Hỗn loạn chưa từng thấy vì sự cố của Optus gây mất kết nối internet với 1/2 nước Úc

Với một người nghe đài phát thanh tham gia vào các chương trình trò chuyện, dấu hiệu đầu tiên có điều gì đó không ổn xảy ra với Optus, nhà cung cấp internet lớn thứ hai Úc, là khi máy phân phối thức ăn chạy bằng Wi-Fi cho con mèo của bà không hoạt động lúc 6 giờ 10 sáng và đánh thức bà.

Với Chris Rogers, người nhận trợ cấp thất nghiệp cần thuốc giảm đau do chấn thương đầu gối khiến ông không thể làm việc, vấn đề trở nên rõ ràng khi đến dược sĩ và đơn thuốc điện tử của ông không thể xử lý được.

“Vì internet ngừng hoạt động nên không tải được đơn thuốc. Thật điên rồ, tôi chưa bao giờ thấy hỗn loạn như vậy", Rogers nói với Reuters trong khi anh đang đợi internet hoạt động trở lại ở hiệu thuốc.

Với hàng triệu người Úc không thể trả tiền mua hàng, đặt xe, chăm sóc y tế hoặc thậm chí gọi điện thoại, sự cố mất dịch vụ gần như hoàn toàn trong 9 giờ từ Optus (công ty cung cấp 40% internet của đất nước) trở thành bài học về các rủi ro của một xã hội đã chuyển hoàn toàn lên mạng.

Theo Ngân hàng Dự trữ Úc, trong ba năm tính đến 2022, các giao dịch bằng tiền mặt ở Úc đã giảm một nửa xuống còn 16% do các hạn chế về đại dịch đã thúc đẩy xu hướng dài hạn hơn với thanh toán không tiếp xúc. Dữ liệu của chính phủ Úc cho thấy 1/4 số cuộc hẹn với bác sĩ trên cả nước là trực tuyến hoặc qua điện thoại.

Michael Clements, người chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến y tế và chăm sóc sức khỏe tại các khu vực nông thôn của Trường Cao đẳng Bác sĩ Đa khoa Hoàng gia Úc, cho biết: “Chúng tôi hiện rất phụ thuộc vào dịch vụ y tế từ xa cũng như hệ thống nhắn tin điện tử vì COVID-19. Thực tế là nhiều người đã bỏ lỡ cơ hội được chăm sóc sức khỏe”.

Optus, thuộc sở hữu của tập đoàn Singtel, không đưa ra lời giải thích nào về việc ngừng hoạt động ngoại trừ việc cho biết đang điều tra sự việc. Hầu hết các dịch vụ của Optus đã được khôi phục vào buổi chiều. Trước lúc đó, ngay cả việc đi bộ cũng trở nên khó khăn hơn với những người cần chỉ đường.

Angela Ican, nhân viên an ninh ở khu thương mại trung tâm Sydney, cho biết: “Tôi đang tìm kiếm một ngân hàng và khi bạn không thể truy cập điện thoại và Google, bạn sẽ bị lạc”.

Một nhân viên văn phòng từ Sydney nói với Reuters rằng anh không thể vào tòa nhà của mình vì cửa yêu cầu ứng dụng smartphone có kết nối internet để mở khóa.

Các chủ doanh nghiệp nhỏ nói với Reuters rằng họ dựa vào khách hàng thân quen để trả lại tiền sau khi internet được khôi phục, hoặc cho khách hàng tùy chọn thanh toán bằng tiền mặt hoặc quay lại sau.

Roderick Geddes, chủ sở hữu của chuỗi cà phê Pirrama Park Kiosk ở Sydney, nơi không thể xử lý thanh toán điện tử, cho biết: “Chúng tôi là doanh nghiệp trị giá 4.000 - 5.000 đô la Úc (2.600 - 3.200 USD) mỗi ngày và chúng tôi đã mất khoảng 1.000 đô la Úc doanh thu bán cà phê sáng nay”.

Theo website DownDetector, người dân Úc bắt đầu báo cáo sự cố rớt mạng từ khoảng 4 giờ sáng ngày 8.11 (giờ địa phương). Khoảng 8.900 báo cáo được gửi đến DownDetector chỉ trong một giờ.

Bà Bayer Rosmarin, Giám đốc điều hành Optus, loại trừ khả năng bị tấn công mạng. Song trong một cuộc phỏng vấn qua WhatsApp với kênh ABC Radio khi bước sang giờ thứ 6 của sự cố, Bayer Rosmarin không đưa ra nguyên nhân của vụ việc cũng như mất bao lâu để khôi phục dịch vụ.

