Hôm 29.2, Elon Musk đã đệ đơn kiện chống lại OpenAI, Giám đốc điều hành Sam Altman và Chủ tịch Greg Brockman, cáo buộc công ty khởi nghiệp này đã đi chệch khỏi sứ mệnh xây dựng trí tuệ nhân tạo (AI) có trách nhiệm và trở nên phụ thuộc vào Microsoft, nhà đầu tư lớn nhất của nó.

Trong bài đăng trên blog hôm 5.3, OpenAI nói rằng Elon Musk đã tức giận và phản ứng sau khi cố gắng nhưng thất bại trong việc biến công ty khởi nghiệp AI này trở thành một phần của Tesla.

“Chúng tôi rất buồn khi điều này xảy ra với một người mà chúng tôi vô cùng ngưỡng mộ. Elon Musk là người đã truyền cảm hứng cho chúng tôi hướng tới mục tiêu cao hơn, sau đó nói với chúng tôi rằng chúng tôi sẽ thất bại, thành lập một công ty cạnh tranh (xAI) rồi khởi kiện khi chúng tôi bắt đầu đạt được những tiến bộ có ý nghĩa với sứ mệnh của OpenAI mà không có ông ấy”, OpenAI cho biết trong bài đăng với đồng tác giả là một số người đồng sáng lập công ty, gồm Sam Altman, Greg Brockman và Giám đốc khoa học Ilya Sutskever.

Bài đăng trên blog cũng trích dẫn các email mà Elon Musk đã gửi cho những người trong OpenAI, chứng minh rằng tỷ phú này đã ủng hộ các nỗ lực gây quỹ của công ty. "Cần có hàng tỉ USD mỗi năm ngay lập tức, hoặc quên nó đi", Elon Musk viết trong một email, theo OpenAI.

Theo bài đăng trên blog, OpenAI, với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận, đã huy động được chưa đến 45 triệu USD từ Elon Musk và hơn 90 triệu USD từ các nhà tài trợ khác. Các email cho thấy Elon Musk đã thúc đẩy OpenAI đặt tham vọng nhiều hơn trong việc gây quỹ.

OpenAI cho biết ngay từ đầu, Sam Altman và Greg Brockman đã lên kế hoạch huy động 100 triệu USD.

“Chúng ta cần phải huy động con số lớn hơn nhiều so với 100 triệu USD để tránh rơi vào tình trạng có vẻ vô vọng so với những gì Google hoặc Facebook đang chi tiêu. Tôi nghĩ chúng ta nên nói rằng đang bắt đầu với cam kết gây quỹ 1 tỉ USD. Tôi sẽ đảm bảo chi trả bất kỳ khoản nào mà người khác không cung cấp”, Elon Musk viết trong một email được OpenAI trích dẫn.

Trong đơn kiện hôm 29.2, Elon Musk cáo buộc rằng việc hợp tác giữa OpenAI với Microsoft đã đi chệch hướng sứ mệnh ban đầu của công ty này là "một tổ chức phi lợi nhuận sử dụng AI để mang lại lợi ích cho nhân loại". Luật sư của Elon Musk lập luận rằng: "OpenAI trên thực tế đã được chuyển đổi thành một công ty con nguồn đóng, phụ thuộc vào hãng công nghệ lớn nhất thế giới: Microsoft. Dưới sự điều hành của hội đồng quản trị mới, OpenAI không chỉ đang phát triển mà còn đang tinh chỉnh một AGI (AI tổng quát) để tối đa hóa lợi nhuận cho Microsoft thay vì vì lợi ích của nhân loại".

AGI là AI siêu thông minh, tiên tiến đến mức có thể làm được nhiều việc ngang bằng hoặc tốt hơn con người. AGI cũng có thể tự cải thiện, tạo ra một vòng phản hồi vô tận với khả năng vô hạn.

Tuy nhiên theo OpenAI, Elon Musk cũng đã đồng ý với ý tưởng rằng OpenAI sẽ không xây dựng phần mềm nguồn mở cho AGI và không phải lúc nào cũng chia sẻ bí mật khoa học đằng sau những tiến bộ công nghệ của mình.

