Sau cú sốc, TikTok định cùng YouTube và Meta xin giấy phép thương mại điện tử ở Indonesia

Indonesia đã cấm các giao dịch TMĐT trên phương tiện truyền thông xã hội gần một tháng trước, để tìm cách bảo vệ các nhà buôn và chợ ngoại tuyến vừa và nhỏ, đồng thời đảm bảo dữ liệu của người dùng được bảo mật.

Theo dữ liệu từ công ty tư vấn Momentum Works, với dân số hơn 270 triệu người, Indonesia đã tạo ra gần 52 tỉ USD giao dịch TMĐT vào năm ngoái.

Luật mới đã gây tổn thất đặc biệt lớn cho TikTok, vốn đã cam kết vào tháng 6 sẽ đầu tư hàng tỉ USD vào Đông Nam Á, chủ yếu tại Indonesia, trong một đợt đẩy mạnh lớn để xây dựng dịch vụ TMĐT của họ là TikTok Shop. Tại Indonesia, ứng dụng chia sẻ video ngắn của tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) có 125 triệu người dùng.

TikTok có kế hoạch xin giấy phép TMĐT và đang tìm cách tốt nhất để thực hiện điều đó,  ba người quen thuộc với vấn đề này nói cho Reuters.

Nguồn tin của Reuters cho biết TikTok đang tổ chức các cuộc đàm phán về quan hệ đối tác tiềm năng với các công ty TMĐT địa phương, gồm cả Tokopedia của GoTo, đồng thời xây dựng một ứng dụng TikTok Shop độc lập cho Indonesia.

Cho đến khi ngừng hoạt động ở Indonesia trong tháng này, TikTok Shop đã giao khoảng 3 triệu bưu kiện mỗi ngày ở Indonesia, theo Reuters.

TikTok cho biết không thể xác nhận cũng như phủ nhận việc đang xem xét xin giấy phép TMĐT ở Indonesia. Tokopedia không trả lời ngay lập tức khi được Reuters đề nghị bình luận.

Theo hai nguồn tin của Reuters, YouTube của Alphabet cũng đang có kế hoạch xin giấy phép TMĐT mà không nêu rõ loại giấy phép dự kiến. YouTube đã giới thiệu tại Mỹ dịch vụ mua sắm dành cho người sáng tạo để quảng bá sản phẩm và thương hiệu trên nền tảng này. Người phát ngôn YouTube chối bình luận.

Kế hoạch xin giấy phép TMĐT ở Indonesia của TikTok và YouTube chưa được đưa tin trước đây.

Isy Karim, Giám đốc Tổng cục Thương mại Nội địa của Bộ Công thương Indonesia, cho biết Meta Platforms (chủ sở hữu Facebook và Instagram) đã nộp đơn xin một loại giấy phép TMĐT cho phép quảng cáo hàng hóa trên nền tảng của mình nhưng không có giao dịch TMĐT trực tiếp.

Isy Karim nói giấy phép sẽ cho phép các nhà cung cấp quảng cáo hàng hóa và thực hiện khảo sát thị trường nhưng không có giao dịch trong ứng dụng, đồng thời cho biết Meta Platforms đang xin giấy phép cho các ứng dụng Facebook, WhatsApp và Instagram của mình.

Meta Platforms không trả lời khi được đề nghị bình luận.

Theo Isy, YouTube và TikTok chưa tiếp cận cơ quan chức năng để nộp đơn xin giấy phép. Ông nói, nếu TikTok quyết định xin giấy phép, đó sẽ phải là một đơn vị ở Indonesia của công ty Trung Quốc này.

Trước khi phải ngừng bán hàng trên TikTok Shop ở Indonesia, TikTok từng phải đối mặt với những cú sốc tại quốc gia này trước đây. Vào tháng 7.2018, Indonesia đã trở thành quốc gia đầu tiên cấm ứng dụng video ngắn của tập đoàn ByteDance vì phân phối “nội dung khiêu dâm, không phù hợp và báng bổ”. TikTok đã phản ứng bằng cách bổ sung thêm người kiểm duyệt nội dung ở Indonesia và lệnh cấm đã được dỡ bỏ 8 ngày sau đó.

