Ông Trump (đảng viên Cộng hòa) nhắc lại mối lo ngại của mình khi các nhà làm luật Mỹ xem xét một dự luật mới trong tuần này sẽ yêu cầu tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) khoảng 6 tháng để thoái vốn khỏi TikTok. ByteDance là chủ sở hữu TikTok.

Hạ viện Mỹ sẽ bỏ phiếu vào ngày 13.3 về dự luật này, đặt ra hạn chót cho ByteDance thoái vốn khỏi TikTok - ứng dụng video ngắn đang được 170 triệu người Mỹ sử dụng. Hạ viện bỏ phiếu theo các quy tắc được tiến hành nhanh chóng, yêu cầu 2/3 số thành viên bỏ phiếu "đồng ý" để dự luật này được thông qua.

Hai nguồn tin của Reuters cho biết FBI (Cục Điều tra Liên bang Mỹ), Bộ Tư pháp Mỹ và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia có kế hoạch tổ chức một cuộc họp giao ban bí mật cho các thành viên Hạ viện. Chris Wray, Giám đốc FBI, nhắc lại những lo ngại về TikTok tại phiên điều trần hôm 11.3.

Theo bản đánh giá mối đe dọa thường niên năm 2024 của Cộng đồng tình báo Mỹ công bố hôm 11.3, “các tài khoản TikTok do một cơ quan tuyên truyền Trung Quốc điều hành được cho đã nhắm mục tiêu vào các ứng cử viên từ cả hai đảng chính trị trong kỳ bầu cử giữa kỳ của Mỹ vào năm 2022”.

Bộ Tư pháp Mỹ đã trình bày chi tiết những lo ngại về bảo mật của mình với TikTok trong tài liệu, Reuters đưa tin tuần trước.

“Tôi không muốn làm cho Facebook trở nên to lớn gấp đôi. Nếu bạn cấm TikTok thì Facebook và những công ty khác, nhưng chủ yếu là Facebook, sẽ được hưởng lợi lớn. Và tôi nghĩ Facebook đã rất không trung thực", ông Trump nói với đài CNBC hôm 11.3.

Ông Trump xác nhận gần đây đã gặp Jeff Yass, nhà đầu tư sở hữu công ty Susquehanna International Group có cổ phần tại ByteDance, theo CNBC. Thế nhưng, cựu Tổng thống Mỹ cho biết họ không nói về TikTok.

Cổ phiếu Meta Platforms chốt phiên 11.3 giảm 4,4% và hiện ở mức 483,59 USD. Công ty mẹ Facebook từ chối bình luận về vấn đề trên.

Ông Trump trước đây chỉ trích mạnh mẽ Meta Platforms vì bị chặn quyền truy cập Facebook và Instagram. Trước đó, Meta Platforms còn xóa hai bài đăng của ông Trump trong cuộc bạo loạn ở Điện Capitol Mỹ ngày 6.1.2021. Tài khoản Facebook và Instagram của cựu Tổng thống Mỹ được Meta Platforms khôi phục vào tháng 2.2023.

Cựu Tổng thống Trump cho biết lệnh cấm TikTok có thể ảnh hưởng đến trẻ nhỏ. Ông nói: “Có rất nhiều trẻ nhỏ trên TikTok sẽ phát điên nếu không có nó. Có rất nhiều điều tốt và cũng có rất nhiều điều xấu về TikTok”.

Theo nguồn tin của Reuters, Giám đốc điều hành Tiktok - Shou Zi Chew sẽ đến Điện Capitol cuối tuần này trong chuyến đi đã lên lịch trước để nói chuyện với các thượng nghị sĩ.

Hôm 9.3, Tổng thống Mỹ - Joe Biden nói ông sẵn sàng ký luật yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok trong 6 tháng nếu dự luật mới được Hạ viện Mỹ thông qua trong tuần này.

TikTok cho biết chưa và sẽ không chia sẻ dữ liệu người dùng Mỹ với chính phủ Trung Quốc, lập luận rằng dự luật của Hạ viện Mỹ giống như một lệnh cấm ứng dụng.

“Dự luật này có một kết quả được định trước là lệnh cấm hoàn toàn TikTok ở Mỹ, bất kể các tác giả có cố gắng ngụy trang nó đến mức nào. Dự luật sẽ chà đạp các quyền trong Tu chính án thứ nhất của 170 triệu người Mỹ và tước đi nền tảng của 5 triệu doanh nghiệp nhỏ mà họ dựa vào để phát triển cũng như tạo việc làm”, phát ngôn của TikTok tuyên bố.

Tu chính án thứ nhất là một trong những điều khoản quan trọng nhất của Hiến pháp Mỹ. Nó bảo vệ các quyền tự do cơ bản thiết yếu cho một xã hội dân chủ. Tu chính án này đã được sử dụng để bảo vệ nhiều loại hình ngôn luận, gồm cả bài phát biểu chính trị, báo chí tự do và biểu tình.

Steve Scalise, lãnh đạo phe đa số ở Hạ viện, nói: “Chúng tôi phải đảm bảo chính phủ Trung Quốc không thể vũ khí hóa TikTok để chống lại người dùng Mỹ và chính phủ Mỹ thông qua việc thu thập dữ liệu, tuyên truyền”.

