc sau các cuộc đụng độ ở biên giới vào năm 2020 khiến 20 binh sĩ Ấn Độ cùng 4 binh sĩ Trung Quốc thiệt mạng.

Các cáo buộc của Cục Thực thi pháp luật (cơ quan chống tội phạm tài chính), được trình bày chi tiết hôm 11.10 trong một hồ sơ tòa án không công khai, sau vụ Ấn Độ bắt giữ Guanwen Kuang - lãnh đạo Vivo trong một cuộc điều tra rửa tiền được tiến hành vào năm 2022 với hãng smartphone lớn thứ hai ở Ấn Độ.

Trong hồ sơ dài 32 trang, Cục Thực thi pháp luật Ấn Độ cho biết ít nhất 30 cá nhân Trung Quốc vào Ấn Độ bằng thị thực kinh doanh và làm nhân viên Vivo, nhưng mẫu đơn đăng ký của họ “không bao giờ tiết lộ” làm cho công ty Trung Quốc này.

“Nhiều công dân Trung Quốc đã đi du lịch khắp Ấn Độ, gồm cả những địa điểm nhạy cảm ở Jammu, Kashmir và Ladakh, vi phạm trắng trợn các điều kiện thị thực của Ấn Độ”, Cục Thực thi pháp luật Ấn Độ tiết lộ thêm và lần đầu tiên làm sáng tỏ những cáo buộc phạm tội.

Cơ quan này cho biết trong hồ sơ: “Nhiều nhân viên của các công ty thuộc tập đoàn Vivo đã làm việc ở Ấn Độ mà không có thị thực thích hợp. Họ đã che giấu thông tin liên quan đến chủ lao động của mình trong đơn xin thị thực và lừa dối đại sứ quán hoặc cơ quan đại diện Ấn Độ ở Trung Quốc”.

Khi được đề nghị bình luận, Vivo nhắc lại tuyên bố từ đầu tuần rằng vụ bắt giữ lãnh đạo công ty "làm chúng tôi lo ngại sâu sắc", đồng thời nói thêm rằng vẫn "cam kết tuân thủ pháp luật".

“Vivo tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc đạo đức của mình và luôn cam kết tuân thủ pháp luật. Vụ bắt giữ gần đây khiến chúng tôi lo ngại sâu sắc. Chúng tôi sẽ thực hiện tất cả các lựa chọn pháp lý có sẵn”, công ty có trụ sở tại thành phố Đông Hoản (Trung Quốc) chia sẻ với trang SCMP hôm 11.10.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong tuần này cho biết đang theo dõi chặt chẽ vụ việc, nhưng không trả lời câu hỏi của Reuters.

Đại sứ quán Ấn Độ tại Bắc Kinh và Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng không phản hồi.

Trong tranh chấp biên giới kéo dài hàng thập kỷ, cả Ấn Độ và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền với những vùng đất rộng lớn do bên kia kiểm soát ở phía tây dãy Himalaya.

Ấn Độ cấm người nước ngoài vào hoặc lưu trú tại các khu vực Ladakh và một phần Jammu cùng Kashmir mà nước này chỉ định là "được bảo vệ", trừ khi họ có giấy phép của chính quyền - tách biệt với thị thực.

Năm ngoái, Cục Thực thi pháp luật Ấn Độ đã đột kích 48 địa điểm có liên quan đến Vivo và các cộng sự của hãng này trong cuộc điều tra rửa tiền. Cục này cáo buộc Vivo chuyển tiền bất hợp pháp sang Trung Quốc để trốn thuế Ấn Độ thông qua các công ty mà họ gián tiếp kiểm soát.

Hồ sơ tòa án tuần này cho biết 1,07 ngàn tỉ rupee (khoảng 12,87 tỉ USD) đã được Vivo chuyển ra bên ngoài Ấn Độ cho một số công ty thương mại do hãng kiểm soát, mà Cục Thực thi Ấn Độ gọi là "lớp che đậy" nhằm tránh sự chú ý của chính phủ.

"Trong các báo cáo theo quy định từ năm 2014-2015 đến 2019-2020 không thể thấy bất kỳ lợi nhuận nào và không có thuế thu nhập nào được nộp, nhưng một số tiền lớn đã được chuyển ra khỏi Ấn Độ", Cơ quan chống tội phạm tài chính Ấn Độ cho biết thêm.

Vào tháng 7.2022, cơ quan này ước tính Vivo đã chuyển 624,7 tỉ rupee (khoảng 7,5 tỉ USD) chủ yếu sang Trung Quốc.

Chính quyền Ấn Độ đã đột kích hàng chục văn phòng của Vivo vào tháng 7.2022 vì nghi ngờ rửa tiền, sau những hành động tương tự để điều tra các công ty Trung Quốc là Xiaomi và Huawei.

