Biến đổi khí hậu khiến thế giới thưa dần tiếng chim

Nhiều loài chim biết hót làm tổ sớm hơn vào mùa xuân vì biến đổi khí hậu làm mùa đông ấm hơn. Nhưng sự thay đổi này còn mang đến một mối nguy hiểm khác đặc biệt nguy hiểm đối với chim non: tiếp xúc nhiều hơn với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột dưới dạng các đợt lạnh và sóng nhiệt. Những thái cực trái ngược như vậy “giằng xé” điều kiện môi trường dẫn đến nhiều chim non yểu mạng trước khi kịp trưởng thành. Những phát hiện này đến từ một nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Điểu học Cornell được công bố hôm 16.11 trên tạp chí Nature Communications.

Tác động của sự thay đổi nhiệt độ đến tỷ lệ sống của chim non

Conor Taff, nhà nghiên cứu tại Khoa Sinh thái và Tiến hóa Sinh học của Đại học Cornell, cho biết: “Khi nói về sự thay đổi nhiệt độ, chúng ta thường có xu hướng đề cập nhiệt độ trung bình (trong một thời gian tương đối dài). Nhưng tất cả các sinh vật, gồm cả con người, đều tương tác với điều kiện thời tiết tức thời ngay tại lúc này chứ không phải theo mức trung bình dài hạn. Ngay cả khoảng thời gian một hoặc hai ngày khi trời rất lạnh hoặc rất nóng cũng có thể vô cùng đáng sợ cho dù nhiệt độ trung bình không thay đổi nhiều. Sự thay đổi nhiệt độ trung bình và sự biến đổi nhiệt độ đột ngột là hai vấn đề khác nhau của biến đổi khí hậu”.

Để hiểu sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công ở các tổ chim như thế nào, các nhà nghiên cứu đã phân tích 300.000 ghi chép về tổ chim được gửi đến dự án NestWatch của Phòng thí nghiệm Cornell từ năm 1995 đến năm 2020. Họ đã xác định khoảng thời gian ba ngày lạnh nhất và ba ngày nóng nhất cho mỗi loài trong số đó. Sau đó, họ xem xét liệu những giá trị biến đổi đó có dự đoán khả năng tác động đến tỷ lệ thành công hay không. Thành công ở đây được đo bằng số lượng chim non sống sót đến khi trưởng thành.

Taff cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra rằng 16 trong số 24 tổ trong nghiên cứu đã giảm khả năng sinh sản thành công khi một đợt rét đậm xảy ra trong giai đoạn ấp trứng hoặc làm tổ. Ngoài ra, 11 trong số 24 tổ đã giảm khả năng thành công khi xảy ra đợt nắng nóng trong mùa sinh sản. Động vật ăn côn trùng trên không nhạy cảm nhất với nhiệt độ khắc nghiệt, đặc biệt là lạnh”.

Tác động nghiêm trọng đến chim non

Phần lớn các loài chim cho con non ăn côn trùng, bất kể con mồi của chim trưởng thành là gì. Những đợt rét đậm làm giảm lượng côn trùng hoạt động ngoài tự nhiên. Nếu những đợt lạnh này xảy ra khi chim non đang ở giai đoạn dễ bị tổn thương nhất, hiện tượng chết hàng loạt có thể xảy ra. Trong một đợt rét đậm, chim trưởng thành có thể di chuyển đi nơi khác để tìm “đất lành” sống tiếp nhưng chúng không thể mang tổ hay tha trứng cũng như chim non đi. Đó là bi kịch đầy rẫy trong tự nhiê:n trứng và chim non bị bỏ lại phải chịu lạnh và thiếu thức ăn mà cái kết thường là bi thảm.

Đồng tác giả trong nghiên cứu là Ryan Shipley, Tiến sĩ Đại học Cornell, cho biết: “Những con non thực sự bị ảnh hưởng nặng nề vì chúng chưa thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Chim non thường phát triển với tốc độ cấp số nhân trong một, hai tuần đầu tiên sau khi trứng nở. Do đó, nếu hoạt động của côn trùng suy giảm do một đợt rét đậm, nhiều chim non có thể sẽ không sống sót vì thiếu mồi ăn”.

Taff và Shipley cũng kiểm tra dữ liệu thời tiết trong 100 năm qua để xem liệu có sự thay đổi về thời gian của các đợt lạnh và đợt nắng nóng trong mùa chim sinh sản từ tháng 3 đến tháng 8 ở Mỹ và Canada hay không. Mặc dù họ không tìm thấy biểu đồ rõ ràng về thời gian của các mức nhiệt độ cực đoan, nhưng họ lưu ý rằng nhiệt độ đang trở nên ấm hơn ở mọi nơi.

Shipley lưu ý: “Ngay cả khi chim non bằng cách nào đó có thể sống sót sau một đợt lạnh hoặc đợt nắng nóng, chúng vẫn có thể chịu những hậu quả lâu dài ảnh hưởng đến sức khỏe. Chúng ta chỉ mới xem xét một lát mỏng hình ảnh trong giai đoạn đầu đời của chúng và không thể đo lường sức khỏe trong một thời gian dài ở một quần thể hoang dã vốn khó quan sát”.

Nghiên cứu về chim nhạn cây (tree swallow) trước đây của 2 tác giả cũng đã chỉ ra rằng nhiệt độ trong quá trình chim phát triển rất quan trọng vì nó liên quan trực tiếp đến tốc độ phát triển của chim và khối lượng cơ thể trong giai đoạn chúng còn non nớt. Điều đó cực kỳ quan trọng vì ảnh hưởng đến khả năng sống sót khi chúng cần kịp đủ lông đủ cánh để vượt qua hành trình di cư và quay trở lại sinh sản vào năm sau. Do đó, những thay đổi về mức độ và thời điểm của nhiệt độ cực đoan có thể kết hợp lại rồi gây ra hậu quả thay đổi cuộc sống cho quần thể chim.

Anh Tú