Tiếp theo lệnh cấm đó là thách thức thậm chí còn lớn hơn ở Ấn Độ, nơi TikTok đã bị xóa khỏi Google Play và Apple App Store trong một thời gian ngắn vào tháng 4.2019. Sau đó, TikTok lại bị Ấn Độ cấm vào tháng 6.2022 như một phần trong kế hoạch gỡ bỏ hàng chục ứng dụng Trung Quốc dựa trên cơ sở an ninh quốc gia. Trước khi bị cấm, TikTok được cho có hơn 200 triệu người dùng tại Ấn Độ.

Việc Indonesia cấm giao dịch TMĐT trên các nền tảng truyền thông xã hội, ảnh hưởng rất lớn đến mô hình kinh doanh của TikTok. Lý do vì TikTok từng đặt niềm hi vọng vào tương lai về sự phát triển trong lĩnh vực TMĐT, biến hàng triệu lượt xem trên nội dung lan truyền của họ thành một nguồn doanh thu ổn định.

TikTok lần đầu tiên bắt đầu cung cấp dịch vụ mua sắm trong ứng dụng vào giữa năm 2021 và đã thu hút các thương nhân bán hàng hóa của họ trên nền tảng này.

Indonesia là thị trường đầu tiên cũng như lớn nhất của TikTok Shop và mua sắm trực tuyến đã trở thành tính năng phát triển nhanh nhất ứng dụng này khi lượng người hâm mộ ngày càng tăng ở quốc gia Đông Nam Á.

Đông Nam Á hiện là thị trường tăng trưởng quan trọng của TikTok, nhưng nếu các quốc gia khác làm theo Indonesia trong việc cấm các công ty truyền thông xã hội bán hàng, điều đó có thể làm suy yếu tiềm năng thương mại của ứng dụng này. Hơn nữa, TikTok tiếp tục phải đối mặt với những trở ngại về quy định ở Mỹ và châu Âu, phần lớn là về các vấn đề an ninh quốc gia.

Các quan chức TikTok từng cố gắng tổ chức một cuộc gặp với Tổng thống Indonesia - Joko Widodo hôm 26.9 vừa qua nhưng yêu cầu đã bị từ chối, trang Bloomberg News đưa tin.

Trước đó, ông Joko Widodo từng tuyên bố: "Mạng xã hội này (TikTok) gây ảnh hưởng cho năng suất của khối tiểu thương cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời tác động tiêu cực cho các thị trường truyền thống. TikTok chỉ nên giữ vai trò là nền tảng mạng xã hội chứ không là trung gian cho hoạt động kinh doanh".

Bộ trưởng Thương mại Indonesia - Zulkifli Hasan cho biết lệnh cấm nhằm “tạo ra một hệ sinh thái TMĐT công bằng, lành mạnh và có lợi bằng cách cấm các thị trường lẫn người bán trên mạng xã hội đóng vai trò là nhà sản xuất và tạo điều kiện cho các giao dịch thanh toán trên hệ thống điện tử của họ”.

Vào tháng 6, mối quan hệ của TikTok với Indonesia có vẻ tiến triển hơn. Shou Zi Chew, Giám đốc điều hành TikTok, đã đến thăm Jakarta (thủ đô Indonesia) vào tháng đó, hứa hẹn sẽ đầu tư mạnh vào khu vực Đông Nam Á trong những năm tới.

Tại một diễn đàn trong chuyến thăm của mình, Shou Zi Chew cho biết người Indonesia chiếm hơn 1/3 trong số 325 triệu người dùng hoạt động hàng tháng của TikTok ở Đông Nam Á. Khoảng 2 triệu doanh nghiệp nhỏ ở Indonesia đang hoạt động trên các cửa hàng trực tuyến của TikTok.

Sơn Vân