Choáng ngợp vì Ả Rập Saudi, đất nước giàu có, không có gì ngoài dầu mỏ, đã tạo ra những cơn bão tiền để lôi cuốn các môn thể thao hấp dẫn hàng đầu thế giới về đất nước họ. Từ đây, cả thế giới từ người hâm mộ thể thao bình thường cho đến những người trong cuộc từ ban tổ chức, vận động viên, huấn luyện viên, chuyên gia… và dĩ nhiên là truyền thông đã lên cơn sốt.

Tầm nhìn 2030

Trên lý thuyết, Thái tử Saudi Mohammed bin Salman hiện giữ chức Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Ả Rập Saudi, nhưng trên thực tế, ông đang thay Vua Salman bin Abdulaziz điều hành đất nước. Những gì Ả Rập Saudi chuyển qua đầu tư qua thể thao là “Tầm nhìn 2030” của Thái tử Bin Salman để hướng đến một quốc gia Saudi giảm tối đa chuyện phụ thuộc dầu hỏa, quyết đa dạng hóa nền kinh tế và cải cách các dịch vụ công.

Trong chiến lược đó, hoạt động đầu tư cho thể thao thuộc nhóm ưu tiên và được triển khai hoạt động bằng nguồn tiền từ Quỹ đầu tư công quốc gia (PIF) qua hình thức đưa các giải đấu lớn trên thế giới về Saudi. Thuận lợi rất lớn cho chiến lược này khi Chủ tịch PIF chính là Thái tử Bin Salman.

Trước mắt, sau khi khuấy đảo thế giới bóng đá suốt năm 2023 mà mở đầu là hợp đồng bom tấn với siêu sao Cristiano Ronaldo, tiếp đến hàng loạt ngôi sao khác đổ bộ vào Saudi để nâng tầm giải vô địch quốc gia (Saudi Pro League - SPL) nói riêng và cả nền bóng đá Saudi nói chung. Giờ đây Saudi chỉ còn đợi thời gian để FIFA chính thức công bố là nước chủ nhà World Cup 2034 khi Saudi là quốc gia duy nhất nộp đơn đăng cai tổ chức (thật ra cũng có vài ứng viên, nhưng tất cả đều tự động rút lui khi tự nhận thấy khả năng không thể đua tranh với Saudi).

Bất chấp có dư luận cho rằng chính phủ Ả Rập Saudi đang "sportswashing" - dùng sức mạnh của đồng tiền để khỏa lấp tình trạng nhân quyền và bình đẳng giới, nhưng Thái tử Bin Salman không quan tâm, thậm chí ông còn cho biết sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách này nếu như nó giúp thu nhập bình quân đầu người Saudi tăng 1%. Nếu đạt được chỉ số ấy, Thái tử Bin Salman sẽ đặt mục tiêu tăng trưởng 1,5%.

2023: Bóng đá, golf và giờ đây là quần vợt

Đầu năm 2023 mở đầu chiến dịch bằng bóng đá, đến tháng 6, Ả Rập Saudi gây chấn động làng thể thao thế giới khi thông báo LIV Golf League do họ sở hữu liên minh với PGA Tour và DP World Tour. Thỏa thuận sơ bộ cho biết cả ba đấu trường này sẽ sáp nhập các hoạt động thương mại và vận hành bằng doanh nghiệp chung.

Một sự hợp nhất được cho là không tưởng khi trước đó cả ba nhìn về ba hướng khác nhau.

Và những tháng cuối năm 2023, thế giới quần vợt lại rung động trước thông tin PIF muốn tổ chức hệ thống giải quần vợt quy mô để thu hút các tay vợt xuất sắc nhất thế giới.

Đây là thông tin chính thức khi Giám đốc ATP Tour Andrea Gaudenzi cho biết đang xem xét đề nghị của PIF về việc tổ chức tour đấu gồm 10 giải Masters 1000.

Một số tờ báo Anh tuần trước cho biết Wimbledon có thể đồng ý với 3 Grand Slam còn lại về khả năng tạo nên một tour đấu với nguồn vốn của PIF. Mục tiêu của PIF là muốn tạo nên hệ thống giải mới gồm 10 Masters 1000 và 4 Grand Slam, thi đấu theo chặng, như môn đua xe Công thức 1.

Sức mạnh PIF

PIF đang nắm khối tài sản ròng đến 650 tỉ USD. Năm 2021, PIF đã vươn ra thế giới khi nắm 80% cổ phần Newcastle đang thi đấu ở Premier League, giải vô địch bóng đá quốc gia hấp dẫn nhất thế giới hiện nay. Tháng 6.2023, PIF hợp nhất LIV Golf League với PGA Tour và DP World Tour sau gần 2 năm xung đột kịch liệt. Các bên hiện đặt hạn chốt điều khoản cụ thể vào cuối năm nay.

Chính phủ Ả Rập Saudi cho biết các thương vụ này là một phần của chương trình cải tổ theo hướng đa dạng hóa nền kinh tế, ngoài lĩnh vực dầu mỏ - nguồn đem lại doanh thu chính hiện nay của đất nước. Do đó không có gì ngạc nhiên khi Thái tử Bin Salman đã giao nhiệm vụ cho PIF điều hành kế hoạch cải cách kinh tế của đất nước, ngày càng tập trung vào các lĩnh vực mục tiêu, bao gồm cả thể thao.

Sự thay đổi đến chóng mặt của chiến lược phát triển quốc gia của Ả Rập Saudi nói trên xuất phát từ thành công trên cả mong đợi của nước láng giềng Qatar, sau khi Qatar tổ chức thành công World Cup 2022.

Theo Thái tử Bin Salman, những thương vụ đầu tư vào thể thao của Saudi sẽ thay đổi ngành công nghiệp bóng đá, golf, quần vợt và hoàn toàn có lợi cho mọi người, đặc biệt là các vận động viên và cả người hâm mộ.

Riêng Ả Rập Saudi với dân số trẻ hiện nay đang tăng. Theo Tổng cục Thống kê nước này, tổng dân số đạt 32,2 triệu người vào tháng 5.2023 với độ tuổi trung bình 29. Do đó, tỷ lệ thanh niên gia nhập lực lượng lao động cao, đó cũng là lý do Thái tử Bin Salm đã và đang cố gắng đa dạng hóa nền kinh tế nhằm tạo cơ hội cho lao động trẻ.

Sau gần một thế kỷ phụ thuộc vào tài nguyên dầu mỏ, Ả Rập Saudi đang nỗ lực thiết lập một kế hoạch to lớn nhằm chuyển đổi toàn bộ nền kinh tế và mở đường tương lai cho một quốc gia của những người trẻ khao khát cơ hội.

Con đường đó, vào thời điểm hiện nay là con đường đầu tư thể thao trên toàn cầu, và những cơn bão tiền dồn dập đổ ập lên thể thao thế giới đều nằm trong toan tính của gã nhà giàu Ả Rập Saudi.

Đặng Hoàng