Hàng trăm doanh nghiệp nói phải chi phí ngoài quy định khi làm thủ tục

Báo cáo mức độ hài lòng của doanh nghiệp về việc thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2018, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vừa công bố, cho thấy có sự thay đổi tích cực trong cảm nhận của doanh nghiệp về mức độ thuận lợi khi thực hiện các thủ tục hành chính hải quan, so với khảo sát năm 2015.

Ví dụ, trong khảo sát năm 2018, tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá về mức độ thuận lợi khi thực hiện là thủ tục nộp thuế trong thông quan là 50%, trong khi tỷ lệ điều tra năm 2015 là 26%. Với khâu kiểm tra hồ sơ trong thủ tục thông quan, điều tra năm 2018 cho thấy có 25% doanh nghiệp đánh giá là dễ/rất dễ, trong khi năm 2015 chỉ là 10%.

Dù vậy, báo cáo cho rằng cơ quan hải quan vẫn cần nỗ lực hơn nữa để cải thiện, nhất là với một số thủ tục có tỷ lệ DN đánh giá khó/rất khó vẫn cao hơn so với tỷ lệ đánh giá dễ/rất dễ như hoàn thuế, giải quyết khiếu nại…

Một số khó khăn cụ thể của các doanh nghiệp thường gặp bao gồm các quy định hay thay đổi, phải in, nộp giấy tờ thuộc hồ sơ hải quan, sự hướng dẫn chưa đầy đủ hay sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan hải quan và các cơ quan nhà nước khác. Vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp phản ánh họ được yêu cầu nộp thêm giấy tờ ngoài quy định.

Về sự phục vụ của công chức hải quan, tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá mức độ thực hiện kỷ cương của công chức hải quan năm 2018 ở mức cao/rất cao đã tăng đáng kể so với kết quả khảo sát năm 2015.

Cụ thể, năm 2018 có 46% doanh nghiệp đánh giá công chức hải quan văn minh, lịch sự khi tiếp xúc (năm 2015 là 34%); 45% doanh nghiệp cho biết công chức hải quan thực hiện đúng thẩm quyền (năm 2015 là 38%). Khoảng 39% doanh nghiệp nhận thấy cán bộ hải quan công tâm, tận tụy khi thi hành công vụ ở mức cao/rất cao (năm 2015 là 30%); 37% đánh giá cao/rất cao về cán bộ hải quan “coi doanh nghiệp là đối tác hợp tác” (32% năm 2015)…

Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá tốt/khá về kỹ năng giải quyết công việc của công chức hải quan năm 2018 cũng có sự cải thiện so với kết quả khảo sát năm 2015.

Khảo sát 2018 cũng dành một phần để tìm hiểu tình hình chi trả phí ngoài quy định của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu. Có 2.832 doanh nghiệp cung cấp thông tin cho câu hỏi này. Trong đó, có 56% doanh nghiệp cho biết không chi trả chi phí ngoài quy định. Bên cạnh con số 26% doanh nghiệp lựa chọn phương án “Không biết”, có 18% thừa nhận là có chi trả chi phí ngoài quy định.

Tỷ lệ phải trả chi phí ngoài quy định cũng có sự khác biệt đáng kể giữa các doanh nghiệp có lĩnh vực kinh doanh khác nhau. Các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu có tỷ lệ lựa chọn “Có” chi trả là thấp nhất, với con số lần lượt là 21% và 17%. Trong khi đó, có đến 40% các đại lý hải quan cho biết phải trả thêm chi phí ngoài quy định. Tỷ lệ này cho các doanh nghiệp dịch vụ logistics là 28%.

Trong số 2.832 doanh nghiệp cung cấp thông tin về việc câu hỏi liệu có chi trả chi phí ngoài quy định khi thực hiện thủ tục hải quan, có 497 doanh nghiệp cho biết có chi trả loại chi phí này khi thực hiện các thủ tục hải quan, chiếm tỷ lệ 18%.

Bên cạnh đó, có 212 doanh nghiệp cho biết có chi trả chi phí ngoài quy định khi thực hiện thủ tục kiểm tra chuyên ngành, cụ thể là Bộ Công Thương và Bộ TN-MT đứng đầu danh sách.

Theo số liệu khảo sát 2018, có 52% doanh nghiệp cho biết không bị phân biệt đối xử nếu không chi trả chi phí ngoài quy định. Có 34% doanh nghiệp không biết có bị phân biệt đối xử hay không. Chỉ có 15% doanh nghiệp cho rằng sẽ bị phân biệt đối xử nếu không trả chi phí ngoài quy định khi thực hiện các thủ tục (Năm 2015 là 31% doanh nghiệp).

Trong số các doanh nghiệp nhận thấy bị phân biệt đối xử, hình thức phổ biến nhất là kéo dài thời gian làm thủ tục (93%). Ngoài ra, 69% phản hồi cho rằng doanh nghiệp có thể bị gây khó khăn trong lần làm thủ tục sau. Các hình thức phân biệt khác bao gồm yêu cầu giấy tờ, chứng từ không theo quy định (48%) và thái độ không văn minh lịch sự (41%).

Lam Thanh