VASEP kêu cứu Bộ NN-PTNN vì nhiều container cá ngừ ách tắc tại cảng

Thông tin từ VASEP cho biết vào đầu tháng 3.2019, hoạt động sản xuất, xuất khẩu của các doanh nghiệp (DN) cá ngừ vẫn tiếp tục đảo lộn do những lô hàng nhập khẩu vẫn còn nằm tại cảng, chưa về được nhà máy vì không được kiểm dịch để thông quan theo quy định của Thông tư số 36/2018/TT-BNNPTNT (Thông tư 36/2018) về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật thủy sản của Bộ NN-PTNT.

Theo các DN xuất khẩu cá ngừ thì họ nhận được thông tin về Thông tư 36/2018 quá trễ. Thông tư có hiệu lực kể từ ngày 10.2.2019 nhưng cả VASEP và hầu hết các DN chỉ được biết trong khoảng ngày 11 - 15.2.2019.

Trong khi đó, các DN đều ký hợp đồng mua nguyên liệu từ trước đó, thậm chí từ nhiều tháng trước cả thời điểm Thông tư 36/2018 có hiệu lực. Các container cá được vận chuyển liên tục về Việt Nam. Thời gian vận chuyển thường mất từ 2 - 5 tuần tùy nơi xuất phát và quá trình giao hàng (giao 1 nơi hoặc nhiều nơi). Việc này dẫn đến việc các DN không thể kịp chuẩn bị các điều kiện để tuân thủ các yêu cầu của Thông tư 36/2018.

Ngoài ra cũng theo VASEP, ngay sau khi nhận nhiều phản ánh của DN, trong 2 ngày 20 và 21.2.2019, VASEP đã rà soát và một lần nữa tổng hợp nhanh từ các DN về hiện trạng để nắm bắt và hỗ trợ các DN cá ngừ tuân thủ tốt các quy định bổ sung tại TT 36/2018 so với Thông tư 26/2016 trước đây.

Kết quả tổng hợp cụ thể cho thấy các lô nguyên liệu cá ngừ khai thác nhập khẩu gián tiếp qua cảng trung chuyển hiện sẽ không thể đáp ứng được yêu cầu tại điểm G, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư 36/2018.

Nguyên nhân là đa số các cảng trung chuyển của các quốc gia, vùng lãnh thổ (cụ thể là Salomon, Kiribati, quần đảo Marshall, Fiji, quần đảo Cook, Micronesia, Đài Loan, Samoa, Samoa thuộc Mỹ, Nam Phi, Senegal, Hàn Quốc, Trinidad & Tobago, New Zealand, Suriname, Singapore, Seychelles, Trung Quốc, UAE, Tuvalu, Papua New Guinea, Sri Lanka, Maldives, Mauritus, Salomon, Indonesia, Malaysia, Tonga, Uruguay, Nhật Bản) đều từ chối cấp giấy xác nhận nói trên.

Hơn nữa, tuy có một số ít quốc gia đồng ý cấp Giấy xác nhận (cụ thể là Thái Lan, Philippines), thế nhưng các giấy xác nhận này đều theo mẫu riêng của các quốc gia đó cho nên thông tin trên Giấy xác nhận chuyển tải không thể có đầy đủ như điểm G, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư 36/2018 yêu cầu.

Thậm chí, trên Giấy xác nhận của Thái Lan, tên của cơ quan công quyền chỉ được ghi bằng tiếng Thái. Do đó, cơ quan thú y của Việt Nam cũngkhông chấp nhận các giấy xác nhận này khiến các lô hàng được cấp các vẫn bị ách tắc tại cảng.

Quy định tại điểm G, Khoản 2, Điều 1 là các lô hàng thủy sản nhập khẩu gián tiếp từ tàu đánh bắt hải sản nước ngoài chuyển tải tại các cảng trung chuyển của nước ngoài về Việt Nam thì phải cung cấp kèm theo lô hàng “Bản sao Giấy xác nhận do cơ quan có thẩm quyền của quốc gia nơi có cảng trung chuyển cấp (có xác nhận của DN). Nội dung Giấy xác nhận thể hiện các thông tin sau: tên; số đăng ký, quốc gia treo cờ của tàu đánh bắt và tàu vận chuyển; tên loại sản phẩm thủy sản, số lượng, thời gian bốc dỡ, địa điểm bốc dỡ, điều kiện lưu giữ sản phẩm, sản phẩm thủy sản được giữ nguyên trạng, không trải qua các công đoạn nào khác ngoài hoạt động bốc dỡ.”

Đây cũng là nội dung mà trong 4 tháng cuối năm 2018, VASEP và các DN ngành cá ngừ Việt Nam đã có báo cáo và góp ý xây dựng, thông tin thực tế cho Dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 26, bao gồm đặc biệt việc Dự thảo quy định nội dung tại Điểm g, Khoản 2, Điều 1 là rất khó khăn trong thực tế, trong khi các nội dung này đã có trong Giấy Chứng nhận Thuyền trưởng.

Trước thực trạng ách tắc hàng cá ngừ nhập khẩu tại cảng, VASEP kiến nghị Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT xem xét chỉ đạo tháo gỡ cho phép có giai đoạn chuyển tiếp để thực thi Thông tư 36/2018 cho đến hết ngày 31.3.2019 để giải quyết tình trạng ùn ứ ách tắc tại cảng hiện nay cũng như tạo điều kiện để giải quyết các lô hàng đã ký hợp đồng và xuất bến trong nửa đầu tháng 2.2019.

VASEP cũng đề nghị Bộ trưởng hỗ trợ cộng đồng DN về việc cho đánh giá thêm kết hợp việc khảo sát thực trạng tại các quốc gia có cảng trung chuyển về hiện trạng cấp Giấy xác nhận chuyển tải ở các quốc gia này, từ đó xem xét giải quyết - tháo gỡ quy định tại Điểm g, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư 36/2018 một cách phù hợp nhất để vừa quản lý Nhà nước được chặt chẽ nhất mà sản xuất kinh doanh cũng không bị ảnh hưởng.

Lam Thanh