Ilya Sutskever viết trong một email năm 2016 được công ty khởi nghiệp trích dẫn: “Khi chúng ta tiến gần hơn đến việc xây dựng AI, sẽ hợp lý hơn nếu bắt đầu ít cởi mở hơn. Từ ‘Open’ trong OpenAI có nghĩa là mọi người sẽ được hưởng lợi từ thành quả của AI sau khi nó được xây dựng, nhưng hoàn toàn có thể không chia sẻ bí mật khoa học”. Trong email của mình, Elon Musk phản hồi: “Đúng vậy”.

Trong bài đăng trên blog hôm 5.3, những người đồng sáng lập OpenAI nói rằng Elon Musk không phải lúc nào cũng phản đối ảnh hưởng của doanh nghiệp khác tại OpenAI. Họ nói rằng Elon Musk đã viết trong một email: “Tesla là con đường duy nhất có thể hy vọng sánh ngang với Google. Ngay cả khi đó, khả năng trở thành đối trọng của Google là rất nhỏ, song không phải là không khả thi hoàn toàn”.

Elon Musk đang kiện OpenAI với cáo buộc vi phạm hợp đồng, vi phạm nghĩa vụ ủy thác và khiếu nại về các hoạt động kinh doanh không công bằng cùng nhiều thứ khác. Giám đốc điều hành Tesla khởi kiện với tư cách là nhà tài trợ cho tổ chức mẹ phi lợi nhuận của OpenAI vào năm 2019 và tìm cách buộc công ty có trụ sở tại thành phố San Francisco (Mỹ) ngừng mang lại lợi ích cho cá nhân Microsoft lẫn Sam Altman.

Ilya Sutskever đánh dấu sự trở lại OpenAI khi là đồng tác giả bài đăng trên blog phản hồi đơn kiện của Elon Musk. Ilya Sutskever từng là thành viên trong hội đồng quản trị cũ của OpenAI và bỏ phiếu đồng ý sa thải Sam Altman vào tháng 11.2023 nhưng sau đó hối hận với quyết định này và kêu gọi phục chức giám đốc điều hành cho đồng nghiệp. Thời gian qua, Ilya Sutskever không xuất hiện tại văn phòng OpenAI và tương lai của ông cũng không rõ ràng.

Trong bản ghi nhớ gửi nhân viên hôm 1.3, các lãnh đạo OpenAI đã bác bỏ một số cáo buộc mà Elon Musk đưa ra trong vụ kiện, nhấn mạnh rằng công ty vẫn độc lập, cam kết mang lại lợi ích cho nhân loại và vẫn chưa đạt được AGI trong những sản phẩm của mình.

“Các cáo buộc của Elon Musk, gồm cả tuyên bố mô hình ngôn ngữ lớn GPT-4 là AGI, rằng nguồn mở công nghệ của chúng ta là chìa khóa cho sứ mệnh và rằng chúng ta là công ty con trên thực tế của Microsoft, không phản ánh đúng thực tế về công việc hoặc sứ mệnh của chúng ta”, Jason Kwon, Giám đốc Chiến lược OpenAI, viết trong một bản ghi nhớ gửi nhân viên.

Sam Altman gửi một thông điệp tiếp theo, lặp lại tuyên bố của Jason Kwon và thừa nhận rằng 2024 có vẻ là một năm khó khăn với OpenAI.

“Nó sẽ không bao giờ là cuộc dạo chơi vui vẻ. Các cuộc tấn công sẽ tiếp tục xảy ra", doanh nhân 38 tuổi người Mỹ viết.

Trong bản ghi nhớ, Sam Altman gọi Elon Musk là “người hùng” của mình và nhớ về tỷ phú giàu nhất thế giới như người sẽ cạnh tranh với đối thủ bằng cách xây dựng công nghệ tốt hơn.

Bản ghi nhớ gửi nhân viên từ Jason Kwon phản bác ba cáo buộc chính của Elon Musk trong vụ kiện OpenAI:

1. Rằng GPT-4 đại diện cho AGI: "Nó có khả năng giải quyết các nhiệm vụ nhỏ trong nhiều công việc, nhưng tỉ lệ công việc được thực hiện bởi con người so với công việc được thực hiện bởi GPT-4 trong nền kinh tế vẫn còn rất cao. Quan trọng hơn, AGI sẽ là một hệ thống tự động hóa cao cấp có khả năng đề xuất những giải pháp mới cho những thách thức lâu dài. GPT-4 không thể làm được điều đó", Jason Kwon viết.

