Ngày 16.1, một liên minh gồm 23 tổ chức viện trợ ra tuyên bố chung cảnh báo leo thang quân sự gần đây khiến họ khó duy trì hoạt động, làm điều kiện sống của hàng triệu người Yemen trở nên tồi tệ hơn. Tuyên bố viết: “Sau các đợt tấn công của Mỹ và Anh, một số tổ chức đã phải ngừng hoạt động vì lo ngại an toàn, vài tổ chức khác đang đánh giá năng lực tiếp tục thực hiện công việc”.

Tuần trước quân đội Mỹ thực hiện hai đợt tấn công nhiều mục tiêu Houthi trên lãnh thổ Yemen trong 2 ngày liên tiếp. Đợt đầu tiên diễn ra vào tối 11.1, Mỹ - Anh dùng hơn 150 tên lửa cùng bom dẫn đường oanh tạc hàng chục địa điểm. Đến tối hôm sau, Mỹ một mình mở thêm đợt nữa với quy mô nhỏ hơn. Mới đây một đợt tấn công nữa vừa diễn ra, phá hủy 4 tên lửa đạn đạo chống hạm của Houthi.

Loạt diễn biến mới nhất lập tức làm dấy lên lo ngại. Hiện tại khoảng 21 triệu người Yemen (hai phần ba dân số) phải sống dựa vào viện trợ.

Save the Children - một trong số tổ chức viện trợ lớn nhất tại Yemen với 700 nhân viên - đang đánh giá năng lực duy trì hoạt động. Người phát ngôn Shannon Orcutt cho biết: “Một số đối tác lớn của chúng tôi quyết định tạm dừng do lo lắng cho nhân viên”.

Các đánh giá tình hình sơ bộ chỉ ra sau 3 đợt tấn công Mỹ thực hiện, hàng triệu người đối mặt với nguy cơ phải rời bỏ nhà cửa, mất an ninh lương thực và bị hạn chế tiếp cận dịch vụ cơ bản. Ủy ban Cứu hộ quốc tế (IRC) khuyến cáo nếu chậm trễ cung cấp vật tư y tế khẩn cấp thêm 1 - 2 tháng nữa thì không ít dân Yemen sẽ mất hàng viện trợ cần thiết.

“Tác động đến hạ tầng quan trọng trong đó có hải cảng chiến lược sẽ ảnh hưởng lớn đến việc nhập khẩu hàng hóa thiết yếu. Tình trạng khan hiếm cùng giá cả mặt hàng cơ bản gia tăng có thể khiến khủng hoảng kinh tế vốn đã rất nghiêm trọng, làm tăng sự phụ thuộc vào viện trợ cũng như đem đến rủi ro bảo hộ”, theo tuyên bố do liên minh 23 tổ chức viện trợ đưa ra. Họ kêu gọi Thủ tướng Anh Rishi Sunak cùng Tổng thống Mỹ Joe Biden tránh leo thang quân sự hơn nữa.

Nhà phân tích Baraa Shaiban (Viện Nghiên cứu RUSI) nhận định 3 đợt tấn công gần đây của Mỹ khơi lại nỗi sợ chiến tranh nổ ra. Năm 2015, liên quân do Ả Rập Saudi dẫn đầu (Mỹ - Anh - Pháp hậu thuẫn) phát động cuộc chiến chống lại Houthi khiến Yemen chìm trong loạn lạc.

Cẩm Bình