“Không có nhiều khả năng vấn đề bắt nguồn từ phần mềm trong mạng lưới Optus vì hệ thống của chúng tôi rất ổn định… Đây là trường hợp rất hiếm khi xảy ra. Chúng tôi đang nỗ lực để mạng trở lại nhanh nhất có thể”, bà nói.

Optus có hơn 10 triệu khách hàng, tương đương 40% dân số tại Úc. Ngoài ra, nhà mạng cũng ký một số hợp đồng với chính phủ Úc.

Theo Bayer Rosmarin, Optus ban đầu đã thử một số cách xử lý nhưng không thành công. Dịch vụ di động, cố định và internet trên toàn quốc đều bị sập.

Tờ The Guardian đưa tin bệnh viện trên khắp Úc bị ảnh hưởng, trong khi toàn bộ mạng tàu hỏa của thành phố Melbourne phải tạm dừng do sự cố. Nguồn tin tiết lộ dịch vụ tàu hỏa Metro Trains ở Melbourne sử dụng dịch vụ của Optus cho cả hệ thống liên lạc chính và dự phòng.

Đường dây điện thoại bệnh viện cũng gặp vấn đề. Bệnh viện tư Westmead tại Sydney xác nhận trên Facebook về sự cố, trong khi Bệnh viện Northern Health và Eastern Health tại Melbourne báo cáo vụ việc tương tự.

Tập đoàn Y tế Ramsay Health Care cho biết 73 bệnh viện tư nhân và các cơ sở phẫu thuật đã bị mất liên lạc điện thoại, các cuộc gọi cấp cứu không thực hiện được. Công ty Bảo hiểm Sức khỏe Bupa, hãng Hàng không Virgin Australia, Cơ quan Giám sát An toàn và Sức khỏe WorkSafe cũng ghi nhận sự cố mất tín hiệu viễn thông tại các đơn vị.

Sự cố còn tác động đến trụ sở cảnh sát và đội cứu hỏa Victoria cũng như những doanh nghiệp khác đang dùng mạng Optus như Aussie Broadband, Amaysim, CatchConnect, Coles Mobile, Dodo and Moose Mobile.

Ngân hàng Commonwealth cho biết khách hàng có thể gặp khó khăn với các dịch vụ như Internet Banking. Giá đi Uber tăng mạnh trên cả nước vì tài xế dùng mạng Optus phải ngừng hoạt động.

Một công nhân xây dựng khác cho biết: “Tôi bị muộn làm và không thể cho sếp biết. Song khi đến nơi, tôi còn không tìm thấy ông ấy đâu. Đúng là một ngày bi kịch”.

Vào thời điểm xảy ra sự cố, Optus cho biết cuộc gọi khẩn cấp từ số cố định sẽ không hoạt động, thay vào đó khách hàng nên gọi từ di động.

Michelle Rowland, Bộ trưởng Truyền thông liên bang Úc, cho hay một giao thức đã được đưa ra để cho phép khách hàng Optus dùng “nhờ” mạng di động khác khi cần gọi số khẩn cấp. Số lượng cuộc gọi “nhờ” ghi nhận tăng mạnh trong ngày 8.11.

Theo Michelle Rowland, còn quá sớm để nói về việc bồi thường cho những người bị ảnh hưởng, song nói thêm doanh nghiệp nhỏ nên giữ lại hóa đơn để trình bằng chứng nếu có bồi thường.

Bà cũng nói Optus nên thông báo cho mọi người về vấn đề, tận dụng mọi kênh liên lạc có sẵn, bao gồm cả đài truyền hình, để đảm bảo thông điệp đến được với tất cả. “Khách hàng rõ ràng đang thất vọng và Optus nên phản ứng cho phù hợp”, Michelle Rowland cho hay.

Năm ngoái, Optus dính vào tranh cãi khi hàng triệu khách hàng bị đánh cắp thông tin nhạy cảm trong một vụ tấn công mạng quy mô lớn.

Hồi tháng 9.2022, Optus đã bị hacker tấn công và đánh cắp thông tin cá nhân của 9,8 triệu khách hàng. Sau đó, hơn 100.000 khách hàng đã tham gia khởi kiện tập thể với cáo buộc Optus vi phạm quy định về an ninh mạng và thiếu trách nhiệm trong việc bảo vệ dữ liệu khách hàng.

Sơn Vân