2. Rằng OpenAI đã từ bỏ sứ mệnh vì lợi ích cho nhân loại: "Thách thức của chúng ta là cả xây dựng AGI và đảm bảo tác động của nó là tích cực tối đa. Chúng ta đã thấy rằng chiến lược tạo ra công nghệ tiên tiến và làm cho nó phổ biến thông qua API (giao diện lập trình ứng dụng) cùng sản phẩm phục vụ tốt cả hai phần của sứ mệnh này, vì chúng ta có thể thu hút vốn cần thiết, làm cho công nghệ trở nên phổ biến, đồng thời cung cấp các biện pháp bảo vệ theo yêu cầu của xã hội và lương tâm", Jason Kwon cho hay.

3. Rằng OpenAI đang hoạt động như một công ty con của Microsoft: "Chúng ta quyết định nghiên cứu và xây dựng cái gì, cách điều hành công ty, đối tượng sử dụng sản phẩm và cách thực hiện sứ mệnh của mình. Chúng ta cũng trực tiếp cạnh tranh với Microsoft để cung cấp giá trị và sản phẩm tốt nhất cho doanh nghiệp, nhà phát triển và người dùng hàng ngày. Như chúng ta đã biết, OpenAI tạo ra ChatGPT và ChatGPT for Enterprise, trong khi Microsoft cung cấp Copilot và Copilot for Microsoft 365", Jason Kwon dẫn chứng.

Chưa hết, Jason Kwon cho biết: "Chúng tôi tin rằng các các buộc trong vụ kiện này có thể xuất phát từ sự hối tiếc của Elon vì không tham gia với công ty ngày nay".

Elon Musk cùng Sam Altman và những người khác thành lập OpenAI dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận năm 2015, tập trung vào sự phát triển an toàn và minh bạch của AI. Elon Musk rời hội đồng quản trị OpenAI vào năm 2018 với lý do xung đột lợi ích.

Elon Musk từng hứa sẽ cung cấp 1 tỉ USD cho OpenAI nhưng đã ngừng thanh toán sau khi ông rời đi vào tháng 2.2018, khiến tổ chức phải vật lộn để huy động tiền mặt. OpenAI sau đó đã nhận được khoản đầu tư 1 tỉ USD từ Microsoft và chuyển sang mô hình kết hợp “lợi nhuận giới hạn” vào năm 2019.

Hồi tháng 2.2023, Elon Musk đã chỉ trích sự thay đổi này trong OpenAI: “OpenAI được tạo ra như một nguồn mở (đó là lý do tại sao tôi đặt tên cho nó là OpenAI), công ty phi lợi nhuận để làm đối trọng với Google, nhưng giờ đây nó đã trở thành một công ty nguồn đóng, lợi nhuận tối đa được kiểm soát hiệu quả bởi Microsoft”.

Tỷ phú 52 tuổi người Mỹ tin rằng một trong những mối đe dọa lớn do AI gây ra là sự thao túng nó bởi các công ty đi đầu trong cuộc cách mạng này. Elon Musk đặc biệt nhắm đến Microsoft, công ty thông báo đầu tư thêm hàng tỉ USD vào OpenAI hồi tháng 1.2023.

Giám đốc điều hành Microsoft - Satya Nadella đẩy lùi những lời chỉ trích của Elon Musk về mối quan hệ đối tác trị giá hàng tỉ USD giữa công ty của ông với OpenAI.

Trong cuộc phỏng vấn với trang CNBC, Satya Nadella đã được hỏi về tuyên bố của Elon Musk rằng “Microsoft kiểm soát OpenAI”.

“Đầu tiên, tôi rất tôn trọng Elon và tất cả những gì cậu ấy làm. Tôi chỉ muốn nói rằng điều đó thực sự không đúng. Lần cuối cùng tôi kiểm tra, chúng tôi là công ty vì lợi nhuận duy nhất cảm thấy thoải mái với một công ty phi lợi nhuận và hội đồng quản trị kiểm soát công nghệ (ám chỉ OpenAI – PV). Tôi hoan nghênh những người khác cũng làm như vậy", Giám đốc điều hành Microsoft nói.

Sơn Vân