Dự luật sẽ cho ByteDance 165 ngày để thoái vốn khỏi TikTok. Nếu không làm như vậy, cửa hàng ứng dụng Apple, Google và công ty Mỹ khác không thể cung cấp TikTok một cách hợp pháp hoặc không cung cấp dịch vụ lưu trữ web cho các ứng dụng do ByteDance kiểm soát .

Năm 2020, ông Trump tìm cách cấm TikTok và WeChat nhưng bị tòa án Mỹ ngăn chặn. Trung Quốc đã phần nào cản trở các động thái của chính quyền Trump chống lại TikTok vào thời điểm đó bằng cách sửa đổi các quy định về xuất khẩu công nghệ. Bất kỳ hoạt động xuất khẩu phần mềm nào, chẳng hạn như thuật toán đóng vai trò là công cụ đề xuất của TikTok, đều được đưa vào danh sách hạn chế. Điều đó đồng nghĩa các hoạt động của TikTok tại Mỹ có thể được bán nhưng không phải là công nghệ quan trọng hỗ trợ ứng dụng.

Tháng 3.2023, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết rằng nước này sẽ kiên quyết phản đối bất kỳ động thái nào của chính phủ Mỹ nhằm buộc bán TikTok: “Trung Quốc sẽ can thiệp vì việc bán hoặc thoái vốn khỏi TikTok liên quan đến xuất khẩu công nghệ và phải tuân theo thủ tục cấp phép hành chính theo luật pháp và quy định của Trung Quốc”.

Sự phổ biến của TikTok có thể khiến việc thông qua luật trong năm bầu cử trở nên khó khăn. Tổng thống Joe Biden đã cấm sử dụng TikTok trên các thiết bị thuộc sở hữu của chính phủ liên bang Mỹ, nhưng chiến dịch tái tranh cử của ông vào tháng trước đã ra mắt tài khoản TikTok chính thức. Chiến dịch tranh cử của ông Trump chưa tham gia TikTok.

Dự luật mới sẽ trao cho Tổng thống Mỹ các quyền mới để chỉ định các ứng dụng gây lo ngại gây rủi ro an ninh quốc gia và khiến chúng có nguy cơ bị cấm hoặc hạn chế trừ khi chúng được tách rời khỏi sở hữu. Nó sẽ áp dụng cho các ứng dụng có hơn 1 triệu người dùng hoạt động hàng năm và nằm dưới sự kiểm soát của một thực thể đối thủ nước ngoài.

Dự luật mới này là động thái về luật quan trọng đầu tiên trong gần 1 năm qua nhằm cấm TikTok hoặc buộc ByteDance thoái vốn khỏi ứng dụng chia sẻ video phổ biến, sau khi dự luật của Thượng viện về việc cấm TikTok bị đình trệ tại Quốc hội vào năm 2023 do công ty Trung Quốc vận động hành lang mạnh mẽ.

Mike Gallagher, Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung của Hạ viện (thuộc đảng Cộng hòa), và Dân biểu Raja Krishnamoorthi (đảng viên Dân chủ hàng đầu) nằm trong số hơn 12 nhà làm luật Mỹ giới thiệu dự luật mới.

Mike Gallagher nói: “Đây là thông điệp của tôi gửi tới TikTok: Hãy chia tay với Trung Quốc hoặc mất quyền truy cập vào người dùng Mỹ của bạn. Đối thủ hàng đầu của Mỹ (Trung Quốc – PV) không có quyền kiểm soát một nền tảng truyền thông thống trị ở Mỹ".

Theo Alex Capri, giảng viên cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore và là nhà nghiên cứu tại tổ chức từ thiện Hinrich Foundation ở châu Á, chính phủ Trung Quốc “sẽ ngăn chặn việc mua bán” ngay cả khi ByteDance và các nhà đầu tư Trung Quốc khác buộc phải thoái vốn khỏi TikTok.

Ông chỉ ra rằng ByteDance có thể phải đối mặt với hậu quả pháp lý ở Trung Quốc nếu chuyển quyền sở hữu hoặc công nghệ cho Mỹ mà không có sự chấp thuận của chính phủ, theo trang SCMP.

Alex Capri nhận định: “Không có khả năng TikTok sẽ bị cấm thực sự ở Mỹ. Bất kỳ nỗ lực nào để cấm hoàn toàn TikTok đều có thể bị bác bỏ tại các tòa án Mỹ với lý do điều này vi phạm quyền tự do ngôn luận của người dùng theo Tu chính án thứ nhất”.

Paul Triolo, người đứng đầu chính sách công nghệ tại hãng tư vấn Albright Stonebridge Group (Mỹ), viết trong một bài đăng trên X: “Chúng ta đã từng đi theo con đường này trước đây. Dự án Texas vẫn là giải pháp tốt nhất”.

Dự án Texas đề cập đến một loạt giao thức do TikTok đề xuất nhằm hạn chế quyền truy cập vào dữ liệu của người dùng ở Mỹ với sự phối hợp từ chính phủ Mỹ.

Năm ngoái, TikTok cho biết đã chi 1,5 tỉ USD cho dự án Texas và ước tính chi phí sẽ từ 700 triệu đến 1 tỉ USD mỗi năm sau khi đi vào hoạt động hoàn toàn.

Cuối tháng 11.2023, một thẩm phán Mỹ đã ngăn chặn lệnh cấm TikTok đầu tiên của bang Montana, cho rằng nó vi phạm quyền tự do ngôn luận của người dùng.

Sơn Vân