Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Thủ tướng Kallas phải chịu trách nhiệm vì “xúc phạm ký ức lịch sử”. Bộ Ngoại giao Nga cảnh báo động thái nêu trên “chỉ mới là sự bắt đầu”.

Theo hãng tin TASS, bộ luật hình sự Nga quy định tội phá hủy tượng đài chiến sĩ Liên Xô sẽ nhận mức án 5 năm tù. Tuy nhiên số quan chức mà Moscow truy nã không thể bị bắt giữ nếu không nhập cảnh Nga.

Kể từ khi cuộc chiến Ukraine nổ ra, Estonia, Latvia, Lithuania - ba quốc gia từng thuộc Liên Xô nhưng nay là thành viên Liên minh châu Âu (EU) lẫn NATO - không ngần ngại đập bỏ các tượng đài tưởng nhớ chiến sĩ Liên Xô hy sinh trong Thế chiến thứ 2 tại nước mình. Họ ủng hộ Kyiv rất mạnh mẽ, từng nhiều lần lên tiếng chỉ trích Moscow.

Trước việc bị Nga đưa vào danh sách truy nã, Thủ tướng Kallas đáp trả: “Điện Kremlin hy vọng động thái này sẽ khiến tôi cùng nhiều người khác im lặng, nhưng sẽ không như vậy”. Thủ tướng Latvia Evika Silina cũng tuyên bố quyết không nhượng bộ, chỉ trích động thái của Nga bất hợp pháp và mang động cơ chính trị.

Nắm quyền từ tháng 9.2021, Thủ tướng Kallas xem Nga là mối đe dọa thường trực với an ninh phương Tây. Năm 2022 bà công bố kế hoạch đập bỏ khoảng 200 - 400 tượng đài thời Liên Xô, đến năm 2023 bắt đầu thực hiện.

Tại Latvia, một công trình kiến trúc cao 84 mét kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trong Thế chiến thứ 2 - nơi cộng đồng nói tiếng Nga tại đất nước thường tập trung vào ngày 9.5 hằng năm - cũng bị phá hủy. Trong năm 2022 Lithuania đập bỏ hàng chục tượng đài.

Giới chức Nga đã mở 16 vụ án hình sự và điều tra 143 vụ xúc phạm, phá hủy hoặc làm hư hại ngôi mộ, tượng đài, đài tưởng niệm quân nhân Liên Xô.

Cẩm Bình