Dự luật này là động thái về luật quan trọng đầu tiên trong gần 1 năm qua nhằm cấm TikTok hoặc buộc ByteDance thoái vốn khỏi ứng dụng chia sẻ video phổ biến này, sau khi dự luật của Thượng viện về việc cấm TikTok bị đình trệ tại Quốc hội vào năm 2023 do công ty Trung Quốc vận động hành lang mạnh mẽ.

Mike Gallagher, Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung của Hạ viện (thuộc đảng Cộng hòa) và Dân biểu Raja Krishnamoorthi (đảng viên đảng Dân chủ hàng đầu) nằm trong số hơn 12 nhà làm luật Mỹ giới thiệu dự luật này, dự kiến ​​sẽ có cuộc bỏ phiếu sơ bộ vào ngày 7.3.

Mike Gallagher nói: “Đây là thông điệp của tôi gửi tới TikTok: Hãy chia tay với Trung Quốc hoặc mất quyền truy cập vào người dùng Mỹ của bạn. Đối thủ hàng đầu của Mỹ (Trung Quốc – PV) không có quyền kiểm soát một nền tảng truyền thông thống trị ở Mỹ".

Dự luật sẽ cho ByteDance 165 ngày để thoái vốn TikTok, ứng dụng được hơn 170 triệu người Mỹ sử dụng, hoặc làm cho việc cung cấp TikTok cùng dịch vụ lưu trữ web cho các ứng dụng được ByteDance kiểm soát trở thành phi pháp với Apple Apple Store, Google Play Store.

Tuy nhiên, dự luật sẽ không cho phép thực hiện bất kỳ biện pháp nào với người dùng cá nhân của một ứng dụng bị ảnh hưởng.

Theo hãng tin Reuters, người phát ngôn của TikTok cho biết: “Dự luật này là một lệnh cấm hoàn toàn với TikTok, bất kể các tác giả có cố gắng ngụy trang nó đến mức nào. Dự luật sẽ chà đạp các quyền trong Tu chính án thứ nhất của 170 triệu người Mỹ và tước đi nền tảng của 5 triệu doanh nghiệp nhỏ mà họ dựa vào để phát triển cũng như tạo việc làm”.

Tu chính án thứ nhất là một trong những điều khoản quan trọng nhất của Hiến pháp Mỹ. Nó bảo vệ các quyền tự do cơ bản thiết yếu cho một xã hội dân chủ. Tu chính án này đã được sử dụng để bảo vệ nhiều loại hình ngôn luận, gồm cả bài phát biểu chính trị, báo chí tự do và biểu tình.

Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng gọi dự luật mới là “một bước quan trọng và đáng hoan nghênh”, đồng thời nói thêm rằng chính quyền Biden sẽ làm việc với Quốc hội “để củng cố hơn nữa dự luật này và đặt nó trên nền tảng pháp lý mạnh nhất có thể”.

Quan chức này nói thêm, chính quyền Biden đã làm việc với các nhà làm luật cả hai đảng để chống lại các mối đe dọa từ những dịch vụ công nghệ hoạt động tại Mỹ gây rủi ro cho dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ và an ninh quốc gia nói chung.

TikTok cho biết chưa và sẽ không chia sẻ dữ liệu người dùng Mỹ với chính phủ Trung Quốc.

Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ gọi dự luật mới này là vi hiến, nói rằng các nhà làm luật "một lần nữa cố gắng đánh đổi các quyền trong Tu chính án thứ nhất của chúng ta để lấy những điểm chính trị trong một năm bầu cử".

Dự luật mới (cần có dự luật tại Thượng viện đồng hành) sẽ được xem xét tại phiên điều trần của Ủy ban Thương mại và Năng lượng hôm 7.3 để bỏ phiếu.

Hạ nghị sĩ Cathy McMorris Rodgers, Chủ tịch Ủy ban Thương mại và Năng lượng, cho biết dự luật sẽ “ngăn chặn các đối thủ nước ngoài, chẳng hạn Trung Quốc, giám sát và thao túng người dân Mỹ” thông qua các ứng dụng trực tuyến như TikTok.

Tuy nhiên, sự phổ biến của TikTok có thể khiến việc thông qua luật trong năm bầu cử trở nên khó khăn. Tháng trước, chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Joe Biden (đảng Dân chủ) đã tham gia TikTok.

Dự luật mới sẽ trao cho Tổng thống Mỹ các quyền mới để chỉ định các ứng dụng gây lo ngại gây rủi ro an ninh quốc gia và khiến chúng có nguy cơ bị cấm hoặc hạn chế trừ khi chúng được tách rời khỏi sở hữu.

Dự luật mới sẽ áp dụng cho các ứng dụng có hơn 1 triệu người dùng hoạt động hàng năm và nằm dưới sự kiểm soát của một thực thể đối thủ nước ngoài.

Những lo ngại về TikTok đã làm dấy lên những nỗ lực tại Quốc hội vào năm ngoái nhằm giải quyết các rủi ro từ ứng dụng chia sẻ video ngắn này hoặc có khả năng cấm nó. Cuối năm 2022, Quốc hội Mỹ đã cấm nhân viên liên bang sử dụng TikTok trên các thiết bị của chính phủ.

Năm ngoái, chính quyền Biden đã ủng hộ dự luật do Thượng nghị sĩ Mark Warner và hơn 20 thượng nghị sĩ tài trợ để trao cho họ quyền lực mới để cấm TikTok và các công nghệ có trụ sở ở nước ngoài khác nếu chúng gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia. Tuy nhiên, dự luật đó chưa được bỏ phiếu.

Vào tháng 3.2023, Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS) do Bộ Tài chính Mỹ đứng đầu đã yêu cầu chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok bán cổ phần của họ hoặc đối mặt với khả năng ứng dụng này bị cấm, Reuters đưa tin. Tuy nhiên, chính quyền Biden hiện tại không thực hiện hành động nào.

Dự luật mới nhằm mục đích củng cố thẩm quyền pháp lý để giải quyết những lo ngại về TikTok. Các tòa án Mỹ đã ngăn chặn nỗ lực của Tổng thống Mỹ tiền nhiệm Donald Trump nhằm cấm TikTok vào năm 2020.

Cuối tháng 11.2023, một thẩm phán Mỹ đã ngăn chặn lệnh cấm TikTok đầu tiên của bang Montana, cho rằng nó vi phạm quyền tự do ngôn luận của người dùng.

Sơn Vân