Tháng 12.2022, đơn vị tình báo thuế thu nhập, thuộc Bộ Tài chính của Ấn Độ đã tịch thu khoảng 27.000 smartphone Vivo trị giá gần 15 triệu USD tại sân bay New Delhi, ngăn cản công ty con ở Ấn Độ của công ty này xuất khẩu thiết bị sang các thị trường lân cận, theo bản tin của Bloomberg thời điểm đó.

Theo công ty nghiên cứu thị trường Counterpoint, Vivo là nhà cung cấp smartphone lớn thứ 5 thế giới về doanh số trong quý 2/2023. Tại Ấn Độ, Vivo đứng thứ hai trong quý 2/2023 với 17% thị phần, xếp sau Samsung Electronics (18% thị phần) và đứng trước Xiaomi (15% thị phần).

Xiaomi, đối thủ của Vivo, cũng đang tham gia vào cuộc chiến pháp lý với chính quyền Ấn Độ để lấy lại hơn 55,5 tỉ rupee (676 triệu USD) tiền bị tịch thu từ công ty con ở địa phương vào tháng 4.2022 vì cáo buộc vi phạm quy định giao dịch ngoại hối.

Cục Thực thi pháp luật Ấn Độ cáo buộc Xiaomi ở quốc gia Nam Á thực hiện các khoản thanh toán chuyển tiền đáng ngờ trong nhiều năm cho 3 tổ chức có trụ sở ở nước ngoài. Tòa án tối cao Ấn Độ vào tháng 4 đã bác bỏ yêu cầu từ Xiaomi khi họ kiện đòi chính phủ Ấn Độ trả lại số tiền bị tịch thu.

Các nhà sản xuất smartphone đang phải đối mặt với những trở ngại hơn nữa ở Ấn Độ sau khi nước này đề xuất vào đầu năm nay các quy định mới buộc họ phải cung cấp cho người dùng tùy chọn xóa ứng dụng được cài đặt sẵn. Những quy định đó cũng yêu cầu mọi bản cập nhật hệ điều hành lớn đều phải được chính phủ Ấn Độ kiểm duyệt trước khi phát hành tới người tiêu dùng.

Hồi tháng 6, tờ The Economic Times cho biết chính phủ Ấn Độ đã yêu cầu các nhà sản xuất ĐTDĐ Trung Quốc tại nước này, bao gồm Xiaomi, Oppo, Realme và Vivo bổ nhiệm người địa phương vào các vị trí quan trọng của công ty, như giám đốc điều hành, vận hành, tài chính và kỹ thuật.

Các công ty Trung Quốc cũng được yêu cầu lựa chọn nhà sản xuất theo hợp đồng của Ấn Độ và nhà phân phối địa phương. Động thái diễn ra sau khi Xiaomi nhận được thông báo chính thức về cáo buộc chuyển trái phép hơn 55,5 tỉ rupee cho các tổ chức nước ngoài.

Theo trang SCMP, Xiaomi giải thích rằng hơn 84% khoản thanh toán là tiền bản quyền được trả cho tập đoàn Qualcomm (Mỹ). Tuy nhiên, các nhà chức trách Ấn Độ đến nay vẫn từ chối giải phóng số tiền này. Ấn Độ hành động như vậy là hệ quả trong mục tiêu nội địa hóa sản xuất smartphone của chính quyền địa phương, bao gồm áp dụng thuế với các linh kiện nhập khẩu, khuyến khích lắp ráp smartphone trong nước, sau đó là sản xuất linh kiện.

Dù chủ nghĩa dân tộc kinh tế không mới với Ấn Độ, việc trừng phạt các công ty Trung Quốc trở nên đặc biệt nghiêm khắc trong những năm gần đây. Điều này có liên quan đến việc quan hệ Trung - Ấn xấu đi và sự gia tăng cạnh tranh chiến lược giữa Trung Quốc với Mỹ, vốn coi Ấn Độ là đồng minh.

Theo một bài viết riêng trên Thời báo Hoàn cầu (Trung Quốc), dù chính phủ Ấn Độ tăng cường nỗ lực thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực sản xuất của nước này, nhưng vẫn cần các công ty Trung Quốc để đạt được mục tiêu trong lĩnh vực ĐTDĐ vào thập kỷ tới. Điều có vẻ chắc chắn là Ấn Độ vẫn chưa có kế hoạch cụ thể để cấm hoàn toàn smartphone Trung Quốc khỏi thị trường nước này.

Rajeev Chandrasekhar, Bộ trưởng CNTT Ấn Độ, nói rằng dù các công ty Ấn Độ có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái điện tử của đất nước, nhưng điều đó không có nghĩa là các thương hiệu nước ngoài nên bị loại trừ để nhường chỗ. Tuy nhiên, điều chắc chắn là chính phủ Ấn Độ sẽ tiếp tục theo dõi sát sao các công ty Trung Quốc.

Sơn Vân