Nhu cầu dầu mỏ lao dốc trước tốc độ tăng trưởng phi mã của xe điện

Cuộc cách mạng điện hóa trong lĩnh vực giao thông vận tải đang gây ra những làn sóng trong toàn ngành năng lượng, tác động mạnh mẽ đến thị trường dầu mỏ. Khi ô tô điện ngày càng trở nên phổ biến, nhu cầu về xăng, dầu cũng giảm đáng kể.

Hiện nay, xăng, dầu chiếm hơn 90% tổng nhu cầu trong lĩnh vực giao thông vận tải trên toàn cầu, tuy nhiên con số này sẽ giảm mạnh trong những năm tới do sự gia tăng mạnh mẽ của số lượng xe điện. IEA dự đoán ô tô điện sẽ thay thế việc tiêu thụ 5 triệu thùng dầu mỗi ngày vào năm 2030 và 13 triệu thùng/ngày vào năm 2040.

Theo Báo cáo thị trường dầu mỏ tháng 12.2023 của IEA, tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ toàn cầu trong quý 4/2023 đã được điều chỉnh giảm gần 400 nghìn thùng/ngày, trong đó châu Âu chiếm hơn 50% mức giảm. Sự suy giảm này dự kiến ​​sẽ tiếp tục diễn ra vào năm 2024, với mức tăng trưởng toàn cầu giảm một nửa xuống còn 1,1 triệu thùng/ngày. Một trong những nguyên nhân dẫn tới xu hướng giảm cầu này là do sự bùng nổ mạnh mẽ của thị trường xe điện trên toàn cầu.

Sự chuyển đổi công nghệ trong lĩnh vực giao thông vận tải sẽ tiếp tục làm giảm cường độ sử dụng dầu mỏ của nền kinh tế thế giới. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho biết, xe điện và xe hybrid chiếm 18% doanh số bán xe hạng nhẹ của Mỹ trong quý 3/2023 và 33% ở Trung Quốc, theo dữ liệu từ Bloomberg Intelligence. Do đó, EIA kỳ vọng sự gia tăng sở hữu xe điện và xe hybrid sẽ cắt giảm một phần mức tiêu thụ xăng dầu động cơ.

Đáng chú ý, cơn sốt xe điện đang dẫn tới sự “tuyệt chủng” của kỷ nguyên dầu mỏ tại Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới hiện nay mà trong đó, gần một nửa tổng lượng tiêu thụ dầu thuộc về lĩnh vực vận tải. Theo BloombergNEF, kể từ đầu năm 2017, doanh số xe điện của Trung Quốc đã đạt hơn 18 triệu chiếc, gần một nửa tổng doanh số của thế giới và gấp 4 lần so với Mỹ. Năm 2022, Trung Quốc chiếm gần 60% tổng số đăng ký ô tô điện mới trên toàn cầu. Ước tính, 50% tổng doanh số bán xe mới ở Trung Quốc sẽ là xe điện vào năm 2026.

“Nếu tốc độ tăng trưởng ô tô điện của Trung Quốc duy trì trong thập kỷ tới, mức tiêu thụ dầu toàn cầu có thể bị xáo trộn đáng kể”, Robert Brecha, Giáo sư chuyên về lĩnh vực bền vững tại Đại học Dayton (Ohio, Mỹ), nhận định.

Đối mặt với “cơn bão xe điện”, các công ty năng lượng đang gấp rút chuẩn bị cho những biến động, đồng thời nỗ lực phát triển các mô hình kinh doanh linh hoạt có thể thích ứng với những thay đổi của thị trường.

Theo Automotive News, các ông lớn trong ngành dầu mỏ của Mỹ đang chi mạnh tay lắp đặt trạm sạc tại tất cả các điểm đổ xăng trên toàn quốc. Trong 18 tháng tới, mạng lưới trạm sạc xe điện tại Mỹ sẽ được hợp nhất với hệ thống các trạm xăng dầu. Đây chính là cách mà những “gã khổng lồ dầu mỏ” tại đây thích ứng để duy trì chỗ đứng trước sự “trỗi dậy” xe điện.

Xe điện - cơn địa chấn của ngành công nghiệp ô tô

Sự “trỗi dậy” của ô tô điện không chỉ là xu hướng mà còn là một “cơn địa chấn” trong ngành công nghiệp ô tô. Theo dữ liệu của công ty nghiên cứu thị trường Rho Motion, năm 2023, doanh số xe điện và hybrid toàn cầu tăng 31% so với 2022 với 13,6 triệu chiếc. Trong đó, xe điện đạt 9,5 triệu chiếc và xe hybrid là 4,1 triệu chiếc. Ở Bắc Mỹ, riêng doanh số xe điện đã tăng vọt 50%, trong khi ở châu Âu là 27% và Trung Quốc 15%.

Bên cạnh phân khúc SUV hiện đang thống trị thị trường xe điện khi chiếm tới 60% tỷ lệ lựa chọn của người tiêu dùng, các hãng xe đang tăng cường sản xuất các mẫu xe cỡ nhỏ, có giá rẻ hơn, đặc biệt là ở châu Âu và Mỹ. Xe tải điện và xe buýt điện cũng đang được đầu tư mạnh mẽ.

Hiện nay, trên toàn thế giới có khoảng 400.000 xe tải nhẹ, gần 100.000 xe tải hạng trung và hạng nặng cùng gần 100.000 xe buýt. Xe tải và xe buýt điện thường có phạm vi hoạt động từ 300 - 400km, tập trung chủ yếu tại Trung Quốc. Trong những năm tới, thị trường xe điện sẽ chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ với đa dạng lựa chọn, đáp ứng đầy đủ nhu cầu di chuyển khác nhau của người tiêu dùng.

Theo dự báo của IEA, đến năm 2030, ô tô điện sẽ chiếm hơn 10% số lượng phương tiện giao thông đường bộ. Tổng số lượngô tô điện trên toàn cầu sẽ tăng từ khoảng 40 triệu chiếc năm 2023, lên 240 - 250 triệu chiếc vào năm 2030. Đồng thời, doanh số cũng được dự báo sẽ đạt hơn 20 triệu chiếc vào năm 2025 và hơn 40 triệu chiếc vào năm 2030. Với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 30%, xe điện sẽ sớm soán ngôi xe xăng/dầu để trở thành phương tiện phổ biến nhất trên đường.

Tuy nhiên, các chuyên gia tính toán, để đạt được mục tiêu phát thải ròng (Net Zero) vào năm 2050, xe điện phải đạt mức tăng trưởng bình quân trên 40% mỗi năm. Đến năm 2030, tổng số xe điện toàn cầu phải đạt 380 triệu chiếc, đồng nghĩa cần có những đột phá mạnh mẽ hơn nữa trong công cuộc điện khí hóa giao thông.

Với số lượng xe điện chạy trên đường ngày càng tăng, chúng ta đang chứng kiến ​​sự thay đổi trong cách mọi người sử dụng và suy nghĩ về năng lượng và cách ứng xử với môi trường. Vào năm 2022, chỉ với hơn 26 triệu ô tô điện lưu hành trên thế giới đã “bảo vệ” Trái đất khỏi 80 triệu tấn khí thải nhà kính. Con số này sẽ ngày càng được nhân lên khi các quốc gia đều đang nỗ lực hướng tới một hệ thống giao thông điện khí hóa và bền vững hơn, một môi trường sống xanh hơn cho tất cả mọi người.

Hạ Vĩ